برایان هوک، نماینده آمریکا در امور ایران و مسئول و فرمانده اِعمال تحریمهای حداکثری علیه ایران از سمت خود استعفا کرد. هوک طی دو سال گذشته بارها با اعلام مواضع خصمانه علیه ایران تأکید کرده بود فشار حداکثری را علیه ایران تا زمانی که تهران بر سر میز مذاکره با دولت ترامپ حاضر شود و شروط آمریکا را بپذیرد، ادامه خواهد داد، اما پیش از اینکه این اتفاق رخ دهد، این هوک بود که خودش از مقامش کنارهگیری کرد.
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه با تأیید استعفای برایان هوک، او را عضوی ارزشمند در وزارت امور خارجه آمریکا توصیف کرد و گفت: «من از برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا به دلیل بیش از سهسال خدمت در وزارت خارجه تشکر میکنم.»
روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی درباره این موضوع نوشت «الیوت آبرامز» که هماکنون نماینده ویژه آمریکا در امور ونزوئلا است به جای برایان هوک نماینده امور ایران خواهد شد. آبرامز ازجمله حامیان اصلی حمله آمریکا به عراق در دولت «بوش» محسوب میشد. در نخستین واکنش ایران به این استعفا، سخنگوی نمایندگی ایران در سازمان ملل با اشاره به استعفای هوک اعلام کرد که سیاست کمپین فشار حداکثری آمریکا علیه ایران شکست خورده است. به گزارش ایسنا، علیرضا میریوسفی، سخنگوی نمایندگی ایران در سازمان ملل در واکنش به استعفای برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران به رویترز گفت: «استعفای هوک به ما ارتباطی نداشته و رویدادی تعیینکننده محسوب نمیشود. کمپین فشار به اصطلاح حداکثری که دولت آمریکا به راه انداختهبود، شکست خورده است.» او ادامه داد: «ایران به زانو درنیامده و هر کس که مسئول اِعمال این سیاست مردود باشد نیز ایران را به زانو در نخواهد آورد.»
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در حساب توییتر خود به استعفای هوک واکنش نشان داد. شمخانی نوشت: «هدف راهبرد فشار حداکثری از فروپاشی و تغییر نظام، به جلوگیری از ثروتمند شدن ایران تبدیل شد! «برایان» هم مثل «جان» ناکام از کاخ سفید رفت. شاید «مایک» هم قبل از رفتن «دونالد» مجبور شود چمدانهایش را ببندد. #مقاومت_فعال.»
سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز روز گذشته در توییتی به زبان انگلیسی نوشت: «تفاوتی بین جان بولتون، برایان هوک یا الیوت آبرامز نیست؛ وقتی سیاست آمریکا در قبال ایران مطرح است. مقامات آمریکایی لقمه بزرگتر از دهان خود برداشتهاند. برای مایک پمپئو، دونالد ترامپ و آیندگان هم به همین صورت است.» موسوی در پایان توییت خود از هشتگ #سیاست_ورشکسته استفاده کرده است.
روز گذشته همچنین روزنامه گاردین در گزارشی درباره استعفای برایان هوک نوشت: «ترامپ با پر کردن اطرافش با نئوکانهایی که درکی از دیپلماسی ندارند به دنبال مذاکره با ایران است.» به گزارش خبرآنلاین، روزنامه گاردین نوشت: دیپلمات ارشد دولت ترامپ در امور ایران، یعنی برایان هوک استعفایش را درحالی اعلام کرد که ایالات متحده آمریکا یک قمار پُرریسک را علیه تهران در سازمان ملل دنبال میکرد.
در حالی الیوت آدامز جایگزین هوک میشود که او همزمان سمت نمایندگی دولت آمریکا را در امور ونزوئلا نیز به عهده خواهد داشت. آبرامز به بلندپروازی درباره ایران و ونزوئلا معروف است و قبلا مسائل این دو کشور را به هم مرتبط کرده است؛ زمانی که او شخصیتی برجسته در دولت ریگان بهویژه در موضوع رسوایی مک فارلین بوده است. هوک که تا این زمان تنها مقام ارشد بازمانده در وزارت خارجه مبهم ترامپ بوده است، دلیل استعفایش را اعلام نکرده و ادعا میکند که کارزار فشار حداکثری علیه ایران بسیار موفق بوده است. پمپئو، وزیر خارجه آمریکا نیز در حالی کنارهگیری او را اعلام کرد که او را مشاوری قابل اعتماد و دوستی خوب توصیف کرد، اما دلیلی برای استعفایش نگفت. پمپئو اضافه کرد که هوک نتایج تاریخی در مواجهه با رژیم ایران به دست آورده است. هوک در دو سال گذشته نقش مرکزی در تلاشها برای فشار علیه اقتصاد ایران ایفا کرد؛ زمانی که ترامپ آمریکا را از توافق هستهای با ایران خارج کرد.
این روزنامه مدعی شد: کارزار فشار حداکثری سختیهای زیادی بر ایران تحمیل کرده، اما درباره برنامه اتمی ایران نتایج معکوسی داشته و به روند آن سرعت بخشیده است. در همینخصوص زمانی که ایران برای تولید اولین سلاح اتمی نیاز داشت، اگر تصمیم بر آن باشد، از یک سال به چند ماه کاهش یافته است.
هفته آینده، ایالات متحده قصد دارد با طرح قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی بینالمللی برای ایران شود، با تهدید اینکه اگر قطعنامه رد شود، یک قدم جدی و جنجالی برداشته خواهدشد: اینکه آمریکا ادعا خواهد کرد به صورت تکنیکی هنوز عضوی از برجام است و بر اساس بند قرارداد و مکانیسم ماشه تحریمهای سازمان ملل را علیه ایران فعال خواهد کرد.
هوک هم در این زمینه تلاشهای بسیاری برای متقاعد کردن متحدان آمریکا کرد، اما موفقیتهای او ناچیز بود. هوک شامگاه چهارشنبه پانزدهم مرداد ماه طی سخنرانی ویدیوکنفرانسی در نشست سالیانه انجمن امنیتی اَسپِن بار دیگر تأکید کرد که آمریکا به هر صورت که شده تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید خواهد کرد.
این دیپلمات ارشد آمریکایی درباره تصمیمش برای استعفا اظهار داشت: «یک زمان خوب برای رفتن هرگز وجود ندارد. گاهی در مسیر سفر و گاهی در مقصد این اتفاق رخ میدهد. درباره راهبردمان در قبال ایران، هر دوی این موارد صدق میکند. ما دوست داریم به توافقی جدید با ایران برسیم، اما در عین حال فشارهای ما باعث سقوط منابع مالی آنها شده است.» او در ادامه مدعی شد که ایران و گروههای مقاومت نسبت به سه سال گذشته ضعیفتر شدهاند و با توافق یا بدون توافق، آمریکا موفق عمل کرده است. یکی از موارد تلاش هوک برای انزوای ایران، ایمیل او به کاپیتان نفتکشی بود که متهم به ارسال نفت ایران به سوریه بود و به او برای نرساندن محموله پول پیشنهاد کرد؛ مطلبی که فایننشال تایمز آن را در گذشته منتشر کرد.
از طرفی آبرامز، نماینده آمریکا در امور ونزوئلا در منزوی کردن دولت مادورو ناکام بوده است؛ همچنین در تقویت موقعیت مدعی ریاستجمهوری، خوان گوایدو، موفق نبود. دیوید اسمیلد، متخصص امور ونزوئلا در دفتر واشنگتن در آمریکای لاتین میگوید انتخاب آبرامز این پیغام را به نیروی مخالف در ونزوئلا میرساند که آنها دیگر در اولویت آمریکا قرار ندارند و تنها باید از خود دفاع و با دولت مبارزه کنند. او میگوید اگر نیروهای مخالف در ونزوئلا برای آمریکا اولویت داشتند، آبرامز نباید سمت دیگری میرفت. این مسئول میگوید مقامات دولت ترامپ باور خود را درباره پیروزی آسان در ونزوئلا از دست دادهاند؛ اینکه خوان گوایدو بتواند جایگزین نیکلاس مادورو شود. او میافزاید آنها شرایط را بهگونهای نمیبینند که بهزودی همه چیز حل شود. آبرامز یکی از اشخاص معروف در رسوایی مک فارلین است؛ زمانی که دولت ریگان درصدد فروش سلاح به ایران و تأمین بودجه شورشیان نیکاراگوئه بود. در سال 1991 او به خودداری از دادن اطلاعات به کنگره محکوم شد که درنهایت با عفو جورج بوش موضوع خاتمه یافت. شاید ترامپ هوک را به دلیل موفق نبودنش برای کشاندن ایران به پای میز مذاکره سرزنش میکند؛ مذاکره با رئیسجمهوری که هیچکس به او اعتماد ندارد و احترامی برایش قائل نیست. این موضوع را تریتا پارسی، بنیانگذار و نایبرئیس اجرایی موسسه کویئنسی برای کشورداری مسئولانه عنوان میکند. به هر حال جایگزینی هوک با آبرامز- فردی باتجربه و مناسب که بیشتر هم بلندپرواز است- به نظر نمیرسد بهطور خاصی بتواند در دیپلماسی تغییری ایجاد کند. ترامپ میگوید خواهان مذاکره است، اما اطرافش را با نئوکانهای جنگطلب و بلندپرواز پر کرده است؛ افرادی که هیچ ایدهای از دیپلماسی ندارند.
آنگونه که خبرگزاری ایرنا به نقل از شبکه سی ان ان نوشته است برایان هوک قبل از اعلام استعفا از این سمت با «کلی کرفت» نماینده آمریکا در سازمان ملل دیدار داشته است. تنها چند ساعت قبل از انتشار خبر استعفای هوک توسط روزنامه نیویورک تایمز، او با کلی کرفت، نماینده آمریکا در سازمان ملل دیدار کرد تا آخرین گزارشها را در مورد تلاش برای تحریم ایران ارایه دهد.