کمیسیون ویژه برجام مجلس جلسه روز گذشته خود را با حضور حقوقدانان با محوریت بررسی ابعاد حقوقی الزام‌آور و تعهدات برجام تشکیل داد.
به گزارش ایسنا، علیرضا زاکانی در نشست روز گذشته کمیسیون ویژه بررسی برجام با اشاره به حضور اساتید و حقوقدانان کشور گفت: از شما می‌خواهیم در موضوع تخصصی حقوق عمومی و حقوق بین‌الملل کمیسیون را یاری کنید تا بتوانیم از لحاظ حقوق عمومی و بین‌الملل قطعنامه را بررسی کنیم.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام ادامه داد: همچنین عنوان کنید که مجلس از چه ظرفیت‌ها و اصول قانون اساسی می‌تواند برای بهره‌گیری حداکثری از قوانین به دولت در اجرای برجام کمک کند.
در ادامه این جلسه وحید احمدی نیز به‌عنوان رئیس کمیته حقوقی کمیسیون ویژه بررسی برجام چند سوال مطرح کرد و گفت: در سوال اولیه این موضوع به ذهن می‌رسد که آیا برجام تعهدآور است یا خیر و اگر در بین اساتید کسی بر این باور است که تعهدآور و الزام‌آور نیست، دلایل خود را اعلام کند.
نماینده مردم هرسین و کنگاور در مجلس شورای اسلامی افزود: همچنین توضیح دهید گلوگاه‌های جدی در بحث برجام از لحاظ حقوق بین‌الملل کدام فرازهاست به این معنا که بدانیم نواقص حقوقی این سند در کجاست تا بتوانیم با در نظر گرفتن آن تصمیم درست را اتخاذ کنیم.
موسوی: مذاکرات ایران با 1+5 نابرابر بود
سیدفضل‌الله موسوی یکی از اساتید حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران با بیان این‌که درخصوص برجام دو گروه مدافع و منتقد وجود دارد، گفت: مدافعان بر این باورند که در این سند به خوبی نحوه برداشته شدن تحریم‌ها لحاظ شده است و آنها به‌طورکلی این موضوع را عنوان می‌کنند اما ما حقوقدان‌ها باید براساس دلایل و موارد حقوقی از آن دفاع یا به آن انتقاد کنیم.
این حقوقدان با تأکید بر این‌که در حقوق بین‌الملل دو نکته اصلی درخصوص معاهده‌ها وجود دارد، گفت: بر این اساس معاهده نباید نابرابر باشد اما در مذاکرات ایران با گروه 1+5 یک طرف ایران به تنهایی بود و طرف دیگر 6 قدرت جهانی وجود داشت، بنابراین این مذاکرات نابرابر بود.
وی همچنین ادامه داد: در موضوع دوم، تهدیدها مدنظر قرار می‌گیرد به این معنا که نباید تفاهمی براساس تهدیدها صورت بگیرد که اگر چنین شود براساس کنوانسیون 1969 وین آن معاهده لغو می‌شود اما در طول مذاکرات شاهد بودیم که طرف مقابل مداوم ما را با گزینه نظامی تهدید می‌کرد.
وی ادامه داد: برخی اعتقاد دارند که بعضی از بندهای برجام لازم‌الاجرا و تعهدآور است، بنابراین باید بررسی کنیم آیا همه برجام تعهدآور است یا بخشی از آن. نکته دیگری که باید مدنظر گرفت مدت اتمام قطعنامه و برجام است، چرا که قطعنامه بعد از 10سال به پایان می‌رسد اما در برجام مواردی بعد از 10، 15، 25سال و در برخی موارد تعهد بی‌انتها باقی می‌ماند. این سوال به وجود می‌آید که تفاوت اتمام تعهدات در قطعنامه و برجام چه ارتباطی با هم دارند.
اسماعیل بقایی از حقوقدانان تیم مذاکره‌کننده در ادامه این جلسه با بیان این‌که آقای موسوی چند پیش‌فرض را برای بحث برجام در نظر گرفتند که من مناسب نمی‌دانم، افزود: ایشان تأکید دارند که جمهوری اسلامی ایران از موضع ضعف وارد مذاکرات هسته‌ای شده و همچنین تهدید را عامل دیگری برای بر هم زدن برجام پیشنهاد می‌کنند اما موضوع این است که ما 35سال است که با تهدید روبه‌رو هستیم و با اراده توانستیم به تنهایی در مقابل تهدیدها بایستیم.
وی با بیان این‌که در طول 12سال گذشته و به‌ویژه 22 ماه مذاکرات، ایران آگاهانه وارد میدان گفت‌وگو شده است، ادامه داد: حضور ایران در مذاکرات این نکته را به جهانیان مخابره کرد که ما توانستیم به تنهایی در مقابل قدرت‌های جهانی با اقتدار بایستیم و از منافع ملت کوتاه نیاییم.
سادات میدانی یکی دیگر از اعضای حقوقی تیم مذاکره‌کننده کشور در پاسخ به تعهدآور بودن برجام گفت: در طول مذاکرات، تنظیم سند روی چند اصول ازجمله انعطاف عمل، عدم اعتماد و در نظر گرفتن میزان قدرت طرف مقابل براساس قوانین داخلی و مورد نظر قرار گرفت تا درنهایت سندی تنظیم شد که براساس اراده‌های سیاسی الزام‌آور باشد.
این حقوقدان در ادامه اظهار داشت: در سند برجام از واژه‌هایی استفاده شده که براساس حقوق سیاسی و نرم باشند. تقریبا ماه‌مارس بود که طرفین تشخیص دادند که از الزامات حقوقی به سمت حقوق سیاسی حرکت کنند و از مفاهیم سیاسی به جای مفاهیم حقوق بین‌الملل استفاده شود، این کار باعث می‌شود انعطاف عمل و آزادی عمل سیاسی در آینده برای طرفین ایجاد شود. به گزارش خانه ملت، در ادامه این بحث حقوقدان دیگری به نام عسگری با تأکید بر این‌که برجام سندی بسیار عالمانه است در پاسخ به این سوال که این سند چه ضمانت اجرایی دارد و آیا تعهدآور و یا معاهده است، گفت: این سه سوال مترادف هم نیستند، بنابراین نباید پاسخ به آنها را در یک پکیج قرار دهیم. توصیه می‌کنم که برای بررسی این موضوع از دور به برجام نگاه کنیم.
این حقوقدان با تأکید بر این‌که از سه منظر باید برجام را بررسی کرد، گفت: اول باید تعهدات دیده شود در بحث دیگر تحریم‌ها مدنظر قرار گیرد و در آخر ضمیمه « ب» مورد توجه قرار گیرد. براساس توافق برجام ما یک گام نسبت به بازرسی‌ها آزادی عمل داده‌ایم و طرف مقابل نسبت به وضع تحریم‌ها یک گام به عقب برگشته است.