شهروند| صحبت بر سر صلح بود، صلحی که حالا دربسیاری از کشورها، تنها یک واژه است که خیلی‌ها با آن ناآشنا هستند، خیلی‌ها همان کودکان‌اند، آنها که همه جا، درخانه، در مدرسه، در خیابان و در تلویزیون و بازی‌های کامپیوتری و مجازی، اثری از آن نمی‌بینند. نه فقط اثری از صلح نیست که خشم و خشونت جایگزین آن شده: «صلح، تنها به شرایطی اطلاق نمی‌شود که جنگی وجود نداشته باشد، در برخی از کشورها، همان تعریف ابتدایی از صلح هم وجود ندارد، تاکنون درهیچ سندی تعریف مشخصی از صلح نشده، ریشه اصلی گسترش صلح درخود ما وجود دارد.»
صلح گمشده، تنها بخشی از موضوعاتی بودکه در نشست آموزش کودک راهی به سوی صلح مطرح شد، نشستی که به مناسبت روز جهانی صلح ازسوی شبکه یاری کودکان کار برگزار شد. مجید اسماعیلی، معاون دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک یکی از حاضران در این نشست بود. او براین نظر است که مفهوم صلح درطول تاریخ دستخوش تغییر شده: «صلح، تنها به شرایطی اطلاق نمی‌شود که جنگی وجود نداشته باشد، بلکه هر وضعیتی که منجر به سلب آرامش می‌شود، هم می‌تواند بر هم‌زننده صلح باشد، به همین دلیل می‌توان گفت که مفهوم صلح، رشد کرده، اما متأسفانه دربرخی از کشورها، همان تعریف ابتدایی از صلح هم وجود ندارد و ما شاهد کودکانی هستیم که مورد خشونت، تبعیض و... قرار می‌گیرند.» او در ادامه به تصویب آیین‌نامه‌ای برای تحصیل کودکان بازمانده از تحصیل اتباع خارجی اشاره کرد: «ما حدود دو‌سال روی آیین‌نامه‌ای کار کردیم که کودکان اتباع خارجی بتوانند مانند کودکان ایرانی تحصیل کنند، این آیین‌نامه هم تصویب شد اما در اجرا مشکلات زیادی دارد، از این کودکان شهریه می‌خواهند، به آنها کارت داده نمی‌شود و...» به گفته او، شهریه‌های 300 و 500هزارتومانی برای این خانواده‌ها زیاد است، درحالی که آموزش باید مانند تزریق واکسن فلج اطفال باشد، یعنی برای همه کودکان لازم‌الاجرا شود.
شناسایی 10 استان کشور با بالاترین آمار دختران بازمانده از تحصیل
زهرا جعفری، کارشناس ارشد حوزه کودک معاونت رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده از دیگر سخنران‌های این نشست است. او با اشاره به ماده‌های 28 و 29 کنوانسیون حقوق کودک گفت: «براساس ماده 28 کنوانسیون حقوق کودک، همه کودکان باید به فرصت‌های آموزشی دسترسی داشته باشند، ماده 29 کنوانسیون هم بر کیفیت آموزش مثل وضع سلامت کودکان، میزان ماندگاری آنها درمدرسه، میزان حضور کیفی‌شان درمدرسه، وضع بکارگیری تکنولوژی‌های آموزشی و... تأکید دارد.» او ادامه داد: «زمانی که می‌گوییم آموزش راهی به سوی صلح است، باید بگوییم کدام نوع از آموزش مدنظر ماست و کیفیت آن چگونه باید باشد. تاکنون درهیچ سندی تعریف مشخصی از صلح نشده، اسنادی که وجود دارند، بیشتر می‌خواهند ثمرات و مصادیقی از صلح را عنوان کنند، اما نخستین‌بار مفهوم صلح در منشور ملل متحد آمد.»
او در ادامه به آمار معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری درباره پوشش تحصیلی دختران بازمانده از تحصیل اشاره کرد: «آمارهای دوساله معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری نشان می‌دهد بیش از 3800 زن و دختر بی‌سواد با پوشش تحصیلی ایجادشده باسواد شدند.» به گفته او، بررسی‌ها نشان می‌دهد که 10 استان بوشهر، خراسان‌شمالي، خراسان‌جنوبي، خوزستان، سيستان‌وبلوچستان، كرمان، لرستان، گلستان، مركزي و هرمزگان بیشترین تعداد دختران بازمانده از تحصیل را دارد: «براساس تفاهمنامه‌ای که معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری در‌سال 93 امضا کرد، 10درصد از این دختران درمقطع ابتدایی تحت پوشش تحصیلی قرار گرفتند.» جعفری گفت: «براساس آمار سال تحصیلی 94-93، درمجموع 3هزارو839 دانش‌آموز دختر بازمانده از تحصیل تحت پوشش معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری قرار گرفتند، مشابه این تفاهمنامه هم در سال تحصیلی 95-94 ازسوی معاونت اجرا شد.» او ادامه داد: «بررسی‌ها نشان می‌دهد در این سال تحصیلی، 3درصد ازجمعیت دختران بازمانده از تحصیل یعنی 2500نفر، تحت پوشش معاونت زنان و خانواده نهاد ریاست‌جمهوری و وزارت آموزش‌وپرورش قرار گرفته‌اند.» جعفری تأکید کرد: «در سال تحصیلی 96- 95 نیز طرحی مشابه اجرا خواهد شد که درحال حاضر مطالعات اولیه آن درحال انجام است.»
بررسی آسیب‌های روانی و اجتماعی دانش‌آموزان دختر 8 استان
جعفری در ادامه به اجرای طرحی اشاره کرد که وضع آسیب‌های اجتماعی و روانی دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه 8 استان را بررسی کرد: «این طرح در‌سال 93 در 8 استان سیستان‌وبلوچستان، خراسان‌شمالی، خراسان‌جنوبی، خراسان‌رضوی، اصفهان، چهارمحال‌وبختیاری، یزد و کرمان اجرا شد. مطالعاتی که درنهایت از آن اطلس شیوع انواع آسیب‌های روانی- اجتماعی دانش‌آموزان دختر به دست آمد، این طرح در‌سال 94 هم اجرا شد.»ریحانه جعفری، عضو هیأت‌مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان هم از دیگر سخنران‌ها بود. او صلح را از نگاه ادبیات بررسی کرد: «قصه با گسترش خیال و عواطف کودک و نوجوان باعث می‌شود تا آنها زیبایی‌های جهان را ببینند و اندیشه‌های صلح‌طلبانه در آنها تقویت شود. ایجاد حس احترام کنند به خود و دیگران، و سرگرم و علاقه‌مند به مطالعه شوند. همه اینها باعث می‌شوند که اول تفکر صلح ایجاد شود و بعد پایدار شود.»
کودکان افغان از کودکان ایرانی گلایه دارند
نادر موسوی، مدیر مدرسه فرهنگ برای کودکان بازمانده از تحصیل افغان هم در این نشست صحبت‌هایی کرد. او به وضع کودکان در افغانستان اشاره کرد: «کودکان در این کشور، خودشان را نمی‌بینند و تنها شاهد حقوق پایمال‌شده خودشان هستند، این کودکان در ایران هم با تبعیض‌هایی مواجه هستند، متأسفانه کودکان ایرانی، تفکرات مثبتی نسبت به این افراد ندارند، افکاری که بازتاب تفکرات خانواده آنهاست، با همه این مسائل ما چطور انتظار داریم که این کودکان صلح‌طلب باشند. ما باید مبنا و ذهنیت‌ها را درست کنیم.» به گفته موسوی، مهم‌ترین عامل ترک تحصیل کودکان افغان، توهین و تحقیر در مدارس دولتی ایران است، این رفتارها بازتاب آموزش‌هایی است که ما به کودکان می‌دهیم: «ریشه اصلی گسترش صلح درخود ما وجود دارد، خیلی از کودکان افغان، درنامه‌هایی که ما از آنها می‌خواهیم، برای ایرانیان بنویسند، از برخوردها گلایه می‌کنند. نتیجه صلح این است که ما با انسانی که هم‌محله‌ای‌مان است، همکارمان است، با آرامش و صلح زندگی کنیم.»
مهیا واحدی، از اعضای جمعیت امام علی(ع) هم در این نشست حضور داشت. او از سفر اخیری که اعضای این جمعیت به کردستان عراق برای بازدید از آواره‌های عراقی و سوری داشتند، گفت: «ما در شهرهای سلیمانیه و دهوک عراق، با فجایعی مواجه شدیم، وضع آواره‌ها بسیار نامناسب بود، برخی از آنها حتی در کمپ هم جایی نداشتند، به‌طوری که 200 آواره سوری در خیابان‌ها زندگی می‌کردند.» او ادامه داد: «آمارها نشان می‌دهد که بیش از سه‌هزار کودک در درگیری‌های سوریه جانشان را از دست دادند و نزدیک به 3میلیون خانواده سوری از خانه و شهرهایشان مهاجرت کردند.»
درپایان این نشست، در بخش پرسش و پاسخ، بیشترین سوال‌ها درباره پروتکل الحاقی منع مشارکت کودکان در منازعات مسلحانه بود. یکی از فعالان حقوق کودک در این نشست، با طرح این پرسش گفت: «زمانی که بر تن کودکان مهدهای کودک، لباس نظامی می‌کنند و شعارهایی به آنها آموزش می‌دهند، دیگر نمی‌توان انتظار ایجاد فضای صلح‌آمیزی داشت، چرا این کودکان را وارد فضای مسلحانه می‌کنند؟ این غیر از تشدید خشونت در میان کودکان نیست.»
مجید اسماعیلی درباره این پروتکل الحاقی گفت: «پروتکل الحاقی منع بکارگیری کودکان در منازعات مسلحانه نخستین‌بار ازسوی مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک آماده شد، پیش‌نویس آن هم تهیه شده و درحال حاضر درمجلس شورای اسلامی درحال بررسی است و امروز (چهارشنبه) نخستین جلسه با این موضوع در کمیسیون قضائی مطرح می‌شود، ما از سرنوشت این پروتکل اطلاعی نداریم، به هرحال وظیفه دفاع از این پروتکل است.» زهرا جعفری هم درتوضیح این پروتکل گفت: «در آیین‌نامه این پروتکل، از دولت‌ها می‌خواهد تا کودکان زیر 18سال را از در مخاصمات فعال مشارکت ندهند و اگر هم کودکان زیر 18سال در نیروهای مسلح مشارکت داده می‌شوند، حتما باید با آگاهی کامل آنها و رضایت خانواده‌هایشان این اتفاق صورت گیرد.»