شهروند| بهمن فرمانآرا، کارگردان و تهیهکننده پیشکسوت سینمای ایران بعد از گذشت هشتسال برای اولین بار قرار است با نمایش«مردی برای تمام فصول» روی صحنه تئاتر برود. البته او اینبار نه فقط در مقام کارگردان، بلکه بهعنوان بازیگر هم در این نمایش حضور خواهد داشت. نشست خبری این نمایش دیروز صبح 29مهرماه با حضور رضا کیانیان، احمد ساعتچیان، سیامک صفری، احمدرضا دلاوری، حمید پورآذری، هدایتهاشمی، محمدرضا مالکی، رضا مولایی و جمعی از اهالی رسانه در کافه نزدیک برگزار شد. فرمانآرا در ابتدای این نشست با اشاره به اینکه از 9سال پیش قصد داشته نمایش«مردی برای تمام فصول» را روی صحنه ببرد، گفت: «وقتی دوستی مثل رضا کیانیان داشته باشید از تئاتر هم سر درمیآورید. درحال حاضر در مقطعی از زندگیم هستم که دوست داشتم این نمایش را اجرا کنم نه اینکه آن را بهعنوان برگی رو کنم. بلکه دوست داشتم این تجربه را داشته باشم. همچنان که برای اولین بار در 73 سالگی روی صحنه میآیم و نقش کوتاه «کاردینال» را خودم بازی میکنم.» او در پاسخ به این سوال که آیا دلیل تأخیر در اجرای این نمایش ممیزی است، بیان کرد: «ما هیچوقت مشکل ممیزی نداشتیم. بلکه دلیل تأخیر در اجرای این نمایش مشکلات زمانی، مکانی و تهیهکننده بوده است.» رضا کیانیان در تکمیل صحبتهای فرمانآرا گفت: «این نمایش هیچوقت دچار ممیزی نشده و حتی فیلمهایی که از روی این نمایش ساخته شده، چندبار از تلویزیون ایران پخش شده است.» فرمانآرا که 8سال کار نکرده بود در پاسخ به پرسشی درباره حضور دوبارهاش در فعالیتهای هنری و چشمانداز فرهنگ بعد از 8 سال، بیان کرد: «من با توجه به تجربه خودم صحبت میکنم. سال گذشته به آقای روحانی رأی دادم و فکر میکنم امروز فضای فرهنگی آنقدر مناسب است که همه میتوانند کار کنند. البته در سالهایی که از فعالیت سینمایی دور بودم، آثاری را ترجمه کردم و یک نمایشنامه هم نوشتم. اما دوست داشتم حضورم در مطبوعات به دلیل کار باشد. حالا هم امیدوار هستیم تا شرایط بهتر شود. فعلا امید هست و سعی میکنیم تدبیر را هم اضافه کنیم.» او در ادامه با اشاره اینکه متأسفانه بازتابها در تئاتر در حد کمترین است، توضیح داد: «چرا که اجرای نمایش بعد از 45 شب به پایان میرسد و مانند بوی خوشی است که فقط اثری از آن در فضا باقی میماند. در ایران هرگز وقت و هزینهای را که برای سینما صرف کردیم و آثار سینمایی را به خارج از کشور فرستادیم، برای تئاتر هزینه نکردیم و کمترین سرمایهگذاری در زمینه تئاتر انجام شده است. اما جالب است وقتی هنرمندان خارجی به ایران میآیند، از توانمندی بچههای تئاتر ما شگفتزده میشوند و من امروز بسیار خوشحالم که با وجود دشواری این مدیوم، این فرصت به من داده شد تا در تئاتر با این بازیگران همکاری کنم.» این کارگردان که در این نمایش برای اولینبار در تئاتر بازی میکند، درباره بازی خودش در نقش «کاردینال» توضیح داد: «من به مدرسه هنرپیشگی انگلستان رفتهام و در دانشگاه هم کنار سینما، تئاتر خواندهام. دوره دانشجویی در چند نمایش نقشهای کوچک بازی کردهام. اگر بازیگری را بهطور حرفهای دنبال نکردم، به این دلیل است که میخواهم همه چیز را کنترل کنم و در بازیگری نمیتوان چنین کرد.» فرمانآرا که سالها پیش در فیلم خودش «بوی کافور، عطر یاس» بازی کرده بود، یادآور شد: « آن زمان بازیگری که قرار بود در این فیلم بازی کند، 20 روز پیش از فیلمبرداری، رفت و بعد از آزمون گرفتن از چند بازیگر دیگر، درنهایت خودم آن نقش را بازی کردم. اما کار اصلیام کارگردانی سینماست چون کنترل همه چیز دست خودم است.»
در ادامه این نشست، پرسشی درباره حضور بازیگران و کارگردانهای سینما در تئاتر و همکاری هنرمندان دو رشته مطرح شد. رضا کیانیان در پاسخ به این پرسش گفت: «اصلا این خط کشیها را درک نمیکنم. بیشتر سینماییهای جهان، تئاتری هستند. البته بازیگرانی هم داریم که قبل از تئاتر به هر دلیلی سینمایی شدهاند. همیشه معتقدم ورود به سینما میتواند شانسی باشد، اما ماندگاریاش حتما شانسی نیست. بلکه ماندگاری به این دلیل است که آن بازیگر واقعا بازیگر است.» او تأکید کرد: «بازیگر تئاتر به خاطر شهرت و پول به سینما میرود، اما بازیگر سینما فقط به خاطر اعتبار و آبرو به تئاتر میآید و این نکته مهمی است که باید به آن توجه داشت.» بازیگر نمایش «بازی استریندبرگ» خاطر نشان کرد: «به نفع تئاتر است که بازیگر سینما در آن بازی کند همچنانکه حضور یک بازیگر چهره در کنار کالای تجاری، فروش آن را بیشتر میکند اما نمیدانم چرا عدهای، از این وضع ناراحت میشوند؟!» کیانیان تأکید کرد: «هیچکس جای دیگری را تنگ نمیکند. به شرط اینکه آن فرد کار کند. اما کسانی که کار نمیکنند، از کار کردن دیگران ناراحت میشوند و مدام غُر میزنند و من به این حرفها میگویم غیبت.» بهمن فرمانآرا نیز با اشاره به شکلگیری سینمای ناطق و حضور هنرمندان تئاتر در آن یادآور شد: «بعد از ناطق شدن سینما در دنیا همواره نمایشنامهنویسان و بازیگران تئاتر در سینما حضور داشتهاند، چون همانگونه که آقای کیانیان توضیح داد اصل کار نمایش است اما اینجا همه چیز کمی به هم ریخته میشود، چون آدمهای بیکار، فقط زبانشان کار میکند!»
هدایت هاشمی نیز کمبود زیرساختها را باعث ایجاد این مشکلات دانست و تأکید کرد: «اگر امکانات سختافزاری مناسب داشته باشیم، این مشکلات ایجاد نمیشود.» این بازیگر تئاتر و سینما ابراز امیدواری کرد در سال فرهنگ بخش فرهنگ افزایش پیدا کند نه اینکه کم شود. رضا کیانیان که در این نشست تأکید داشت بحثهای حاشیهای مطرح نشود، با بیان اینکه باید حرفهای هنری بزنیم، توضیح داد: «زدن حرف سیاسی مانند سرمقاله روزنامه است، اما حرف هنری آنقدر ریشهدار و مهم است که همیشه میماند. ما باید حرف هنری بزنیم چون به اندازه کافی حرفهای سیاسی مطرح میشود.» او خواستار فعالیت بخش خصوصی در زمینه ساخت سالن سینما و تئاتر شد و گفت: «همه ما چشممان به دولت است ولی چشم تئاتر و سینما باید بهدست خودشان باشد. نباید فکر کنیم دولت باید همه کارها را انجام بدهد. انتظار نداریم کسی سالنی مانند تئاتر شهر بسازد، اما حتی در لابیهای مجتمعهای مسکونی هم میتوان یک سالن تئاتر کوچک درست کرد.»نمایش «مردی برای تمام فصول» از 17 آبان ماه به مدت 45 شب در تالار وحدت به صحنه میرود.