شهروند| آمارها حکایت از مصرف دخانیات از سوی 15‌درصد ایرانیان دارد، اعدادی که نشان می‌دهد در یک دهه اخیر، میزان استفاده از قلیان رشد فزاینده‌ای داشته است. حالا در کنار همه اینها، گفته می‌شود تنباکویی که در این قلیان‌ها مصرف می‌شود، سرطان‌زاست. براساس اعلام رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، 70 تا 80‌درصد این تنباکوها حاوی مواد شیمیایی و تعداد زیادی از آنها دارای موارد شیمیایی صنعتی است که همه اینها سرطان‌زاست. گفته می‌شود حتی ترکیبات بنزن که از سرطان‌زا‌ترین ترکیبات شیمیایی است هم در تنباکوهای معطر دیده می‌شود که همین‌ها خود احتمال ابتلا به سرطان خون را در 3 تا 5‌سال افزایش می‌دهد. حالا براساس هشداری که مسئولان وزارت بهداشت می‌دهند، مصرف قلیان در میان نوجوانان و زنان افزایش یافته است. اینها را خسرو صادق‌نیت در نشست خبری روز گذشته وزارت بهداشت با موضوع هفته بدون دخانیات اعلام کرد. او در کنار همه این هشدارها تأکید کرد: «در برخی مراکز عرضه قلیان به‌ویژه مراکز غیر مجاز دیده شده در زمان سرو قلیان ترکیبات روانگردان به تنباکو اضافه می‌کنند.» صادق‌‌نیت ادامه داد: «با وجود این‌که مصرف سیگار در کشور ما در سالیان گذشته رو به رشد نبوده، اما مصرف قلیان رشد فزاینده‌ای در کشور یافته است، به‌طوری که در 10‌سال گذشته شاهد رشد مصرفی بیش از همیشه بوده‌ایم.» او حرف‌های دیگری هم زد: «نگرانی مهم ما این است که مصرف قلیان در نوجوانان، جوانان و دختران افزایش یافته است و این نگرانی زمانی تشدید می‌شود که می‌بینیم قلیان در خانواده و در کنار کودکان مصرف می‌شود. از طرفی 90‌درصد افراد قلیانی و سیگاری در سنین زیر 18‌سال با این مواد آشنایی داشته‌اند.»
15‌درصد ایرانیان دخانیات مصرف می‌کنند
محمدرضا مسجدی، دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات هم در این نشست با موضوع هفته بدون دخانیات حضور داشت. او از نمایندگان مجلس شورای اسلامی به‌خاطر تصویب پیشنهاد افزایش مالیات بر دخانیات تقدیر کرد: «بررسی‌ها نشان می‌دهد 4‌هزار ماده سرطان‌زا در دود سیگار و 7‌هزار و 200 ماده سرطان‌زا در دود قلیان وجود دارد، به طوری‌که یک وعده قلیان کامل، معادل دو تا سه پاکت سیگار است.» او از اجرای طرح جدیدی در دانشگاه‌ها برای کاهش مصرف دخانیات خبر داد: «امیدوارم این طرح در مدارس ابتدایی هم به‌زودی آغاز شود.» به گفته او، چهار بیماری اصلی یعنی بیماری‌های قلب و عروقی، سرطان، بیماری‌های مزمن تنفسی و دیابت از عوامل اصلی مرگ‌ومیر در کشور است و این بیماری‌ها چهار عامل خطر دارند که شامل دخانیات، رژیم غذایی، ورزش و مصرف الکل است. از طرفی حداکثر 15‌درصد ایرانیان دخانیات مصرف می‌کنند، بنابراین توجه به 85‌درصد دیگر بسیار مهم است.»
19‌درصد دختران 13 تا 15‌سال
قلیان مصرف می‌کنند
آذری‌پور، عضو انجمن زندگی بدون دخانیات و عضو کارگروه آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت هم در این نشست حضور داشت. او با بیان این‌که دو طبقه اجتماعی زنان و نوجوانان و جوانان در کشور ما از قلیان استفاده می‌کنند، گفت: «براساس مطالعه روی نوجوانان 13 تا 15ساله ایران، مشخص شد که شیوع استعمال مواد دخانی در‌ سال 82 در این سنین از 12‌درصد به 17.5‌درصد افزایش یافته است و از این میزان دو درصدشان سیگار می‌کشیدند و سایر مواد دخانی را استعمال می‌کردند.» او ادامه داد: «در‌ سال 86 سه‌درصد این جمعیت سیگار می‌کشیدند و 24‌درصد از سایر مواد دخانی استفاده می‌کردند. همچنین در ‌سال 82، 9‌درصد دختران 13 تا 15‌سال قلیان مصرف می‌کردند که در ‌سال 86 این میزان به 19.5‌درصد رسید.»
آغاز برخورد پلیس با اماکن بدون مجوز
عرضه قلیان
خلیل هلالی، رئیس پلیس اماکن عمومی ناجا هم که در این نشست حضور داشت، از آغاز برخورد پلیس با اماکنی که بدون مجوز قلیان عرضه می‌کنند، خبر داد و به تصویب قانون کنترل دخانیات در مجلس اشاره کرد: «نیروی انتظامی در ستاد کنترل دخانیات هم وظیفه دارد تا در بخش‌های مختلف مانند قاچاق مواد دخانی، عرضه عمده و خرد این مواد و مصرف آنها مراقبت کند. بر این اساس، پلیس با واحدهای صنفی که به‌صورت غیرقانونی مواد دخانی را تهیه و عرضه می‌کنند، برخورد می‌کند که بخشی از این مکان‌ها قهوه‌خانه‌ها هستند و قسمتی از آنها نیز به‌صورت قانونی فعالیت می‌کنند.» به گفته او، بخشی از این قهوه‌خانه‌ها به‌صورت غیرقانونی فعالیت می‌کنند و تخلفات بهداشتی دارند، بنابراین نسبت به شناسایی آنها در سطح کشور و برخورد با آنها اقدام می‌شود.
رئیس پلیس اماکن عمومی ناجا با بیان این‌که شناسایی و برخورد با اماکنی که بدون اخذ مجوز در این زمینه به‌ویژه در حوزه عرضه قلیان فعالیت می‌کنند از این هفته آغاز می‌شود و تا پایان‌ سال هم ادامه دارد، گفت: «تاکنون نزدیک به 8هزار واحد صنفی که بدون اخذ مجوز در زمینه عرضه قلیان فعالیت می‌کنند، شناسایی شده که تعداد آنها در سطح کشور بیشتر از این است، بنابراین به این واحدها در گام نخست اخطار داده می‌شود چراکه برخورد انتظامی در اولویت ما نیست و اگر واحد صنفی که اقدام به عرضه قلیان می‌کند، بداند در آینده نه‌چندان دور نیروی انتظامی با آنها برخورد می‌کند و این واحدها اخطار را بپذیرند، از عرضه قلیان خودداری می‌کنند.» او از پلمب مراکز متخلف هم خبر داد: «اگر این واحدها اقدام به عرضه قلیان کنند، مورد اعمال قانون نیروی انتظامی قرار می‌گیرند که در این زمینه، از قانون کنترل دخانیات استفاده می‌کنیم و برخورد با این مراکز بلافاصله براساس این قانون انجام و مراکز پلمب می‌شود.»
درآمدهای چندصدمیلیونی در وزارت بهداشت درست نیست
در ادامه این نشست، ایرج حریرچی در مقابل خبرنگاران نشست و به سوال‌هایشان پاسخ داد. تعرفه‌ها باز هم موضوع سوال خبرنگاران بود. تعرفه‌هایی که براساس قانونی که هشت‌سال پیش تصویب شد، باید قبل از آغاز ‌سال و حتی قبل از تصویب بودجه، تعیین می‌شد، اما حالا با ورود به سومین ماه از سال، هنوز بلاتکلیف است: «امیدواریم در چند روز آینده سرنوشت تعرفه‌ها مشخص شود.» این پاسخ سخنگوی وزارت بهداشت درباره وضع تعرفه‌هاست. او اینها را هم اضافه کرد: «شورایعالی بیمه، وزارت رفاه و مجلس از این تأخیر ناراحت هستند.» خبرنگار دیگری از حریرچی درباره توسعه خدمات سرپایی در طرح تحول نظام سلامت پرسید که پاسخ شنید: «هر ایرانی به‌طور متوسط 10.2 بار در ‌سال برای دریافت خدمات سرپایی مراجعه می‌کند، بنابراین از آنجا که دفعات مراجعه‌ها زیاد است و برخی خدمات پاراکلینیک نیز هزینه‌های زیادی دارند، شاهدیم که این هزینه‌ها به خانوار تحمیل می‌شود. بنابراین هم قبل از طرح تحول سلامت و هم بعد از اجرای آن حدود 80 تا 82‌درصد پرداختی مردم از خدمات سرپایی بوده است، یعنی این‌که سیستم دولتی ما در بخش بستری موفق عمل کرده است و تنها 20‌درصد پرداختی مردم را شامل می‌شود.»
ماجرای دریافت‌های چندصد‌میلیون تومانی که در هفته‌های گذشته سر و صدای زیادی کرده، موضوع دیگر پرسش‌ها از سخنگوی وزارت بهداشت بود. چند روز پیش بود که دبیرکل خانه پرستار در نامه‌ای به وزیر اقتصاد و دارایی با اشاره به پرداخت حقوق‌های چندده و گاهی چندصد‌میلیون تومانی در وزارت بهداشت، خواسته بود تا به سیستم پرداخت‌های این وزارتخانه ورود کند. سخنگوی وزارت بهداشت در تکذیب درآمدهای چندصد‌میلیون تومانی در این وزارتخانه توضیح داد: «پرداخت‌های ما شامل دو بخش حقوق و کارانه است. در زمینه حقوق، وزارت بهداشت نیز مانند سایر دستگاه‌های دولتی و با مصوبه‌های دولت و مجلس عمل می‌کند. کارانه نیز در قبال انجام کار توسط پزشک متخصص، فوق تخصص، پرستار و ... به ازای درآمدی که ایجاد می‌کند به آنها پرداخت می‌شود، به طوری‌که ما به یک پزشک متخصص 46‌درصد درآمد ایجاد شده با تعرفه دولتی را قبل از کسر مالیات پرداخت می‌کنیم که البته 10 تا 20‌درصد مالیات از آن کسر می‌شود، بنابراین وقتی کسی از حقوق 400 میلیونی حرف می‌زند، لابد مدرک دارد و باید آن را ارایه دهد، البته برخی به دلیل کم بودن اطلاعات‌شان این اظهارات را بیان می‌کنند و برخی هم چون می‌خواهند خودشان را مطرح کنند؛ بنابراین نمی‌توان آنها را قانع کرد.» او ادامه داد: «ما هیچ پرداخت چندصدمیلیونی که آقایان اعلام کردند، نداشته‌ایم و اقدام حقوقی لازم نیز درباره افرادی که این اظهارات را می‌کنند، درحال انجام است و دستگاه‌های متعدد قانونی و ذیصلاح هم بر کار وزارت بهداشت نظارت دارند. از طرفی این آقایان اگر مدرک داشتند آن را منتشر می‌کردند. باید توجه کرد که ما از انتقادات استقبال می‌کنیم اما از کیان جامعه پزشکی و پرستاری نیز حمایت می‌کنیم و حاضر نیستیم درآمد حلال افراد خدشه‌دار شود.»