شماره ۹۳۳ | ۱۳۹۵ سه شنبه ۹ شهريور
صفحه را ببند
فراخوان «شهروند» از اهالی رسانه برای نقد و بررسی یک لایحه
چالش‌های لایحه انتشار رسانه‌ها چیست؟
لایحه انتشار رسانه‌ها، متنی است که از سوی معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه و اواخر‌سال گذشته به دولت تقدیم شد. دفتر دولت اخیرا این لایحه را در پایگاه اطلاع‌رسانی خود قرار داده و خواستار آن شده که اهل نظر از قبیل روزنامه‌نگاران، حقوقدانان و متخصصان علوم ارتباطات در مورد آن نظر بدهند. این لایحه در مورد یکی از مهم‌ترین موضوعات حقوق ملت، یعنی رسانه‌های همگانی است که مقررات مربوط به چگونگی انتشار رسانه‌ها و نحوه نظارت و برخورد با آنها را تعیین می‌کند. بررسی‌های اولیه نشان‌دهنده آن است که در این لایحه نکات فراوانی وجود دارد که از نظر اصول رسانه‌ای، حقوقی، منافع ملی و مصالح عمومی، خصوصیات فناورانه و موازین روزنامه‌نگاری نیازمند توجه دقیق و عمیق است و نباید از آنها غفلت کرد. از آن‌جا که فعالیت رسانه‌های همگانی، حقوق، آزادی‌ها و امنیت رسانه‌ها و حرفه روزنامه‌نگاری به‌عنوان مهم‌ترین و مؤثرترین وسیله آزادی بیان، مربوط به ملت و آحاد ملت است و اختصاص به قشر و گروه خاصی ندارد، «شهروند» ضمن قدردانی از دفتر دولت برای انتشار این لایحه در پایگاه اطلاع‌رسانی خود و وفاداری به اصول گردش اطلاعات، بخش‌هایی از متن لایحه را برای گسترش اطلاع عموم بازنشر می‌کند. «شهروند» با دعوت از تمامی روزنامه‌نگاران، متخصصان علوم ارتباطات، حقوقدانان، جامعه‌شناسان و... برای مطالعه، نقد و بررسی این لایحه آمادگی خود را برای انتشار آرا، نظرات و نقدهای تخصصی و حرفه‌ای اعلام می‌کند. امیدواریم مشارکت متخصصان در این بحث به ارتقای کیفیت اجرای اصول 24 و 168 قانون اساسی و توسعه و تثبیت آزادی بینجامد...

لایحه انتشار رسانه‌ها
فصل اول- تعاریف و کلیات
ماده 1: رسانه: هر نوع وسیله ارتباط جمعی است که به صورت چاپی یا در محیط الکترونیک با محتوای نوشتاری، شنیداری، دیداری یا تلفیقی از آنها انتشار عمومی می‌یابد.
تبصره: شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران از شمول این قانون مستثنی بوده و تابع قانون خاص خود هستند...
فصل دوم- رسالت رسانه‌ها
ماده 9: رسالتی که رسانه‌ها در نظام جمهوری اسلامی ایران به عهده دارند عبارت است از:  
1) اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشیدن به افکار عمومی در زمینه‌های مختلف و ایجاد امید در جامعه
2) تقویت وحدت ملی، توسعه و تحکیم برادری اسلامی و روحیه تعاون بین مردم و نفی مرزبندی‌های کاذب و تفرقه‌انگیز، همچنین قرارندادن اقشار مختلف جامعه در مقابل یکدیگر، مانند دسته‌بندی مردم براساس نژاد، قوم، مذهب، زبان، رسوم و سنن محلی.
3) تقویت روحیه مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش.
فصل سوم - حقوق رسانه‌ها
ماده 10: رسانه‌ها حق دارند دیدگاه‌ها، انتقادات و پیشنهادهای مردم و مسئولان را بارعایت موازین اسلامی و حقوق قانونی منتشر کنند و با انتقاد سازنده به اصلاح ناهنجاری‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بپردازند.
ماده 11:  کسب و انتشار اخبار داخلی و خارجی به منظور افزایش آگاهی عمومی و در حدود قانون از حقوق مسلم رسانه‌هاست و هیچ مسئول دولتی و غیردولتی نمی‌تواند مانع استفاده رسانه‌ها از این حق شود. سازمان‌ها و نهادهای وابسته به نظام جمهوری اسلامی ایران مکلفند در راستای حق مردم در دسترسی آزاد به اطلاعات، اطلاعات عمومی خود را در صورت درخواست رسانه‌ها در حداقل زمان ممکن و بدون تبعیض در اختیار آنها  بگذارند.
ماده 12: رسانه‌ها حق دارند از افشای منابع اطلاعات و اخبار خود اجتناب کنند، مگر با دستور مقام صالح قضائی.
ماده 13: کنترل، سانسور یا اجبار رسانه‌ها توسط مسئولان دولتی و غیردولتی و سایر اشخاص حقیقی و حقوقی برای انتشار یا عدم انتشار تمام یا بخشی از محتوای رسانه، ممنوع و جرم است.
ماده 14: به‌منظور تحقق رسالت رسانه‌ها، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است از رسانه‌ها و اصحاب رسانه، حمایت مادی و معنوی به عمل آورد.
ماده 15: هیچ مرجعی جز در چارچوب آیین‌دادرسی کیفری نمی‌تواند درخصوص جرایم و تخلفات موضوع این قانون، فعالان رسانه‌ای را احضار نماید.
ماده 16: مطالب اختصاصی رسانه‌ها اگر به نام پدیدآورنده اثر (نام اصلی یا مستعار) منتشر شود، به نام او و در غیر این صورت به نام رسانه، مشمول قوانین و مقررات مربوط به مالکیت معنوی به‌ویژه قانون حمایت مالکیت ادبی، هنری و حقوق مرتبط است.
فصل چهارم- تکالیف و حدود رسانه‌ها
ماده 17: هرگاه در رسانه‌ها محتوایی اعم از متن، صوت یا تصویر مشتمل بر توهین، افترا یا خلاف واقع یا انتقاد نسبت به شخص (حقیقی یا حقوقی) منتشر شود، ذینفع حق دارد پاسخ آن را متناسب با شکل اصل مطلب منتشره ظرف یک ماه از تاریخ انتشار برای همان رسانه ارسال کند و رسانه مزبور موظف است این‌گونه توضیحات و پاسخ‌ها را به‌طور رایگان منتشر کند، مشروط به آن‌که جواب از دو برابر اصل محتوا تجاوز نکند و متضمن توهین و افترا به کسی نباشد.
ماده 18: مصوبات شورایعالی امنیت ملی پس از ابلاغ از طریق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای رسانه‌ها لازم الاتباع است و تخلف از آن جرم محسوب می‌شود.
ماده 19: چاپخانه‌ها و مراکز تکثیر رسانه‌های الکترونیک غیر بر خط موظفند علاوه بر اعلام وصول الکترونیک از طریق سامانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، یک نسخه از نشریات چاپی را به‌طور مرتب و رایگان به اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و دادگستری محل نشر و همچنین سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ارسال کنند.
ماده 20: رسانه‌ها در انتشار مطالب، جز در موارد اخلال به مبانی و احکام اسلامی و حقوق عمومی و خصوصی که در این ماده و مواد بعدی مشخص شده است، آزادند:  
1) اشاعه فحشا و منکرات و انتشار هرگونه محتوای خلاف عفت عمومی
2) ایجاد اختلاف بین اقشار جامعه به‌ویژه از طریق طرح مسائل نژادی، قومی و مذهبی
3) افشا و انتشار اسناد، اطلاعات، نقشه‌ها و دستورهای طبقه‌بندی‌شده دستگاه‌های نظام و اسرار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
4) انتشار مذاکرات جلسه رسمی غیرعلنی مجلس شورای اسلامی و مذاکرات محاکم غیرعلنی دادگستری و آرای غیرقطعی و تحقیقات مراجع اطلاعاتی امنیتی و قضائی بدون مجوز قانونی
5) اهانت صریح به دین مبین اسلام و مقدسات آن و سایر ادیان شناخته شده در قانون اساسی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری و مراجع مسلم تقلید
6) افترا و توهین به مقامات، نهادها، ارگان‌ها و هریک از اشخاص حقیقی و حقوقی که حرمت شرعی دارند اگرچه از طریق انتشار عکس، کاریکاتور یا فایل صوتی یا تصویری باشد.
7) تبلیغ و ترویج رسانه‌ها، احزاب، افراد و گروه‌های منحرف، غیرقانونی و مخالف اسلام (داخلی و خارجی)
8) نقض حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان آثار
9) انتشار اطلاعات و احوال شخصی از قبیل اسرار خانوادگی، اطلاعات مالی و بانکی، وضع جسمی و روانی غیرآشکار و اعتقادات ابراز نشده مگر به حکم قانون یا مرجع قضائی یا اخذ رضایت کتبی از صاحبان اطلاعات مزبور
10) انتشار اطلاعات راجع به حریم خصوصی که عبارت است از قلمرویی از زندگی شخصی فرد که به‌طور متعارف انتظار دارد دیگران بدون رضایت وی یا به حکم قانون یا مراجع قضائی، همچنین آنچه به‌طور عرفی یا قانونی فعالیت حرفه‌ای هر شخص حقوقی محسوب می‌شود، از قبیل اسناد تجاری و اختراعات و اکتشافات
11) نشر مطالب الحادی و ترویج مطالبی که به اساس جمهوری اسلامی ایران لطمه وارد کند
12) اشاعه، تبلیغ یا ترویج فعالیت‌های اقتصادی غیرقانونی از قبیل پولشویی و تجارت هرمی
13) انتشار مطالب علیه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به منظور متزلزل و بی‌اعتبار کردن آن
14) استفاده ابزاری از سیمای اشخاص اعم از زن و مرد در تصاویر و محتوا
15) تحقیر و توهین به افراد به اعتبار جنسیت آنان
16) خدشه به حیثیت ملی نزد افکار عمومی دنیا از طریق ارایه تصویر نامناسب از فضای عمومی کشور
ماده 21: موارد زیر تخلف محسوب می‌شود و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف به جلوگیری از آن است:   
1) انتشار رسانه‌ای که پروانه برای آن صادر نشده یا پروانه آن لغو شده یا با تصمیم هیأت نظارت بر رسانه‌ها یا مرجع قضائی به‌طور موقت یا دایم تعطیل شده است.
2) انتشار رسانه به نحوی که عرفا با رسانه‌های موجود یا رسانه‌هایی که به‌طور موقت یا دایم تعطیل شده‌اند از نظر نام، علامت و شکل اشتباه شود، در صورت پذیرش اعتراض رسانه ذینفع در هیأت نظارت بر رسانه‌ها
3) مغایرت با پروانه انتشار رسانه در نام، زمینه، زبان، نوع، دوره انتشار و گستره توزیع
تبصره: مراکز نشر، چاپ، تولید، توزیع و فروش رسانه‌ها مجاز نیستند رسانه‌های موضوع این ماده را چاپ، تولید، توزیع، عرضه یا منتشر کنند. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است براساس اعلام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به قطع خدمات نشریات الکترونیک مختلف اقدام نماید.
ماده 22: آگهی‌های بازرگانی مندرج در رسانه‌ها تابع قانون تبلیغات بازرگانی است. در عین‌حال، رسانه‌ها در انتشار آگهی تبلیغاتی به لحاظ محتوای نوشتاری، شنیداری و دیداری، مشمول ماده 20 این قانون هستند.
ماده 23: انتشار هرگونه محتوای غیرآگهی تبلیغاتی در آگهی‌نامه‌ها ممنوع است.
ماده 24: رسانه‌ها می‌توانند حداکثر تا پنجاه‌درصد مطالب خود را به نشر آگهی اختصاص دهند. انتشار ضمایم آگهی به همراه رسانه مشروط به درج نام نشریه و تاریخ و شماره بلامانع است.
ماده 25: زبان و خط آگهی تبلیغاتی، فارسی است. درج اسامی و شناسنامه‌های ثبت‌شده کالا یا خدمات و شخصیت حقوقی خارجی به زبان غیرفارسی با رعایت قوانین و مقررات مربوط، مجاز است. رسانه‌هایی که پروانه و انتشار آنها به زبان‌هایی غیراز فارسی است می‌توانند آگهی به زبان‌های دیگر منتشر کنند.
ماده 26: ورود رسانه‌های چاپی و لوح‌فشرده به کشور جز در موارد زیر مجاز است:  
1) رسانه‌هایی که محتوای آنها مغایر با موازین فرهنگی نظام جمهوری اسلامی و ارزش‌های دینی و ملی جامعه باشد، از قبیل تبلیغ رسانه‌های اشخاص و گروه‌های ضدانقلاب، فرقه‌های ضاله، ادیان غیرتوحیدی و همچنین معرفی و تبلیغ مشروبات الکلی، موادمخدر و روانگردان، مراکز لهو و لعب، لاتاری و قمار و از این قبیل
2) رسانه‌هایی که از سوی گروه‌ها یا اشخاص معاند بر ضدانقلاب اسلامی منتشر می‌شود.
3) نشریاتی که حاوی حمایت از رژیم اشغالگر قدس باشد.
فصل پنجم-
شرایط متقاضی و مراحل صدور پروانه
ماده 27: تأسیس رسانه توسط اشخاص حقیقی و حقوقی دارای تابعیت ایران با سرمایه ایرانی و اخذ پروانه از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجاز است. با یک پروانه نمی‌توان بیش از یک رسانه منتشر کرد.
 تبصره: گروه‌ها و نهضت‌های اسلامی و آزادی‌بخش می‌توانند با سرمایه و مسئولیت اشخاص غیرایرانی در چارچوب قوانین مربوط به خارجیان مقیم ایران و موافقت کمیسیون مرکب از وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی، امور خارجه و اطلاعات، رسانه تأسیس کنند.
ماده 28: استفاده رسانه‌ها از کمک‌های مستقیم یا غیرمستقیم دولت‌ها و اشخاص خارجی ممنوع بوده و جرم محسوب می‌شود. هدایا و کمک‌های اشخاص حقیقی یا حقوقی خارجی غیردولتی با مجوز کمیسیون مرکب از وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی، امورخارجه و اطلاعات مشمول این ماده نخواهد بود.
ماده 29: انتشار رسانه داخلی توسط اشخاص حقوقی بخش خصوصی که فقط برای استفاده کارکنان و به صورت رایگان در اختیار آنان قرار می‌گیرد، با اجازه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با رعایت ماده 9 این قانون مجاز است.
ماده 30: انتشار نشریات علمی (اعم از علمی پژوهشی و علمی ترویجی) توسط دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی با اجازه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با رعایت ماده 39 این قانون و اخذ موافقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با نام پیشنهادی مجاز است.
ماده 31: هیچ‌یک از قوای سه‌گانه و دستگاه‌های حاکمیتی وابسته به نظام جمهوری اسلامی ایران نمی‌توانند از محل اعتبارات دولتی اعم از بودجه سالانه یا اعتبارات خارج از شمول قانون محاسبات عمومی  بیش از یک خبرگزاری و روزنامه داشته باشند.
ماده 32: شخصی که پروانه به نام او صادر می‌شود، صاحب امتیاز رسانه محسوب شده و حق واگذاری امتیاز رسانه را به غیر تحت هیچ عنوان اعم از قطعی، شرطی، اجاره و امثال آن ندارد، مگر با درخواست کتبی صاحب امتیاز و تصویب هیأت نظارت بر رسانه‌ها. ماده 33: هر رسانه دارای یک مدیر مسئول با هویت شخصی حقیقی است که باید هنگام تقاضای امتیاز معرفی شود. صاحب امتیاز حقیقی، خود می‌تواند به‌عنوان مدیر مسئول نشریه معرفی شود.
ماده 34: شخص حقیقی متقاضی امتیاز رسانه و مدیر مسئول باید دارای شرایط زیر باشند:  
1) تابعیت جمهوری اسلامی ایران
2) اعتقاد به اسلام یا ادیان شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
3) عدم سابقه محکومیت کیفری که موجب محرومیت از حقوق اجتماعی شده باشد.
4) داشتن مدرک کارشناسی یا معادل آن
5) ابراز وفاداری به قانون اساسی جمهوری اسلامی
6) دارابودن حسن شهرت
7) عدم وابستگی به گروه‌های غیرقانونی
8) دارا بودن تمکن و اعتبار مالی کافی متناسب با نوع رسانه موردتقاضا
9) احراز صلاحیت‌های حرفه‌ای توسط هیأت نظارت بر مطبوعات
10) آشنایی با قانون اساسی و قانون رسانه‌ها با احراز رتبه لازم در آزمون کتبی که از سوی دبیرخانه هیأت نظارت بر رسانه‌ها برگزار می‌شود.
ماده 35: اشخاص حقوقی متقاضی امتیاز رسانه باید دارای شرایط ذیل باشند:  
1) مراحل قانونی ثبت شخصیت حقوقی طی شده باشد و در اساسنامه یا قانون تشکیل خود، صریحا مجاز به انتشار رسانه باشند.
2) زمینه فعالیت رسانه، مرتبط با موضوع فعالیت شخص حقوقی بوده و محدوده جغرافیای انتشار آن همان محدوده جغرافیای فعالیت شخص حقوقی باشد.
ماده 36:  افراد زیر از انتشار رسانه و هرگونه فعالیت در رسانه‌ها محرومند:  
1) وابستگان به رژیم سابق که در فاصله زمانی پانزدهم خرداد 1342 تا 22 بهمن 1357 در مشاغل حساس بوده و همچنین کسانی که در این مدت از طریق مطبوعات، رادیو و تلویزیون یا سخنرانی در اجتماعات خدمتگزار تبلیغاتی رژیم گذشته بوده‌اند.
2) اعضا و هواداران گروه‌های ضدانقلاب، گروه‌های غیرقانونی و نیز محکومان دادگاه‌های انقلاب اسلامی که به جرم اعمال ضدانقلابی یا اقدام علیه امنیت داخلی و خارجی یا اقدام یا تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی محکومیت یافته‌اند یا براساس حکم دادگاه از حقوق اجتماعی محروم یا از فعالیت امور رسانه‌ای منع شده باشند.
ماده 37:  هیأت نظارت بر رسانه‌ها موظف است جهت بررسی صلاحیت صاحب امتیاز و مدیر مسئول از وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و دادگستری استعلام نماید. مراجع مذکور موظفند ظرف 2 ماه نظر خود را به این هیأت اعلام نمایند. در صورت عدم پاسخ یا عدم استمهال از سوی مراجع مذکور، هیأت نظارت می‌تواند به صدور مجوز انتشار اقدام نماید.
ماده 38: در صورتی که صاحب امتیاز یا مدیر مسئول یکی از شرایط مقرر در مواد 34 و 35 این قانون را فاقد شود یا مشخص گردد که از ابتدا آن شرایط را دارا نبوده است، پروانه صادره به تشخیص هیأت نظارت و با رعایت مفاد این قانون، حسب مورد لغو می‌شود.
ماده 39: صاحب امتیاز موظف است رسانه مربوط را چنانچه سالنامه باشد حداکثر ظرف یک‌سال و سایر رسانه‌ها را حداکثر ظرف 6ماه پس از تاریخ صدور پروانه منتشر کند. در صورت عدم‌انتشار و اعلام وصول در مهلت‌های تعیین‌شده و عدم‌موافقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با استمهال، پروانه رسانه لغو می‌شود.
ماده 40: در هر شماره رسانه باید شناسنامه رسانه شامل نام صاحب امتیاز، مدیر مسئول، سردبیر یا اعضای شورای سردبیری، نشانی دفتر مرکزی رسانه و نام و نشانی چاپخانه (برای رسانه‌های چاپی و الکترونیک غیربرخط) و نیز ترتیب و زمینه انتشار در محلی ثابت اعلام شود. در مورد نشریات الکترونیک برخط نیز این مشخصات باید در محلی ثابت قابل دسترسی باشد. چاپخانه‌ها، مراکز تکثیر و توزیع نیز مکلف به رعایت مفاد این ماده هستند.
فصل ششم- هیأت نظارت بر رسانه‌ها
ماده 41: هیأت نظارت بر رسانه‌ها، تشخیص صلاحیت متقاضی و مدیر مسئول رسانه، تأیید یا رد تقاضای امتیاز و واگذاری آن به غیر و همچنین تغییر وضع رسانه شامل موارد مندرج در پروانه انتشار و رسیدگی و اتخاذ تصمیم نسبت به تخلفات رسانه‌ای را به ترتیب مقرر در این قانون به عهده دارد.
ماده 42: اعضای هیأت نظارت بر رسانه‌ها عبارتند از:  
1) وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یا نماینده تام‌الاختیار وی
2) یک نفر از قضات دیوان عالی کشور به انتخاب رئیس قوه‌قضائیه
3) یک نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تصویب مجلس
4) یک نفر از استادان حوزه علمیه به انتخاب شورایعالی حوزه علمیه قم
5) یک نفر از اعضای شورایعالی انقلاب فرهنگی به انتخاب آن شورا
6) رئیس سازمان نظام رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران
7) یک نفر نماینده از میان مدیران مسئول رسانه‌ها به انتخاب آنان
ماده 43: دوره هیأت نظارت بر رسانه‌ها 3‌سال است و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است حداقل یک ماه قبل از اتمام مدت مقرر، تمهیدات لازم را برای انتخاب اعضای دوره جدید فراهم کند.
ماده 44: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رئیس هیأت نظارت بر رسانه‌هاست. دبیر این هیأت به انتخاب اعضا و با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب می‌شود. دبیرخانه هیأت نظارت با امکانات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل می‌شود و زیر نظر دبیر فعالیت می‌کند. جلسات هیأت نظارت بر رسانه‌ها حداقل ماهی دوبار با دعوت دبیر هیأت تشکیل می‌شود.
ماده 45:  نامزدهای موضوع بند 7 و تبصره 2 ماده 42 این قانون از حیث صلاحیت‌های حرفه‌ای و اخلاقی و التزام به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران باید به تایید اکثریت اعضای مذکور در بندهای یک تا پنج ماده موصوف برسند.
ماده 46: جلسات هیأت نظارت بر رسانه‌ها با حضور حداقل پنج نفر رسمیت می‌یابد و ملاک تصمیم‌گیری، حداقل 4 رأی خواهد بود. در صورت فوت یا استعفای عضو هیأت نظارت یا عدم حضور در پنج جلسه متوالی یا 10 جلسه متناوب (اعم از عذر موجه یا غیرموجه) نسبت به تعیین عضو جایگزین به ترتیب مقرر در این قانون اقدام خواهد شد.
ماده 47: افراد ذینفع می‌توانند نسبت به تصمیمات هیأت نظارت بر رسانه‌ها تقاضای رسیدگی مجدد نموده یا در دستگاه قضائی اقامه دعوی کنند.
ماده 48: هیأت نظارت مکلف است درباره صلاحیت متقاضی امتیاز رسانه و مدیرمسئول با رعایت شرایط مقرر در این قانون رسیدگی نموده و مراتب رد یا قبول صلاحیت او را با ذکر دلایل و شواهد به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گزارش کند تا در صورت درخواست متقاضی، مشروحا به وی اعلام شود. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است حداکثر ظرف دو هفته از تاریخ موافقت هیأت نظارت، برای متقاضی امتیاز رسانه، پروانه انتشار و برای مدیر مسئول، کارت مدیر مسئولی صادر کند و در صورت رد تقاضا، مراتب را ظرف دو هفته به آنان ابلاغ نماید.
ماده 49: درصورت فوت صاحب امتیاز، از تاریخ وفات وی و حداکثر به مدت 6ماه، رسانه با مسئولیت مدیر مسئول قابل‌انتشار خواهد بود. در صورتی که ورثه قانونی، ظرف مدت مذکور نسبت به معرفی صاحب امتیاز واجد شرایط به هیأت نظارت اقدام نکنند، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن ابلاغ لغو پروانه، از ادامه فعالیت رسانه جلوگیری می‌کند. مدت مذکور در صورت درخواست ورثه و با تأیید هیأت نظارت حداکثر برای یک دوره 6ماهه دیگر قابل تمدید خواهد بود.
ماده 50: در صورتی که مدیر مسئول شرایط مندرج در ماده 34 این قانون را فاقد گردد یا فوت کند یا استعفا دهد، صاحب امتیاز موظف است حداکثر ظرف 3ماه، فرد دیگری را که واجد شرایط باشد جهت طی تشریفات مقرر در این قانون به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی کند. در غیراین صورت از انتشار رسانه او جلوگیری خواهد شد. تا زمانی که صلاحیت مدیر مسئول جدید به تأیید نرسیده، مسئولیت‌های مدیر مسئول به عهده صاحب امتیاز است.
ماده 51: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است بر رسانه‌ها نظارت کند و در صورت تخلف رسانه از این قانون، مواردی را که جنبه عمومی دارد اعم از آن‌که شاکی خصوصی داشته یا نداشته باشد با ذکر موضوع تخلف و به استناد مفاد این قانون به رسانه تذکر یا اخطار دهد یا برای رسیدگی و اتخاذ تصمیم به هیأت نظارت ارجاع نماید و چنانچه تخلف، وصف مجرمانه داشته باشد، پرونده را برای بررسی و پیگرد قانونی به مرجع قضائی صالح ارسال کند.
فصل هفتم- تخلفات، جرایم و مجازات‌ها
ماده 52:  موارد زیر از سوی رسانه‌ها تخلف محسوب می‌شود:  
الف- تخلف درجه یک شامل  
1- عدم درج شناسنامه رسانه
2- انتشار رسانه به نحوی که عرفا با رسانه‌های موجود یا رسانه‌هایی که به‌طور موقت یا دایم تعطیل شده‌اند از نظر نام، علامت و شکل اشتباه شود.
3- عدم رعایت خط و زبان فارسی در آگهی‌های تبلیغاتی برای رسانه‌هایی که به فارسی منتشر می‌شوند.
ب - تخلف درجه دو شامل  
1-  تغییر در زبان، زمینه، نام، نوع، دوره و گستره انتشار بدون اخذ مجوز از هیأت نظارت بر رسانه‌ها
2- درج آگهی تبلیغاتی به نحوی که بیش از 50درصد حجم رسانه به آگهی اختصاص یابد.
ج- تخلفات درجه سوم شامل  
1- هرنوع واگذاری امتیاز رسانه به دیگری بدون اخذ مجوز از هیأت نظارت بر رسانه‌ها
2- نقض حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان آثار
3- انتشار اطلاعات و احوال شخصی از قبیل اسرار خانوادگی، اطلاعات مالی و بانکی، وضع جسمی و روانی غیرآشکار و اعتقادات ابراز نشده مگر به حکم قانون یا مرجع قضائی یا اخذ رضایت کتبی از صاحبان اطلاعات مزبور
4- استفاده ابزاری از سیمای اشخاص اعم از زن و مرد در تصاویر و محتوا
5- تحقیر و توهین به افراد ، به اعتبار و جنسیت آنان
د-  تخلفات درجه چهار شامل  
1-  اشاعه فحشا و منکرات و انتشار هرگونه محتوای خلاف عفت عمومی
2- ایجاد اختلاف بین اقشار جامعه به‌ویژه از طریق مسائل نژادی، قومی و مذهبی
3- تحریک و تشویق افراد و گروه‌ها به ارتکاب جرم علیه امنیت، استقلال، تمامیت ارضی، حیثیت و منافع جمهوری اسلامی ایران در داخل یا خارج از کشور
4- افشا و انتشار اسناد، اطلاعات، نقشه‌ها و دستورالعمل‌های طبقه‌بندی‌شده دستگاه‌های نظام و اسرار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
5- انتشار مذاکرات جلسه رسمی غیرعلنی مجلس شورای اسلامی و مذاکرات محاکم غیرعلنی دادگستری و آرای غیرقطعی و تحقیقات مراجع اطلاعاتی امنیتی و قضائی بدون مجوز قانونی
6- اهانت صریح به دین مبین اسلام و مقدسات آن و سایر ادیان شناخته شده در قانون اساسی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری و مراجع مسلم تقلید
7- افترا و توهین به مقامات، نهادها، ارگان‌ها و هریک از اشخاص حقیقی و حقوقی که حرمت شرعی دارند، اگرچه از طریق انتشار عکس یا کاریکاتور باشد.
8- تبلیغ و ترویج رسانه‌ها، احزاب، افراد و گروه‌های منحرف، غیرقانونی و مخالف اسلام (داخلی و خارجی)
9- نشر مطالب الحادی و ترویج مطالبی که به اساس جمهوری اسلامی ایران لطمه وارد کند.
10- اشاعه، تبلیغ یا ترویج فعالیت‌های اقتصادی غیرقانونی از قبیل پولشویی و تجارت هرمی
11- انتشار مطالب علیه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به منظور متزلزل و بی‌اعتبار کردن آن
12- عدم رعایت مصوبات شورایعالی امنیت ملی ابلاغی به رسانه‌ها
13- استفاده از کمک‌های مستقیم یا غیرمستقیم دولت‌ها و اشخاص خارجی
تبصره: رسیدگی به تخلفات چاپخانه‌ها و مراکز موضوع ماده 40 این قانون وفق قانون و مقررات مربوط خواهد بود.
ماده 53: هیأت نظارت بر رسانه‌ها نسبت به متخلفان از این قانون با توجه به نوع، شدت و دفعات تخلف، حسب مورد یکی از تصمیمات ذیل را اتخاذ می‌کند:  
الف) تذکر شفاهی
ب) تذکر کتبی بدون درج در پرونده
ج) تذکر کتبی با درج در پرونده
د) اخطار کتبی با اعلان عمومی
هـ) الزام صاحب امتیاز به عزل مدیر مسئول
و) توقیف موقت

 


تعداد بازدید :  3018