شهروند| چقدر سخت است دل کندن از کسی که برای عاشقان و دوستداران هنر سینما، تئاتر و تلویزیون یک عمر خاطره رقم زده است. این سختی احتمالا دوچندان است برای نوه زنده‌یاد داوود رشیدی که در متن وصیت آقای رشیدی از او یاد شده بود. او و خیلی از دوستداران استاد، روز گذشته را به سختی سپری کردند. عشق مردم به یک اسطوره باعث شد آنها که با آقای رشیدی نشست‌و‌برخاستی داشتند، نتوانند در کنار پیکرش هق‌هق بزنند زیر گریه و نبودن جسم خاکی‌اش را باور کنند!
با وجود این، مراسم بدرقه رشیدی با شور عجیبی برگزار شد و درعین تکراری بودن بسیاری از لحظه‌های این مراسم تشییع، تلخی‌های تازه‌ای به دنبال داشت.
از لیلی رشیدی، دختر تا احترام برومند، همسرش و بزرگان هنر بازیگری، همه و همه بغض داشتند. با وجود این، شانس کسانی که می‌توانستند این بغض را خالی کنند بیشتر بود چون تا آن‌جا که می‌شد به یادش اشک ریختند و بعدش می‌شد انتظار داشت رفتن مرد خاطره‌ساز بیشتر باورشان شود. مجلس وداع پر بود از تمجیدها، اشک‌ها، ناله‌ها و دلهره‌ها.
صبح یکشنبه، 7 شهریورماه تالار وحدت میزبان حضور پرشور مردم، هنرمندان، مسئولان هنری و حسین فریدون، دستیار ویژه رئیس‌جمهوری شد تا داوود رشیدی، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون به آرامگاه ابدی‌اش، قطعه هنرمندان بدرقه شود.
بدرقه استاد خیلی طولانی نبود. از 9:20
دقیقه صبح که خانواده و دوستانش وارد محوطه تالار وحدت شدند تنها 55 دقیقه گذشت و وداع پایان یافت.
در این مراسم تعدادی از هنرمندان و دوستان داوود رشیدی چند کلامی از رفاقت‌ها، همنشینی‌ها، وجوه اخلاقی هنرمند تازه از دست رفته و جایگاه هنری آقای رشیدی گفتند.
پیش از همه، امین تارخ، بازیگر شناخته‌شده به‌عنوان رئیس انجمن بازیگران خانه سینما دلنوشتهاش را خواند: «به‌راستی زندگی ترکیبی از جشن و عزاست، جشن دریافت بزرگترین جوایز سینمایی و از آن طرف عزای رفتن عباس کیارستمی. جشن عروسکی بچه‌هایمان و از آن طرف «عزای رشید سینمای ایران» که سوگ عظیمی است.»
آن‌طور که در خبرها آمده بود، بازماندگان زنده‌یاد داوود رشیدی درخواست کرده‌اند جشنواره تئاتر عروسکی بدون تغییر برگزار شود. نوشته تارخ به این نکته هم اشاره داشت: «این مهری بزرگ است از رشیدی مهربان که جشن و عزا درهم آمیخته است، درحالی‌که به جرأت در هیچ مقطعی از تاریخ سینمای ایران این حجم از اتفاقات خوش و ناخوش کنار هم نبوده و درحالی‌که خوشی را مزه‌مزه نکرده بودیم باید تلخی را بچشیم.»
تارخ افزود: «داوود رشیدی رفت ولی دنیایی از خلاقیت و سپاس هنرمندانه را باقی گذاشت. داوود عزیز همان‌طور که گفته بود «آمدم، دیدم و رفتم» بود، نه آن گونه که سزارگونه بگوید «آمدم، دیدم و پیروز شدم.» پیداست که به پیروزی‌های بیشتری می‌اندیشید، لیکن غمی در دل داشت.»
رئیس انجمن بازیگران سینما در بخش دیگری از دلنوشتهاش از مدیریت مسئولانه این هنرمند در انجمن بازیگران یاد کرد و برای همسر او که کودکی بسیاری از بزرگان با قصه‌گویی‌های او گره خورده است، آرزوی سعادتمندی و سلامتی کرد.
علی نصیریان:
می‌خواستم با تو روی این صحنه باشم
علی نصیریان، هنرمند شناخته‌شده تئاتر، سینما و تلویزیون که سال‌ها همنشینی و همکاری با داوود رشیدی را در کارنامه دارد، هم از کسانی بود که چند کلامی درباره رفیق 50ساله‌اش گفت. نصیریان منقلب بود و بغض داشت. او با لحنی که آه و حسرت و درد دوری از یک دوست را درون خود داشت، زنده‌یاد رشیدی را مخاطب جملاتش قرار داد: داوود! من هرگز نمی‌خواستم به این تالار برای بدرقه تو به سفر آخرت بیایم. من می‌خواستم با تو روی این صحنه باشم.
نصیریان در ادامه از جایگاه داوود رشیدی در تئاتر ایران گفت: داوود رشیدی یکی از ستون‌های استوار تئاتر جدید ایران است و منظورم از تئاتر جدید جنبش و نهضتی است که توسط فارغ‌التحصیلان بازیگری در اواسط دهه 30 شروع شد و در دهه 40 به ثمر رسید. تئاتر معاصری که از آن صحبت می‌کنم، با تئاتر لاله‌زار و چین متفاوت و براساس کار مدرن دنیا بود و ما کم‌کم آن را یاد گرفتیم چرا که هنرمندانی همچون سمندریان، پری صابری، داوود رشیدی و خجسته کیا آمدند به ما پیوستند و بدنه جدید معاصر تئاتر را غنا بخشیدند.
نصیریان که در تجربه‌های متعدد تلویزیونی با رشیدی همکار بود به کارنامه پربار هنرمند تازه از دست رفته هم اشاره کرد: کارهای متفاوت و خاصی که داوود رشیدی برای اجرای تئاتر انتخاب کرد، ستودنی است. او با اجرای نمایش «در انتظار گودو» ساموئل بکت را به تئاتر ایران معرفی کرد و از همین راه هوای تازه‌ای وارد تئاتر ایران شد. او با شهامت، جسارت و مهارت بود و یک نقطه عطف در کار خود و تئاتر ایران محسوب می‌شد. ممتازترین بخش هنرمندی
داوود رشیدی کارگردانی او در تئاتر بود. او کارهای زیادی برای توسعه و پیشرفت تئاتر انجام داد و خدماتش به لحاظ اجرا و نیز کارگردانی، میزانسن و بازیگری در فرهنگ و هنر این سرزمین بارز بود.
بعد از سخنان علی نصیریان نوبت به جمشید مشایخی رسید تا چند کلامی با حاضران در محوطه تالار وحدت صحبت کند.
همراه قدیمی داوود رشیدی با طرح این سوال که چرا زمانی که عزیزی در بین ما است راجع به او صحبت نمی‌کنیم، اصلا او را نمی‌بینیم و وقتی از دنیا می‌رود آن وقت چه حرف‌ها و مطالبی می‌شنویم؟ به روزهای بیماری زنده‌یاد رشیدی اشاره کرد: زمانی که ایشان بیمار بود، چطور کسی به سراغش نیامد. حالا چه فایده دارد؟! چه فایده دارد بنده از ایشان تعریف کنم. فقط بگویم خانم برومند، همسر ایشان در مدتی که داوود رشیدی بیمار بود خیلی زجر کشید و به همین دلیل برایش احترام ویژه‌ای قائلم. درنهایت امیدوارم قبل از این‌که کسی از دنیا برود از او یاد کنیم.
علی مرادخانی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در این مراسم با تسلیت به خانواده مرحوم داوود رشیدی برای روح این هنرمند فقید و محشور شدن با اولیای الهی دعا کرد.
داریوش فرهنگ یکی دیگر از هنرمندان سینما، تئاتر و تلویزیون که در گروه تئاتر «امروز» به همراه داوود رشیدی عضویت داشته است، در بخشی از این مراسم به همکاری خود با داوود رشیدی در سال 1347 اشاره کرد.
سپس حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی در وصف شهریاران فرهنگ و هنر ایران سخن گفت: شهریاران فرهنگ و هنر ایران همین ستاره‌هایی مثل جمشید مشایخی، علی نصیریان و رضا کیانیان هستند و ما قدر همه شما را می‌دانیم. می‌دانیم که اگر امروز ایران بوستان و لاله‌گون است به خاطر وجود شما و خون شهداست.
ایوبی در ادامه با بیان این جمله که «آقای داوود رشیدی قدر شما را می‌دانیم»، افزود: نمی‌دانم اگر این نسل و بزرگان فرهنگ و هنر نبودند از ایران، از اسلام و از ما چه نشانه‌ای باقی می‌ماند. ما این بنای باشکوه را هم مدیون تو هستیم. همه ایران داغدار شماست. به بانوی بزرگ فرهنگ و هنر ایران، سرکار خانم احترام برومند به خاطر آن‌که باشکوه و باعظمت و زیبا از این گل سرسبد فرهنگ و هنر ایران در این سال‌ها پذیرایی کردید، تبریک می‌گویم.
در ادامه مراسم، احترام برومند، همسر مرحوم داوود رشیدی با اشاره به این‌که قصد نداشت صحبت کند اما واقعیت‌هایی وجود دارد که باید آنها را بگوید، گفت: همه به ما محبت کردند، دولتی و غیردولتی، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران و همه مردم از شهرهای دور و نزدیک. آنها همه کار حاضر بودند انجام دهند، مثلا از یزد برای ما پسته بفرستند و از رشت برنج. خیال همه شما راحت. شما این‌قدر خوبید که دولتمردان هم قطعا تحت‌تأثیر شما قرار می‌گیرند. وقتی مردم ما را دوست دارند، دولتمردان هم مجبور می‌شوند ما را دوست داشته باشند.
برومند در ادامه رو به جمشید مشایخی و علی نصیریان گفت: آقای مشایخی ممنونم که از من یاد کردید. آقای نصیریان من بدون داوود رشیدی هیچم. او بود که سال‌ها زندگی ما را با آبرو، زحمت و کوشش اداره کرد.
برومند به پیام‌های تسلیت رئیس‌جمهوری و دیگر افراد اشاره کرد و افزود: من سیاسی نیستم اما در کنار همه کسانی که پیامی صادر کردند آقای خاتمی هم پیامی فرستادند. ایشان برای دیدن داوود رشیدی به منزل ما آمدند و این را که می‌گویم به خدا سیاسی نیست. من از پیام همه تشکر می‌کنم اما چون پیام ایشان در جایی منتشر نشده حق‌شان را ادا و در این‌جا تشکر می‌کنم. از حاضران می‌خواهم برای شادی روح کیارستمی و داوود رشیدی صلوات بفرستند.
پیش از آن‌که حجت‌الاسلام محمود دعایی نماز میت را بخواند، لیلی رشیدی ابتدا از طرف خود، برادر، مادر و دیگر اعضای خانواده‌اش از همه تشکر کرد و پس از آن متن پیام رئیس دولت اصلاحات را که در تاریخ پنجم شهریورماه نوشته شده بود برای حاضران خواند.
علی نصیریان، جمشید مشایخی، هوشنگ قوانلو، داریوش اسدزاده، لیلا حاتمی، مریلا زارعی، داوود گنجه‌ای، فرشته طائرپور، اکبر زنجان‌پور، منوچهر شاهسواری، محمدرضا خاکی، مسعود فروتن، محمد سریر، زری خوشکام، بهمن فرمان‌آرا، اسماعیل خلج، خسرو سینایی، رضا کیانیان، بیژن امکانیان، سیروس الوند، هادی مرزبان، جعفر والی، پرویز پورحسینی، فاطمه معتمدآریا، صدیق تعریف، آتش تقی‌پور، رسول نجفیان، قطب‌الدین صادقی، علی مصفا، الهام کردا، علی دهکردی، عبدالرضا اکبری، عبدالله اسکندری، داریوش ارجمند، غلامرضا موسوی، پوری بنایی، داریوش فرهنگ، پرستو گلستانی، حبیب دهقان‌نسب، حبیب رضایی، لیلی گلستان، نصرت‌الله وحدت، آهو خردمند، جعفر پناهی، علیرضا خمسه، افسانه چهره‌آزاد، پرستو صالحی، ویشکا آسایش، پانته‌آ پناهی‌ها، مانی حقیقی، سعید اسدی، فرهاد توحیدی و... ازجمله هنرمندان حاضر بودند.
مراسم ترحیم داوود رشیدی سه‌شنبه در مسجد جامع شهرک غرب و روز جمعه ساعت 16 در مسجد بلال سازمان صداوسیما برگزار می‌شود.