شهروند| کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا، بهرغم هشدارهای مقامات سابق دولت آمریکا طرح جامع تحریمهای ایران را که به «قانون مقابله با فعالیتهای برهم زننده ثبات ایران 2017» موسوم است، تصویب کرد. این کمیته روز پنجشنبه در جلسهای به ریاست سناتور باب کورکر طرح موسوم به مقابله با اقدامات برهم زننده ثبات توسط ایران را با هجده رأی مثبت در برابر سه رأی منفی تصویب کرد. در طرح موسوم به S_722، اعمال تحریمهایی علیه ایران به سبب برنامه موشکی بالستیک این کشور، ادعای حمایت از فعالیتهای تروریستی بینالمللی و همچنین ادعای نقض حقوق بشر و موارد دیگر مدنظر قرار گرفته است. این طرح موسوم به «قانون مقابله با فعالیتهای برهم زننده ثبات ایران 2017» است. وزیر خزانهداری آمریکا به قانونگذاران کنگره گفت كه وزارت خزانهداری آمریکا برای افزایش فشار ضد ایران، سوریه و کرهشمالی از حربه افزایش تحریمها استفاده خواهد کرد و از مجوزهایی که شرکتهای بويینگ و ایرباس برای فروش هواپیما به ایران نیاز دارد، عقبنشینی میکند.
این طرح در حالی در سنای آمریکا تصویب شد که پیش از تصویب آن سردار حاجیزاده، فرمانده هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سخنانی از وجود یک پایگاه زیرزمینی موشکی دیگر جهت تولید موشکهای بالستیک خبر داده بود. وی با تأکید بر اینکه امنیت ملت ایران خط قرمز نیروهای مسلح چه در ارتش و چه در سپاه است، گفت: ما قدرت موشکی را افزایش میدهیم و این طبیعی است که دشمنان ما یعنی آمریکا و اسراییل از تولید موشک، آزمایشهای موشکی و نشاندادن شهرهای موشکی ما ناراحت و عصبی باشند چرا که میخواهند ملت ایران همیشه در موضع ضعف باشد.
سردار حاجیزاده تصریح کرد: ما توان دفاعی را قدم به قدم و پله به پله جلو میبریم باز همین جا اعلام میکنم که طی سالهای اخیر سومین کارخانجات زیرزمینی تولید موشک در ایران توسط سپاه تأسیس شده است. وی گفت: ما در کنار صنایع دفاعی وزارت دفاع به توسعه توان موشکی ادامه خواهیم داد و حرفهای تجار آمریکایی برای ما هیچ ارزشی ندارد. فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران اضافه کرد: در آینده اولین موشک بالستیک زمین به زمین بعدی که ساخته شود به نام «دزفول» نامگذاری خواهد شد و ما سعی میکنیم موضع این شهر را از تجهیزات موشکی غنی کنیم.
پیش از تصویب کلیات طرح تحریمهای جدید علیه ایران، جان کری، وزیر امورخارجه سابق آمریکا که نقش اساسی در به نتیجه رساندن توافق هستهای داشت، طی سخنانی از این اقدام سنای آمریکا انتقاد کرد و گفت: «ابزارهای زیادی برای افزایش فشار بر ایران در اختیار ما وجود دارد و باید خطرهایی که برجام را تهدید میکنند، ارزیابی کنیم.» جان کری در چند پست تويیتری به کمیته روابط خارجی سنای آمریکا که طرح جدیدی را درباره ایران و اعمال تحریمهای احتمالی در دست بررسی دارند، درباره هرگونه حرکت نسنجیده و عواقب آن هشدار داد.
کری نوشت: «خود بیست و هشت سال در آنجا بودهام. کمیته روابط خارجی سنا در طول سالها، تأثیر سازندهای در تحریم ایران و بررسی اساسی توافق هستهای با این کشور داشت. در موضوع برجام نیز بحثهای خوبی داشتیم و من از این بحثها استقبال میکردم. با این حال، دوستان و همکاران قدیمی من، زمان آن رسیده است که با احتیاط عمل کنیم. بعد از انتخاب ایران، امکان سوء برداشت نیز بسیار زیاد است و اکنون زمان ارایه طرحی جدید درباره ایران نیست. ابزارهای زیادی برای افزایش فشار بر ایران در اختیار ما وجود دارد و باید خطرهایی که برجام را تهدید میکنند، ارزیابی کنیم. باید پیامدهای رویارویی بدون مذاکره را در نظر داشته باشیم. همچنین باید نحوه هر گونه حرکت با هماهنگی یا رایزنی با متحدان اروپایی که در آن زمان و در حال حاضر نیز بسیار اهمیت دارند، مدنظر داشته باشیم.» علاوه بر هشدارهای جان کری در اینخصوص، برخی از مقامات دولت سابق آمریکا نیز از تصویب این طرح انتقاد کردهاند. روزنامه هافینگتون پست خبر داده که مقامات امنیتی دولت سابق آمریکا نسبت به نقض برجام در صورت تصویب طرح جامع تحریمهای غیرهستهای ایران هشدار دادند. به نوشته پایگاه خبری «هافینگتون پست» تغییراتی که در این لایحه انجام شد دقیقا عکس اصلاحاتی است که مقامات سابق در شورای امنیت ملی، وزارتخارجه، وزارت خزانهداری، وزارت دفاع و سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا توصیه کرده بودند. چند روز پس از آنکه سناتورهای آمریکایی این لایحه را در کمیته روابط خارجی پیشنهاد کردند، 7 سیاستمدار دوره اوباما خواستار 3 تغییر در آن شدند. یکی از این توصیهها برطرفشدن لحن اعمال تحریم بر سپاه پاسداران و شرکتهای وابسته به آن است زیرا میتواند باعث شناختهشدن سپاه بهعنوان یک گروه تروریستی خارجی و به تبع آن تضعیف عملیاتهای نظامی آمریکا در عراق شود. «ریچارد نفیو» رئیس دفتر تحریمهای ایران در دوره اوباما تأکید کرد به دلیل حضور قابل توجهبودن سپاه در تراکنشهای تجاری ایران، تروریستیشناختن آن میتواند شرکتهای خارجی را از معامله با تهران بترساند که این امر حس نشدن لغو تحریمها تحت توافق هستهای و به تبع آن نقض روح برجام را درپی خواهد داشت.
اما همه این هشدارها کارگر واقع نشد و کمیته روابط خارجی سنای آمریکا با 18 رأی موافق و 3 رأی مخالف طرح تشدید تحریمهای ایران را تصویب کرد.
وزارت خزانهداری آمریکا حتی یک قدم پیشتر رفت و تهدید کرد که ممکن است مجوزهایی که شرکتهای ایرباس و بويینگ برای فروش هواپیما در اختیار دارند را لغو کند. استیون منوچین، وزیر خزانهداری آمریکا اعلام کرد که وزارتخانه او در حال بررسی مجوزهای صادر شده به بويینگ و ایرباس برای فروش هواپیما به ایران است. به گزارش رویترز، استیون منوچین وزیر خزانهداری آمریکا به قانونگذاران گفت: وزارت خزانهداری آمریکا برای افزایش فشار ضدایران، سوریه و کرهشمالی از حربه افزایش تحریمها استفاده خواهد کرد و از مجوزهایی که شرکتهای بويینگ و ایرباس برای فروش هواپیما به ایران نیاز دارد، عقبنشینی میکند. منوچین توضیح بیشتری در مورد بررسی این مجوزها که به پایبندی ایران به توافقنامه سال 2015 با قدرتهای جهانی برای محدودکردن برنامه هستهایاش مربوط میشود، نداد. شرکت هواپیمایی ملی ایران (ایران ایر) قراردادهایی برای خرید 200 فروند هواپیمای مسافربری آمریکایی و اروپایی به ارزش کلی 35میلیارد دلار امضا کرده است. قیمت رسمی این تعداد هواپیما 37میلیارد دلار است اما چنین معاملات بزرگی معمولا با تخفیفهای بزرگی همراه است. این قرارداد شامل 80 فروند هواپیمای مسافربری از بويینگ، 100 فروند از رقیب اروپایی بويینگ یعنی ایرباس و 20 فروند هواپیمای توربوپراپ از شرکت فرانسوی - ایتالیاییای تی آر است. تمامی این هواپیماها برای فروش به ایران نیازمند مجوزهای صادراتی آمریکا هستند.