| محمدامین قانعیراد | رئیس انجمن جامعهشناسی |
پديده آب را بايد بهعنوان يک پديدهاجتماعي نگاه کنيم. با اين کار ميتوان ضرورت توجه به آب را در کشور افزايش داد و حساسيت آن را بين مردم و مسئولان و همچنین پژوهشگران بالا برد.
مسأله آب يک مسألهاي است که در سطح وسيعتر به منابع طبیعی و محیطزیست و در سطح بالاتر به اکوسیستم طبیعی و باز در سطحی بالاتر به «ابرسيستم اجتماعي و طبیعی» بازميگردد. ابرسیستم طبیعیای که جامعه ایران باشد، ابعاد اجتماعی و طبیعی دارد و خیلی نمیشود آنها را از هم تفکیک کرد نگاه بخشی به مسائل مختلف این جامعه و به مسأله آب پیامدهای منفی دارد. پس بايد مسأله آب را در چارچوب وسيعتر ديد چرا که نگاه بخشي به مسأله آب خود مشکل اساسي بوده است.
انجمن جامعهشناسی هدفش با برنامه راهبردی انجمن که از سال 90 تدوین شده بود، برابر است. در سال 89 برنامه راهبردی 15ساله تدوین کردیم. در آنجا پیشبینی کردیم گروه جامعهشناسی زیستمحیطی داشته باشیم چرا که تعداد پژوهشگراني که در بعد از انقلاب، در حوزه جامعهشناسي آب و محيط زيست کار تحقيقاتي انجام دادهاند بسيار اندک است، قبل از انقلاب پژوهشگراني مثل آقايان مرتضي فرهادي و جواد صفينژاد در حوزه آب و نظامهاي آبياري کار پژوهشي گستردهای انجام داده بودند ولي هم اينک ما فرد شاخصي را در اين حوزه سراغ نداريم. قرار است نشستها و میزگردهایی که در این راستا برگزار شود خوراکی را فراهم کند تا بیش از این به موضوع آب پرداخته شود و طی آن مشارکتهایی هم شکل بگیرد. همانطور که دکتر آشنا بحث توبه را مطرح کردند، به نظر من توبه همیشه باید با تأمل نفس همراه باشد. در بسیاری از موارد، بحرانها و مسائل اجتماعی همیشه از نیتهای بد برنمیآید. قانون توزیع عادلانه آب در سال 1361، هیاتهای 7نفره هزار چاه عمیق حفر و موتورهای پمپ، توزیع و زمینهای دیمی را به زمین کشت تبدیل کردند که به قصد خدمت به مردم بوده، بنابراین صرف نیت ما کمک نمیکند به همین دلیل باید بهدنبال تأمل و باز اندیشی در ابزارهای مناسبمان باشیم. البته در این صورت به گفتوگوی ملی نیاز داریم چرا که در ضمن گفتوگو میتوانیم به اشتباهات خود
پی ببریم.
سالیانه 50 هکتار از جنگلها و یکدرصد مراتع، همچنین 10هزار هکتار از پوشش زراعی تخریب میشوند. درحال حاضر یک توفیق اجباری برای ما فراهم شده تا بتوانیم از نظر سازمانی به هم نزدیکتر شویم و دولت احساس کند که برای انجام کارهای خود به انجمنهای علمی هم نیاز دارد و لازم است تا از آنها
استفاده کند.
مسائلی مثل بحران آب، به راهحلهای فرهنگی و جامعهشناختی نیاز دارد و صرفا از لحاظ فنی نمیتوان بر این مسائل غلبه کرد. تحقق شعار «باید درباره آب گفتوگو کنیم» زمینهساز تبیین درست مسأله و پیداکردن راهحلهای آتی است و مجموعه همایشهای درنظر گرفته میتواند مقدمه خوبی برای حل
موضوع باشد. گفتوگوی ملی باید نشان دهد که ما کجا اشتباه کردهایم و دولت در کجا به خوبی نتوانسته عمل کند و همین که سازمانهای اجتماعی و بهرهبرداران از آب چه اشتباهاتی داشتهاند و چگونه میتوانیم آنها را سازمان دهیم، باشد تا بر گسترش بحران غلبه کند.