امین فرجپور| در تمام این سالها «سینمای جشنوارهای» در ادبیات سینمایی یک طیف فکری خاص واجد و حامل بار معنایی خاصی بوده. ترکیبی مترادف با نوعی دشنام، یا در خوشبینانهترین نگاه ممکن، کنایهای که در ژرفای خود و بیگانهپرستی را پنهان دارد. به این دلیل هم بوده که مثلا مسعود فراستی، محمدتقی فهیم، یا جبار آذین بهعنوان منتقدان نمونهای آن دیدگاه، چه در تلویزیون و چه در دیگر تریبونهایی که در اختیار داشتهاند، به کرات از ترکیب سینمای جشنوارهای برای زیرسوالبردن سینماگران ناموافق با طیف فکریشان استفاده کردهاند.
در روزهای اخیر اما یا جریان باد تغییر کرده یا نگاه دوستان منتقد سینمای جشنوارهای به این مقوله دچار تحولات بنیادین شده. این را اولبار هفته گذشته در برنامه هفت دیدیم که محمدحسین لطیفی با حالتی ذوقزده خبر از جایزهگرفتن فیلمی به نام مستطیل سبز در یک جشنواره درجه سه ایتالیا داد. بعد دیدیم که همان خبر در بخش خبری شبانگاهی تلویزیون نیز بهعنوان موفقیت سینمای ایران مطرح شد و بعدتر هم چندین و چند مدیر شاغل و سابق به تهیهکننده و کارگردان آن فیلم تبریک گفتند و جشنواره درجه سه فیلمهای ورزشی میلان را در حد اسکار و کن بالا بردند و از جایزه فیلم مستطیل سبز بهعنوان اتفاقی تاریخی در سینمای ایران یاد کردند. هنگامی که این استقبال را قیاس میکنیم، با غربتی که زندهیاد کیارستمی بعد از دریافت نخل طلای کن، در بازگشت به خانه تجربه کرد- و در روزهای بعد هم مورد شماتت قرار گرفت که چنین کرده و چنان کرده؛ یا با انتقادات صورتگرفته از اصغر فرهادی که بعد از دریافت اسکار، همان هفته در برنامه هفت توسط مسعودخان فراستی زیر اخیه رفت؛ یا دیگر سینماگران موفق در مجامع بینالمللی که نامشان هیچگاه در تلویزیون بر زبان نیامده، مگر در انتقاد به موفقیتهایشان، چنین به نظر میرسد که چرخشی عجیب در قبال این موضوع پیش آمده است. اما واقعا چه شده؟ فستیوالها تغییر کردهاند و باارزشتر شدهاند؟ منتقدان فستیوالهای غربی متوجه اشتباهشان شدهاند؟ یا همانطور که به ذهن هر کسی هم میرسد، مشکل دوستان ضدفستیوال، فستیوالهای غربی و سینمای جشنوارهای نبوده، بلکه آنها از این شاکی بودهاند که چرا سینمای مدنظر آنها و جریان متبوعشان راهی به جشنوارههای بینالمللی نیست؟ ظاهرا پاسخ روشنتر از آن است که بشود کتمانش کرد- این مشکل هم حل و رفع شده، وگرنه دوستانی که فیلم جشنوارهای را در حکم فحش به کار میبردند، در قبال جایزه فستیوالی محلی چنین دل و دین از کف نداده و جایزه فستیوال فیلمهای ورزشی میلان را حلوا حلوا نمیکردند!