[فرهنگ غذا] آرشه نوعی پنیر تازه سرخشده و یکی از محصولات لبنی منحصربهفرد سنگسر سمنان است. آرشه با نامهای دیگری همچون آروشه و حلوای آرشه نیز شناخته میشود. تاریخچه پیدایش آن را مربوط به بانویی به نام (زریشوم) در 3هزار و400سال پیش میدانند که نخستینبار توانسته بود این محصول مقوی و پرخاصیت را از پنیر تازه به دست آورد. آرشه را میتوان منحصربهفردترین محصول لبنی در بین بیش از ۳۰ نوع محصولات لبنی که مردم و علیالخصوص عشایر سمنان درست میکنند، نامید. این خوراک نمونه مشابه کمی دارد که نام آن همیشه در کنار نام سنگسر آورده میشود. معمولا آرشه را از پنیر تازه شیر گوسفند یا بز تهیه میکنند. عشایر و چوپانان معتقدند شیر دامی که در بالادست و مراتع پر از گلهای معطر و دارویی چرا کرده، برای تهیه آرشه مناسبتر است و طعم آن را خوشمزهتر میکند. تقریبا روش تهیه آن در بین نواحی و عشایر مختلف یکسان است و بدین صورت است که شیر تازه را روی حرارت گذاشته تا ولرم شود و با اضافهکردن مایه پنیر یا مواد مشابه پنیر به دست آید. پنیر به دست آمده را درون پارچه نازکی ریخته تا آب آن کشیده شود و بعد از آن به وسیله دست پنیر را هم میزنند تا یکدست و کمی شل شود. پنیر تازه را در دیگ بزرگ میریزند و روی اجاق مخصوص میگذارند (در ییلاقات به آن آرشه کل میگویند) و آتش زیر دیگ را تنظیم میکنند. با یک قاشق بزرگ چوبی که «کلیز» نام دارد، دونفر به نوبت آن را به آرامی به هم میزنند تا به صورت خمیر درآید. پس از کمی تفتدادن، مقداری زردچوبه به آن میافزایند. این خمیر به تدریج غلیظ میشود و روغن میاندازد. این روغن را «مامای وو» یا «مامای ووهو» مینامند. ماده روغن انداخته را نیز «حمیره» میگویند. البته قبل از به دست آمدن حمیره برخی به آن آرد یا سرشیر میافزایند که باعث سفتشدن پنیر و جداشدن روغن از آن میشود. بعد از اینکه روغن اضافه از ماده داخل دیگ را جدا کرده، دوباره هم میزنند تا روغن باقیمانده جذب ماده شود و آنقدر مواد را با کلیز به دیواره دیگ میزنند تا نرم شود، سپس همزدن را همانطور ادامه میدهند تا سرخ شود و محصول نهایی به دست آید. مدت زمان تهیه آرشه با توجه به مقدار مواد از ۳ تا ۵ساعت متغیر است.