حتی اگر دولت آمریکا درخصوص توافق هسته‌ای با ایران از خود تمایل نشان بدهد بازهم باید از سد کنگره آمریکا عبور کند. کنگره‌ای که این روزها براساس پیش‌بینی‌های رسانه‌های آمریکا شاکله ترکیب آینده‌اش در اختیار جمهوریخواهان خواهد بود. جمهوریخواهانی که این روزها به شدت درخصوص توافق هسته‌ای با ایران از خود سرسختی نشان می‌دهند. در همین راستا روز گذشته روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز در گزارشی از تصمیم باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، برای دور زدن کنگره خبر داده است. در این گزارش آمده است که رئیس‌جمهوری آمریکا به‌دنبال توافقی است که نیازی به تأیید کنگره نداشته باشد. این روزنامه آمریکایی نوشته است: «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری آمریکا تلاش خواهد کرد تا به هر نحو ممکن، توافق نهایی را از تأیید کنگره بي‌نیاز کند.
«دیوید سنگر» در ابتدای این مطلب نوشته است که هنوز مشخص نیست که آیا آمریکا می‌تواند تا سوم آذر (24 نوامبر) به آنچه مقامات کاخ‌سفید آن را «مهم‌ترین دستاورد سیاست خارجی دوره ریاست‌جمهوری اوباما» می‌خوانند، یعنی توافق با ایران دست یابد یا نه. با این حال، یک چیز قطعی است و آن این‌که «اگر توافقی حاصل شد، رئیس‌جمهوری اوباما هر آنچه در توان داشته باشد، برای جلوگیری از به رأی گذاشته شدن آن در کنگره انجام خواهد داد.» نیویورک‌تایمز سپس به نقل از مقامات آمریکایی نوشته است که وزارت خزانه‌داری در گزارشی که آن را عمومی نکرده به این جمع‌بندی رسیده است که اوباما این اختیار را دارد که بخش اعظم تحریم‌های مربوط به بخش نفتی را بدون نیاز به مصوبه کنگره، تعلیق کند.
این روزنامه افزوده: «اما اوباما نمی‌تواند آن تحریم‌ها را برای همیشه لغو کند. تنها کنگره است که می‌تواند این اقدام را انجام دهد. مشاوران آقای اوباما به وی اعلام کرده‌اند که حتی اگر در انتخابات ماه آینده، دموکرات‌ها موفق شوند همچنان اکثریت را در سنا حفظ کنند، او بازهم در چنین رأی‌گیری‌ای (برای لغو تحریم‌ها) شکست می‌خورد.» یک مقام ارشد دولت آمریکا می‌گوید: «ما در توافق جامع به‌دنبال مصوبه کنگره نخواهیم بود.» به نوشته نیویورک‌تایمز، دولت آمریکا می‌گوید کنگره نباید از این امر متعجب شود، چراکه دولت پیش‌تر هم اعلام کرده است که لغو تحریم‌های ایران به صورت گام به گام و با توجه به پایبندی ایران به توافق جامع، صورت می‌گیرد. به همین دلیل تحریم‌ها تنها تعلیق می‌شوند. «برنادت میهن» سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در این رابطه می‌گوید: «ما به صراحت اعلام کرده‌ایم که در ابتدا تحریم‌های ایالات متحده و جامعه بین‌المللی تنها تعلیق می‌شوند و برداشته شدن قطعی تحریم‌ها منوط به تأيیدیه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد پایبندی جدی و واقعی ایران به مفاد توافق خواهد بود. ما باید اطمینان یابیم که پایبندی ایران در یک دوره زمانی واقعی و پایدار خواهد بود.» نیویورک‌تایمز سپس مدعی شده با این وجود بسیاری از نمایندگان کنگره و همچنین مقامات اسراییلی این مسأله را تنها بهانه‌ای برای دور زدن نمایندگان و تلاش برای لغو تحریم‌ها بدون‌نیاز به رأی کنگره می‌دانند.
میهن هم می‌گوید: نقش کنگره در مذاکرات باید به رایزنی و مشاوره محدود باشد و از آن‌جا که توافق نهایی یک پیمان نیست، نیازی به کسب رأی دوسومی از سنا ندارد. این مسأله با واکنش سناتورهایی چون «رابرت منندز» و «مارک کرک» از اعضای برجسته سنا مواجه شده که می‌گویند در صورتی که توافق نهایی فعالیت‌های ایران را محدود نکند، کنگره وارد عمل می‌شود. نیویورک‌تایمز در ادامه با تشریح مخالفت‌ها و فشارهایی که برطرف‌های مذاکره‌کننده هست، نوشته است که بحث لغو تحریم‌ها یکی از موضوعات اصلی مورد بحث در مذاکرات است. به نوشته این روزنامه، اوباما تحریم‌ها را یکی از ابرازهای مهم خود می‌داند.
این گزارش می‌افزاید: «اما اوباما هم احساس فشار می‌کند. در رژیم تحریم‌ها ترک‌هایی ظاهر شده است. در بهار امسال، مشاهده افزایش خرید نفت چین از ایران که می‌تواند به تضعیف تحریم‌ها منجر شد، هشداری برای دولت وی بود، البته این آمارها اخیرا کاهش نشان داده‌اند. این امر نتیجه مذاکرات پشت‌پرده مقامات آمریکایی و چینی است.» نمایندگان ایران و گروه موسوم به 1+5، برای رسیدن به توافق جامع تنها 5هفته دیگر یعنی تا روز سوم آذر زمان دارند. تازه‌ترین دور این گفت‌وگوها روز پنجشنبه بدون اعلام نتیجه پایان یافت.
اگرچه عباس عراقچی، یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران اعلام کرده است که هیچ‌کدام از طرفین به‌دنبال تمدید زمان مذاکرات نیستند اما هنوز نمی‌توان به‌طور قطعی تمدید مذاکرات را بعید دانست. گزارش‌ها حاکی از آن است که در صورت تمدید مهلت مذاکرات ایران و 1+5 بعد از ۲۴نوامبر، «کاترین اشتون» به‌رغم آن‌که دوره وی به‌عنوان مسئول سیاست خارجی اروپا به پایان رسیده است، ریاست مذاکرات را همچنان برعهده خواهد داشت. روزنامه وال‌استریت ژورنال گزارش کرد: به‌رغم آن‌که صحبت از حصول پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای میان ایران و 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین به‌علاوه آلمان) مطرح می‌شود اما احتمال می‌رود که توافق نهایی تا مهلت ۲۴نوامبر حاصل نشود و به همین منظور ممکن است که مجدداً مذاکرات تمدید شود.
تمدید مذاکرات این سوال را مطرح می‌کند که چه کسی نقش «کاترین اشتون» که ریاست مذاکرات را برعهده دارد، خواهد گرفت زیرا دوره وی به‌عنوان رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به پایان رسیده است؟ پاسخ ظاهراً خود خانم کاترین اشتون است. این دیپلمات انگلیسی قرار است از سمت خود به‌عنوان رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اول نوامبر کناره‌گیری کند و از آن تاریخ «فدریکا موگرینی» جایگزین وی خواهد شد اما اعضای گروه 1+5 در ماه ژوئیه وقتی مذاکرات هسته‌ای تمدید شد، به توافق غیررسمی رسیدند که ریاست این مذاکرات همچنان تا مهلت تعیین‌شده ۲۴ نوامبر به دست اشتون باشد. در هفته‌های اخیر احتمال تمدید مجدد مذاکرات بعد از مهلت ۲۴نوامبر، مبهم به‌نظر می‌رسد اما طبق گفته چندین نفر از افراد نزدیک به مذاکرات، در صورت تمدید مهلت مذاکرات هسته‌ای، اشتون همچنان ریاست مذاکرات هسته‌ای را به عهده خواهد داشت.
استدلال‌ها برای حفظ اشتون به‌عنوان رئیس مذاکرات هسته‌ای ایران کاملاً واضح است. وی این فرآیند را در ۵سال گذشته سازماندهی کرده است و روابط خوبی با اکثر مقامات ایرانی که در مذاکرات بوده‌اند، داشته است. تغییر رئیس تیم مذاکرات ایران و 1+5 در صورت تمدید مهلت مذاکرات، ممکن است موجب به هم خوردن و بروز مشکل در روند مذاکرات هسته‌ای شود.