مجتبی پارسا - شهروند| هزاران نفر از مردم ونزوئلا در کاراکاس، پایتخت این کشور به حمایت از مادورو تجمع کردند. به گزارش آسوشیتدپرس، هزاران نفر از مردم ونزوئلا به دنبال درخواست نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا در حمایت از او و علیه سازمان کشورهای آمریکایی که او و دولت سوسیالیستی‌اش را به نقض تعهدات خود به دموکراسی متهم کرده بودند، تظاهرات کردند. فشارهای بین‌المللی برای تن دادن مادورو به خواسته مخالفان در مورد برگزاری همه‌پرسی بیشتر شده است. نیکلاس مادورو این نهاد را به دخالت در امور این کشور متهم کرده است و می‌گوید که مخالفانش و آمریکا قصد براندازی او را دارند.
مادورو در حالی مخالفان را به توطئه برای براندازی متهم می‌کند که طی دو سال گذشته در مدیریت اقتصادی کشور هیچ کارنامه قابل قبولی نداشته است و وضع اقتصادی، اجتماعی مردم ونزوئلا گرفتار بحران‌هایی شدید شده است. قفسه‌های سوپرمارکت‌ها در ونزوئلا خالی هستند. کمبود برق آن‌قدر شدید است که ادارات دولتی تنها 2 روز در هفته باز هستند. سیستم بهداشت و سلامت متلاشی شده است و نرخ جرایم جزو بالاترین نرخ‌ها در جهان است و تورم به‌سرعت در حال نابود کردن ارزش پول ملی ونزوئلا است. به گزارش نیویورک‌تایمز «جیسون مارزاک» مدیر بخش رشد اقتصادی آمریکای لاتین در مرکز «آدرین آرشت» سازمانی تحقیقاتی مستقر در واشنگتن می‌گوید: «وضع اقتصادی از بد به بدتر و از بدتر به وحشتناک رسیده است. دولت ونزوئلا به‌خوبی کشور را به سمت هرج‌و‌مرج و آشفتگی هدایت می‌کند.» ناتالیا آلوارز، یکی از شهروندان ونزوئلاست. او به گاردین گفته که یک مخالف سیاسی خواهان سرنگونی دولت نیست؛ فقط از ساعت‌ها ایستادن در صف‌های طولانی در جلوی سوپرمارکت‌ها برای خرید کالاهای اساسی یارانه‌ای مثل آرد، روغن پخت‌و‌پز و شیر خسته شده است؛ اما جرأت مخالفت و اعتراض علنی را ندارد. همسایه او، یکی از مدافعان چپگرای دولت هوگو چاوز بود و اکنون نیز حامی دولت نیکولاس مادورو است.
آلوارز مخفیانه به همسایه‌اش که در صف ایستاده، نگاهی می‌اندازد و به آرامی می‌گوید: «ما باید ساکت باشیم. اگر بخواهیم کوچکترین اعتراضی کنیم یا تظاهراتی را به راه بیندازیم، به ما برچسب escuálidos -به معنای کثیف؛ اصطلاحی توهین‌آمیز که از طرف طرفداران چاوز به مخالفان نسبت داده می‌شود- می‌زنند.» آلوارز به آرامی و با تردید ادامه می‌دهد: «همین برچسب کافی است که همسایگان ما در خانه‌های اطراف که حامیان دولت هستند، ما را آزار دهند و مرعوب خود سازند و در نهایت زندان یا جایی بدتر از آن، سرانجاممان خواهد بود.
اما گاهی هزینه مخالفت بیش از اینهاست. این هزینه برای پسربچه 14 ساله محصلی که در تظاهرات مخالفان حضور داشت، مرگ بود. نام او «کلوی ورس روآ» بود که توسط یکی از افسران پلیس مورد اصابت گلوله قرار گرفت. گرچه دولت این مرگ را محکوم کرده و گفته است که عامل آن را دستگیر کرده است، اما قتل این پسربچه به تنش‌ها بیش از سرکوب منتقدان دولت و افزایش مشکلات اقتصادی دامن زد. در اینجا به چند سوال مهم و اساسی پاسخ داده می‌شود. سوالاتی حول این محور که چگونه ونزوئلا تحت ریاست‌جمهوری نیکلاس مادورو به این وضع دچار شده است و این شرایط به کجا منتهی خواهد شد.»
مهم‌ترین صادرات ونزوئلا نفت است؛ اما کاهش قابل ملاحظه قیمت نفت در این کشور، موجب کاهش 40درصدی سود در سال جاری شد. استقراض وام‌های هنگفت دولت، آن هم در سال‌هایی که قیمت نفت به مراتب بالاتر بود، تا حد زیادی به این بحران کمک کرد؛ چراکه اکنون ونزوئلا درآمد بسیار کمتری برای پرداخت بدهی‌های خارجی‌اش دارد. این شرایط آقای مادورو را مجبور به قطع واردات، به منظور اجتناب از زیان ناشی از عدم توانایی پرداخت بدهی‌ها کرد. در کنار این موضوع، تبعات و پیامدهای حاصل از خشکسالی موجب از کار افتادن ژنراتور‌های تولید برق کشور که یکی از مهم‌ترین منابع تولید الکتریسیته است، شد.
بدهی‌های این کشور به طلبکاران خارجی چیزی در حدود 120میلیارد دلار است که امسال باید حدود 7میلیارد دلار آن را پرداخت کند. شواهد این موضوع را تأیید می‌کنند که ونزوئلا قادر به بازپرداخت وام‌هایش نیست؛ حتی اگر امسال بتواند بدهی خود را پرداخت کند، اما سال دیگر نمی‌تواند باقی آن را بپردازد؛ خصوصا اگر قیمت نفت پایین باقی بماند. مخالفت‌ها و تضادهای سیاسی در ونزوئلا در حال حاضر به مراتب بیشتر و متحدتر از زمان هوگو چاوز است. چاوز در سال 2013 مرد؛ اما بسیاری از اقتصاددانان می‌گویند سیاست‌های او در مورد مالکیت دولتی، هزینه‌های بی‌قید‌و‌بند، یارانه‌ها و کنترل قیمت‌های داخلی حداقل تا اندازه‌ای مسئول بحران امروز است.
با رفتن چاوز، مخالفان آقای مادورو اکثریت کرسی‌ها را در مجلس به دست آوردند و چیزی حدود 2میلیون امضا را برای عزل آقای مادورو جمع‌آوری کرده‌اند. ونزوئلا در شرایط سر باز زدن از پرداخت بدهی‌هایش نیز، چیزهای زیادی را از دست می‌دهد. بدهی‌های خارجی ونزوئلا تا اندازه‌ای بدهی‌های شرکت نفت دولتی (PDVSA)، اصلی‌ترین منبع درآمد این کشور، است. مقامات ونزوئلا از این موضوع هراس دارند که پرداخت نشدن بدهی‌ها موجب دعوی و دادخواهی سهامداران شود. این موضوع می‌تواند به‌شدت عملکرد شرکت PDVSA را مختل کند و موجب مصادره دارایی‌های خارج از کشور این شرکت شود. این آتش شاید دامنگیر شرکت نفتی Citgo که 3 پالایشگاه بزرگ و هزاران ایستگاه گاز دارد، شود.
شرکت Citgo برای ونزوئلا حیاتی است؛ چراکه بیشتر سودی که این کشور همچنان در حال بهره‌برداری از آن است را تولید می‌کند. با وجود فشارهای سیاسی میان این دو کشور، ایالات متحده آمریکا بزرگترین مشتری و متقاضی ونزوئلا است.
مقامات ونزوئلا هنوز عدم پرداخت بدهی‌های آرژانتین در سال 2001 را فراموش نکرده‌اند. موضوعی که دعوی قضائی آن بیش از یک دهه زمان برد تا رفع شد. «پابلو ونتورینو» مدیرعامل مدیریت سرمایه «وایت بریج»، شرکت سرمایه‌گذاری نیویورک که متخصص تضمین بدهی‌های آمریکای لاتین است، می‌گوید: «اگر آنها از پرداخت بدهی‌های PDVSA سر باز بزنند، دعوی «آرژانتین 2» به وجود می‌آید و هیچ‌کس خواهان چنین چیزی نیست». ونتورینو معتقد است که PDVSA اصلی‌ترین منبع نقدینگی در ونزوئلا است.
قیمت کالاهای خارجی در ونزوئلا بسیار افزایش یافته است و موجب کاهش واردات برای حفظ ذخایر رو به کاهش بانک مرکزی شده است. دولت برای کاستن عواقب این موضوع، دستمزدها را افزایش داده و اسکناس‌های بیشتری را چاپ کرده است؛ اما این کار موجب افزایش تورم می‌شود که برای کالاهای بسیار محدود پول زیادی تولید شود. براساس بعضی از تخمین‌ها، نرخ تورم تا اواخر سال جاری به 500درصد و تا سال 2017 به 1600درصد می‌رسد.
در حالی که نرخ رسمی ارز در حدود 10 بولیوار (واحد پول ونزوئلا) در مقابل یک دلار است، نرخ بازار سیاه که نرخ دقیق‌تری در نظر گرفته می‌شود، در حدود 1100 بولیوار در مقابل یک دلار است؛ گرچه این میزان متغیر است. کاهش ارزش پول، قیمت‌ها در فروشگاه‌های دولتی که بسیاری از فقرا در ونزوئلا برای امرار معاش بر روی آنها تکیه کرده‌اند را به‌شدت افزایش می‌دهد و موجب گران‌تر شدن بدهی‌هایی می‌شود که با دلار تعیین شده‌اند. این موضوع باید مورد پذیرش آقای مادورو قرار بگیرد که سیاست‌های مهم دوران چاوز شکست خورده‌اند.
قیمت غذا و سوخت یارانه‌ای که در فروشگاه‌های دولتی فروخته می‌شوند، بسیار پایین‌تر از ارزش واقعی آنها است. این موضوع باعث ایجاد صف‌های عریض و طویل خریداران به‌منظور خرید کالاهایی شده است که به‌سرعت فروش می‌روند. در حالی که بسیاری از مردم ونزوئلا که استطاعت خرید مواد خوراکی از فروشگاه‌های خصوصی را ندارند، هر روز ساعات زیادی را صرف ایستادن در چنین صف‌هایی می‌کنند؛ بسیاری دیگر از افراد از طریق خرید مواد غذایی با قیمت‌های نازل از فروشگاه‌های دولتی و فروش آنها با قیمتی بالاتر در فروشگاه‌های خصوصی، کسب سود و منفعت می‌کنند که این خود باعث رشد بازار سیاه شده است. یک شرکت آماری در ونزوئلا به نام «دیتانالیسیس» تخمین‌زده است که بیش از نیمی از مردم ونزوئلا از دستفروشان بازار سیاه خرید می‌کنند. بسیاری از مردم ونزوئلا دستفروشی در بازار سیاه را به‌عنوان کار پاره‌وقت برای تکمیل درآمدشان انجام می‌دهند؛ عده‌ای نیز شغل‌هایشان را رها می‌کنند تا از دستفروشی در بازار سیاه، به‌عنوان کار اصلی و تمام وقت، سود ببرند.
در زمان آقای چاوز بسیاری از شرکت‌ها مثل ارتباطات، بانکداری، تولید فولاد، سیمان و لبنیات مصادره شد. سال گذشته مدیران یک شرکت دارویی به جرم ایجاد عامدانه کمبود دارو بازداشت شدند. سال گذشته نیز آقای مادورو، مالک بزرگترین شرکت خصوصی ونزوئلا را «دزد و خائن» نامید. گرچه هنوز آقای مادورو هیچ شرکتی را مصادره نکرده، اما برخی از تحلیلگران سیاسی آن را به ناتوانی دولت نسبت می‌دهند. «ریسا گریس تارگو» مدیر آمریکای لاتین در گروه اوراسیا، یک شرکت مشاوره خطرات سیاسی در واشنگتن می‌گوید: «این سخنان تهدیدآمیز آقای مادورو بیشتر شبیه جدال لفظی است. گمان نمی‌کنم مردم چنین حرف‌هایی را باور کنند». چین که مشتری بزرگ نفت ونزوئلا تحت قراردادهای تضمین شده است، اخیرا شرایطی جهت سهولت در پرداخت بدهی‌های ونزوئلا که حدود 50میلیارد دلار است را اعلام کرده است؛ اما مانند سایر قدرت‌های جهانی نسبت به اعطای وام‌های جدید به این کشور بی‌میل است و دلیل این بی‌میلی احتمالا نگرانی‌هایی در مورد عمر سیاسی آقای مادورو است.