شهروند| سرانجام لوح ثبتی ساختمان جیپ بلیز، دژ تاریخی رشکان، پادگان 06، بانک ملی شعبه دانشگاه تهران و کاخ سلطنتآباد امضا شد. وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لوح ثبتی پنج اثر تاریخی تهران را که در طول سالهای گذشته عرصه و حریم آنها مخدوش شده یا حتی احتمال تخریبشان وجود داشت، امضا کرد تا برای حفاظت از آنها پیگیریهای جدیتری انجام شود.
«ساختمان موسوم به جیپ بلیز» در خیابان اکباتان تهران، تیرماه امسال در فهرست مزایدههای منتشرشده شرکتی دولتی در روزنامههای کثیرالانتشار دیده شد. بنایی تاریخی متعلق به شرکت ماشینسازی جیپ که وارطان در دوره پهلوی دوم آن را ساخت اما از حدود ۳۰سال گذشته متروکه مانده بود. این بنا بعد از کاربریاش بهعنوان دفتر شرکت جیپ، مدتی نیز دفتر فروش داروهای کارخانه «لدرولی» خاندان خسروشاهی بود و پس از آن به مالکیت شرکت پارسا درآمد و درنهایت مدت کوتاهی دفتر این شرکت بود و متروکه شد. با اینکه بهمن 91 اعلام شده بود که این بنا ثبت شده اما هیچ شماره و تاریخِ ثبتِ رسمی نداشت. حالا اما اعلام شده است که علیاصغر مونسان، میراث فرهنگی لوح ثبتی این بنای تاریخی را در تاریخ پنجم مرداد ۱۳۹۸ امضا کرده است.
علاوه بر این لوح ثبتی دژ 2300ساله رشکان در شهرری هم ۲۶ تیر امسال به شماره ۳۲۵۴۶ ثبت شده بود هم، امضا شد. یادگار اشکانیها در طول سالهای گذشته، یکی از بیپناهترین آثار تاریخی است که به جز ماشینآلات روغنی، کثیف و سنگین کارخانههای اطرافش، هیچ چیز دیگری را به چشم نمیبیند، به جز حضور گاه و بیگاه گردشگرانی که از سالهای دور از وجود چنین اثر تاریخی در این محوطه آگاه هستند. شاید ثبت ملی این محوطه تاریخی و ارزشمند که با توجه به حضور باستانشناسان در دهههای گذشته گمان میرفت، تاریخ ثبت ملی آن به نیمقرن قبل برگردد، بتواند زنگ هشدارها را برای جلوگیری از هر نوع تخریب در این محوطه آرامتر کند و حتی امکان فروش بلیت ورودی برای این تپه ۲۳۰۰ساله را از گردشگران فراهم کند، البته بعد از برداشتن نخستین قدمها برای حفاظت از این دژ باستانی چندهزارساله.
همچنین پادگان ۰۶ یکی دیگر از آثار این مجموعه است. حمید فرخنژاد- بازیگر سینما- یکی از نخستین کسانی بود که نسبت به وضع «پادگان ۰۶» در منطقه ۳ خیابان پاسداران بین گلستان دهم و خیابان شهیدحسین بطاحی بهعنوان یک اثر تاریخی در دل تهران هشدار داد.
او مهرماه دوسال گذشته در صفحه شخصی خود در اینستاگرام نوشت: «سهسال است هر روز میبینم چه بلایی سر «پادگان ۰۶» میآید، درختانی که آب به خود نمیبینند و بناهای قدیمی که از بیتوجهی فرتوت شدهاند و هیچکس به فکرشان نیست.» محوطهای نظامی در چهارراه پاسداران تهران که سربازان آموزشیاش آنجا را «جهنم سبز» مینامیدند و او سرانجام طاقتش تاق شد و نسبت به این محوطه نظامی و تاریخی اظهار نگرانی کرد و نسبت به آنچه درطول سهسال گذشته از وضع این پادگان دیده بود، هشدار داد.
هشداری که هرچند بعد از ثبت ملی این اثر تاریخی یعنی ۱۰ اردیبهشت امسال به شماره ۳۲۵۱۵ بود اما سرانجام لوح این اثر تاریخی هم با امضای وزیر میراث فرهنگی به دستگاههای ذیربط ابلاغ شد تا شاید حفاظت از آن محوطه تاریخی هم بهتر انجام شود.
«بانک ملی شعبه دانشگاه تهران» هم از دخل و تصرفهای گاه و بیگاه مستثنی نبود؛ آبان سال ۱۳۹۴ مسئولان بانک تصمیم گرفتند ظاهر آن را تغییر دهند و معماران نگران از تخریب این اثر تحصن کردند. به واسطه قرارگرفتن این بنا در حریم درجه دو «دانشگاه تهران»، انجام هر اقدامی برای این بنا نیازمند رعایت مقررات و ضوابط خاص خود بود و هشدارها باعث شدند تا همتی مدیرعامل بانک ملی ایران دستور توقف فوری این اقدام و برگرداندن نمای شعبه مذکور به همان حالت قبلی را بدهد. هرچند در آن زمان «بانک ملی» شعبه دانشگاه تهران، ثبت ملی نشده بود، اما به واسطه قرارگرفتنش در حریم درجه دو «دانشگاه تهران»، انجام هر اقدامی برای این بنا نیازمند رعایت مقررات و ضوابط خاص خود بود.
درحال حاضر نیز با ثبت بانک ملی خیابان انقلاب، روبهروی دانشگاه تهران، بین خیابان ابوریحان و خیابان دانشگاه در فهرست آثار ملی در هشتم مرداد امسال به شماره ۳۲۵۹۵ وزیر میراث فرهنگی لوح ثبتی آن را امضا کرد. مجموعه سلطنتآباد که ۱۰ اردیبهشت امسال شماره ثبتی ۳۲۵۱۶ گرفت نیز، از مجموعه تسلیحاتی است که سازمان صنایع دفاع در دوره پهلوی اول ساخته است. این مجموعه که در عرصه کاخهای سلطنتآباد قرار دارد، سولههای صنعتی بزرگی را شامل میشود که برای ساخت تسلیحات نظامی استفاده میشد.
با این روند آثار مذکور از این پس تحت حفاظت و نظارت وزارتخانه خواهند بود و هرگونه دخل و تصرف یا اقدام و عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت شود، مشمول مجازاتهای قانونی خواهد شد. در هرکدام از پنج لوح ثبتی که وزیر وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به صورت جداگانه امضا کرده و نسخه اصلی آن به دفتر انوشیروان محسنیبندپی- استاندار تهران- فرستاده شده، نوشته شده است: «در اجرای بند (ج) ماده واحده قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب ۱۳۶۴ مجلس شورای اسلامی و بند ششم ماده سوم قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنکی کشور مصوب ۱۳۶۷ مجلس شورای اسلامی مبنی بر ثبت آثار ارزشمند منقول و غیرمنقول فرهنگی- تاریخی در فهرست آثار ملی و فهرستهای ذیربط، مراتب ثبت اثر فرهنگی- تاریخی و... ( نام اثر و موقعیت جغرافیایی آن) که پس از طی تشریفات قانونی لازم به شماره ثبت (-) در تاریخ (-) در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، ابلاغ میشود. اثر مذکور تحت حفاظت و نظارت این سازمان است و هرگونه دخل و تصرف یا اقدام و عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت آن شود، برابر مواد ۵۵۸ لغایت ۵۶۹ از کتاب پنجم قانون مجازاتهای اسلامی، تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده جرم محسوب میشود و مرتکب مشمول مجازاتهای قانونی خواهد شد و مرمت و بازسازی اثر صرفا با تأیید و نظارت این سازمان ممکن خواهد بود. خواهشمند است دستور فرمایید مراتب جهت اطلاع و اجرا به مقامات و مسئولان ذیربط در استان، ابلاغ و از نتیجه این سازمان را مطلع کنید.»