حادثه منا اگرچه بازتاب بسیار وسیعی در رسانههای جهانی داشت اما بیشترین واکنشها نسبت به این واقعه در رسانههای مجازی غیررسمی و شبکههای اجتماعی شکل گرفت. در همین حال خط مشخصی در این رسانهها دنبال میشد که ابتدا با عنوان یوم العجز که منظور ناتوانی سعودیها برای برگزاری حج بود، آغاز شد اما رفتهرفته موج این واکنشها به مباحث و تعصبات قومی، نژادی و مذهبی کشیده شده که از سوی برخی صاحبنظران درباره خطر این اقدام و احتمال تحریک و بروز درگیری هشدار داده شد.
در همین حال، حشمتالله فلاحتپیشه، تحلیلگر مسائل سیاسی و استاد دانشگاه میگوید که باید در حادثه منا، واکنشی معقول و متناسب با شأن کشور و مردم ایران با عربستان داشت و از برخورد شعاری، آرمانی، نژادی و متعصبانه با این قضیه پرهیز کرد.
با توجه به حادثه منا چگونه میتوانیم به این اتفاق واکنش معقول نشان دهیم؟
من معتقدم که نه برخورد شعاری و آرمانی با این موضوع و نه برخورد نژادی با آن، مشکلی را حل نمیکند بلکه برخورد معقول، برخوردی است که در آن شأن ایرانیان در نظر گرفته شود.
نظام عربستانسعودی بهشدت در زمینه مدیریت حج با نوعی ناکارآمدی عمدی مواجه است، به این معنا که هیچ اهمیتی برای انتقاداتی که از آن میشود، قائل نیست و حکام سعودی بهحدی از پول نفت سرشارند که جنبههای اقتصادی حج نیز دیگر برای آنها مهم نیست.
آیا این حادثه میتواند ساختار سیاسی عربستان را تحتتاثیر قرار دهد؟
عربستان درحال حاضر نیز در سراشیبی تحولات جهان قرار گرفته و بهعنوان یکی از آخرین نظامهای استبدادی موروثی بهشدت تحت فشار قرار گرفته و دیگر نظامهای استبدادی موروثی نیز دست خود را به دامن این ساختار کهنه گرفتهاند و اگر نزول و سقوطی در ساختار سیاسی عربستان رخ دهد، حتما در دنیای عرب، انقلاب منطقهای شکل خواهد گرفت و به همین دلیل سعودیها از اینکه حجاج مسلمان به کشورشان بروند، زیاد خوشحال نیستند چراکه حجاج مسلمان حامل اندیشههای نو برای مردم عربستان هستند و آنها از رسوخ این اندیشهها در میان مردم نگران هستند.
به نظر شما اقدامی که دولت ایران میتواند در قبال این حادثه انجام دهد، چیست؟
باید به این موضوع به شکل کلان نگاه کرد و اگرچه حج جزو واجبات مسلمین است اما تا زمانی که این بیکفایتی وجود دارد، باید به صورت جدی موضوع عدم اعزام حجاج به عربستان در دستور کار قرارگیرد. متاسفانه شاهدیم که برخی از مسئولان مربوطه تنها درحال سبقت گرفتن از یکدیگر برای اعلام آمار تلفات هستند، این درحالی است که 350 ایرانی مفقود هستند و فاجعه مفقود بودن ایرانیها بسیار بیشتر از کسانی است که کشته شده و تکلیف آنها روشن است. در شرایطی که نظام سعودی به شدت در عرصه بینالمللی و داخلی بهصورت انتحاری عمل میکند و در اوج انتحار شاهزادگانی است که آخرین روزهای زندگی سیاسی خود را سپری میکنند، باید کاری کنیم که شهروندان خود را از رفتار آنها مصون نگه داریم.