| فاطمه صفری | روزنامهنگار|
اگرچه زنان در کابینه دولت دوازدهم سهم چندانی را به خود اختصاص ندادند اما در شورای شهر توانستند عرض اندامی کرده و جایگاه خود را تثبیت کنند. تثبیتی که اینروزها با دنبال کردن نام رؤسای شورای شهرها متوجه این مهم میشویم، چراکه تاکنون نام هفت زنی که ریاست شورای شهرشان را به دست گرفتهاند، به چشم میخورد. اما مقولهای که بر جاذبه این موضوع میافزاید ریاست زنان در شهرهایی نظیر زنجان و سیستانوبلوچستان است، شهرهایی که حضور زنان در عرصه و مناصب مختلف کمتر به چشم میخورد که میتوان بهعنوان شهرهای سنتی از آنان یاد کرد و اکنون ریاست در عرصه شهری به بانوان سپرده شده، بانوانی که سنوسال بالایی هم ندارند. اکنون ممکن است این سوال برای هرکسی پیش آید که آیا این دسته از بانوانی که بر مسند ریاست تکیه زدند میتوانند عملکرد خوبی را از خود به نمایش بگذارند؟
اما نباید پنداشت که برای نخستین بار در ایران زنان احساس حضور میکنند، زیرا ﺍﻭﺍﯾﻞ ﺩﻫﻪ 1340 ﺧﻮﺭﺷﯿﺪﯼ بود که نخستین ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﺍﺭ ﺯﻥ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﻗﺪﺳﯽ ﺻﻮﻓﯽ ﺍﻣﻠﺶ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﻧﺼﺮﺍﻟﻠﻪ ﺧﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﻫﺎﻟﯽ ﺍﻣﻠﺶ به سمتی دولتی دست یافت. شاید برای همین است که زنان همواره برای به دست گرفتن قدرت در تلاشاند و سوداهای خود را در سر میپرورانند، سوداهایی که اگر در کابینه دولت جدید محقق نشد اما با تکیه زدن بر مسند ریاست شورای شهر توانستند نشان دهند که جامعه خواستار حضور زنان است، زنانی که میتوانند پابهپای مردان فعالیت کنند، بلکه بهتر، چراکه زنان ید طولانی در اداره چنین مناسبی دارند و توانستند به خواستههایشان جامه عمل بپوشانند، شاید برای همین است که اکنون عزم آن دارند تا فعالتر از گذشته برای رسیدن به خواستههایشان در تلاش باشند و باعث شدند زنان تا حد زیادی به
خود باوری برسند.
حال مقوله مورد بحث موفقیت یا عدمموفقیت زنانی است که بر مسند ریاست تکیه زدند و عزم آن دارند که ریاست شورای شهر را به دست بگیرند. آیا آنها میتوانند پابهپای مردان در این عرصه عرض اندام کنند یا آنکه سال آینده باید میز و صندلی ریاست را به دیگری واگذار کنند، چراکه بسیاری بر این باورند که ریاست شورای شهر نیازمند دو فاکتور مهم است؛ یکی تجربه و دیگری توانمندی در کارهای اجرایی، کارهایی که حتی برخی از مردان از زیر بار مسئولیت آن شانه خالی میکنند. آیا در چنین شرایطی زنانی که ریاست شورای شهر خود را بر دست گرفتهاند میتوانند به راحتی اداره امور شهر را به دست گرفته و در جهت بهبود شرایط گام بردارند؛ گامی موثر و آنچه مردم خواستار آن هستند. اما طیف دیگر فکری بر این باورند که توانمندی در شورای شهر حرف اول را میزند و در صورتی که اعضای شورای شهر با رئیس شورا همدل و همزبان باشند، موفقیتی عظیم را پیشرو دارند، چراکه زنان در مناصب و عرصههای مختلف خود را به خوبی نشان دادهاند، به گونهای موفقتر از مردان. حال برای رسیدن به پاسخ این پرسش که آیا زنانی که عهدهدار ریاست شورای شهر شدند، عملکرد موفقی را پیشرو دارند؟ با کارشناسان مربوطه بهصورت کوتاه و تفصیلی به گفتوگو نشستهایم که در ادامه میخوانید.
لاله افتخاری: درمورد ریاست شورای شهر جنسیت نباید موردنظر قرار بگیرد و مهمترین مقولهای که در این موضوع میگنجد لیاقت، تخصص، توان مدیریتی، توان وقتگذاری در اشراف به موضوعات و مشکلات شهر و درنهایت اشراف به نحوه تدبیر در امور است. اگر فردی بر این اساس بتواند عمل کند، دیگر جنسیت ملاک این موضوع قرار نمیگیرد. اما مسألهای که باید درنظر داشت این است که معمولا در این مورد مشکلاتی وجود دارد و کمتر تجربه در بین بانوان دیده شده است، اما اگر از چنین توانمندیهایی برخوردار باشند میتوانند ریاست شورای شهر خود را دست گیرند.
حبیـبالله دهمرده: با توجه به اینکه هنوز شورای شهر فعالیت خود را آغاز نکرده است، درمورد موفقیت یا عدمموفقیت زنانی که ریاست شورای شهر را به دست گرفتهاند، نمیتوان اظهارنظر کرد و امید میرود که شاهد موفقیت این قشر از جامعه باشیم.
حمیدرسـایی: ریاست شورای شهر موضوع جنسیتی نیست و بستگی به توانمندیهای فردی دارد، اعم از زن و مرد، البته لازم به ذکر است که اعضای شورای شهر در چگونگی ریاست بیتاثیر نیستند، چراکه تمایلات اعضای شورای شهر تعیینکننده است.
عملکرد مشروط بر مدیریت
| محمد قمی | عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات|
بحث شوراها از دیرباز تاکنون مورد توجه بوده اما اکنون رویهای متفاوت به خود گرفته است، چراکه برخی با نگاه جنسیتی بر این باورند که ریاست بر شورای شهر امری مردانه است و زنان نمیتوانند پابهپای مردان عمل کنند و ممکن است در بسیاری از تصمیمگیریها با عدیدهای از مشکلات مواجه شوند. در این میان محمد قمی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات در گفتوگو با «شهروند» اینگونه توضیح میدهد: «موضوع شوراها، موضوعی است که در قانون اساسی آمده اما برای مدتی مغفول ماند تا زمان ریاستجمهوری آقای خاتمی که شوراها را اجرایی کرد. اما متاسفانه شوراها از ارزیابی کلی برخوردار نبودهاند که بتوان درمورد عملکرد آنها اظهارنظر کرد، به همین جهت نیازمند ارزیابی دقیق وزارت کشور است.»
این نماینده مجلس در این زمینه ادامه داد: «اما با توجه به اینکه شوراها به این نتیجه رسیدند که میتوانند مفید باشند و توجه مردم را به خود جلب کنند، به دنبال آن هستند که به مردم ارایه خدمات دهند و برای حل مشکلات مردم در تلاش باشند.»
قمی با اشاره به وظایف شوراها و ارایه خدمات به مردم در این راستا ادامه داد: «در حالحاضر شوراهای مختلف در استانها و شهرهای مختلف باید همت کنند و با کمک مردم برای حل مشکلات و معضلات در حد قانونی شوراها زحمت بکشند تا مشکلاتی چون حملونقل، ترافیک و... را بهبود بخشند. ولی با توجه به تازهکار بودن شوراها نمیتوان در مورد آنها اظهارنظر کرد و امید میرود به صورت موثری عمل کنند.»
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات با اشاره به سابقه حضور زنان در عرصههای مختلف مدیریتی، حضور آنها در سمت ریاست شورای شهر را مثبت و سازنده ارزیابی کرد و افزود: «اما با توجه به سابقه زنان در عرصه ریاست شورای شهر میتوان گفت با همدلی و همفکری میتوان شاهد عملکرد مثبت و سازندهای در این راستا بود، همچنین باید در نظر داشت در صورتی شوراها موفق میشوند که خود را وقف مردم کنند و حل مشکلات را در اولویت قرار دهند که این امر محقق نمیشود مگر با رفتار صادقانه که منجر به حل مشکلات میشود.»
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه نباید به ریاست زنان و مردان نگاه جنسیتی داشته باشیم، توضیح داد: «نباید بحث جنسیتی را پیشرو قرار داد، بلکه باید با توجه به قابلیتها و توانمندیها، افرادی مقبول را در سمت ریاست قرار داد. اما باید توجه داشت که بانوان در بسیاری از مقولات به صورت پیشروتری از مردان درحال حرکتاند و درواقع مدیریت کارآمدی دارند، زیرا امتحان خود را در صحنههای مختلف پس دادهاند، بنابراین بحث جنسیت نمیتواند بر این موضوع تاثیرگذار باشد، چراکه ما شاهد دهداران زنی هستیم که به مراتب از دهداران مرد عملکرد بهتری از خود نشان دادهاند.»
قمی در خاتمه با اشاره به عملکرد مثبت و سازنده زنان بیان کرد: «البته باید در نظر داشت که زنان در دورههای گذشته که ریاست شورای شهر را عهدهدار بودهاند، عملکرد خوبی از خود نشان دادهاند که میتواند بهعنوان نقطه عطفی برای سایر بانوان محسوب شود و نشان از توانمندی این قشر از جامعه دارد که در بسیاری از موارد موفقتر از مردان و بعضا همگام با مردان بهعنوان رئیس شورای شهر عمل کردهاند.»
همدلی بیشتر در شورا با ریاست زنان
| محمدرضا بادامچی | عضو کمیسیون اجتماعی|
اگرچه نخستینباری نیست که زنان ریاست شورای شهر را به دست گرفتهاند اما همهمههایی از ریاست زنان به گوش میرسد، چراکه زنانی که اکنون ریاست شورای شهر را به دست گرفتهاند، به نظر میرسد تاکنون تجربهای از این شغل مردانه نداشتهاند. بادامچی، نماینده مجلس و عضو کمیسیون اجتماعی در گفتوگو با «شهروند» بیان کرد: «بسیاری از زنان هستند که دارای توانمندی بالایی در عرصههای مدیریتیاند، به همین جهت نمیتوان پستهای ریاستی و مدیریتی را شغلهای مردانه قلمداد کرد.»
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه نباید از یاد برد که بیش از نیمی از تحصیلکردههای ما را بانوان تشکیل میدهند، با بیان اینکه یکی از ملزومات جامعه گشایش راه برای جوانان و کسب تجربه در عرصههای مختلف است، ادامه داد: «با توجه به اینکه بیش از نیمی از تحصیلکردههای ما را بانوان متقاضی کار تشکیل میدهند باید راه را برای جوانانی که عزم ورود به چنین عرصههایی را دارند، باز گذاشت تا به این وسیله محک زده شوند و تواناییهایشان مورد شناسایی قرار بگیرد.»
عضو کمیسیون اجتماعی در این زمینه ادامه داد: «همچنین باید در نظر داشت که یکی از وعدههای رئیسجمهوری حضور بیشتر زنان بود که اکنون وعدهای دال بر حضور زنان در پستهای معاونتی و مدیران شهری را داده است، به همین جهت میتوان گفت زنان شایستگی آن را دارند تا با ورود به چنین مناصبی شایستگی خود را به نمایش بگذارند.»
بادامچی با یادآوری اینکه زنان در کشورهای مختلف توانستهاند جایگاه خود را به دست آورند، در این راستا ادامه داد: «زنان در جای جای دنیا در مناصب مختلفی نظیر وزارت ریاستجمهوری و... قرار دارند. حضور موثر زنان در تاریخ به اثبات رسیده است و با توجه به اینکه بانوان ما قابلیت بیشتری نسبت به بانوان سایر کشورها دارند، به شکل بهتری میتوانند هنرنمایی کنند، زیرا در جامعه اسلامی پرورش پیدا کرده و آموزش دیدهاند و میتوانند طبق این آموزهها در پستهای مدیریتی و ریاستی به صورت موفقی عمل کنند.»
این نماینده مجلس در خاتمه با اشاره به اینکه در بسیاری از عرصهها زنان عملکرد بهتری نسبت به مردان از خود نشان دادهاند، بیان کرد: «همچنین باید دانست زنان در نوع خود تخصصهایی دارند که مردان از آنها برخوردار نیستند، به همین جهت میتوان در شورایی که زنان عهدهدار ریاست هستند، همدلی بیشتری را احساس کرد و اعضای شورای شهر بهگونهای که لازم و ملزوم یکدیگر هستند، در این راستا گام بردارند و با استفاده از تخصصهای مختلف در کنار هم شایستگیها را به نمایش بگذارند. اما عدم موفقیت در پستهای ریاستی تنها در صورتی است که تکروی صورت بگیرد».
شهرهایی کوچک در دست زنان
ریاست زنان و مردان موضوعی است که همواره مورد بحث قرار دارد، بحثی که سالهای سال است در مورد آن گپوگوهایی وجود دارد. گپوگوهایی که به اعتقاد برخی باید بدون در نظر گرفتن جنسیت راه را برای فعالان جامعه باز گذاشت تا بتوانند در عرصههای مختلف و در مناصب متفاوت قابلیتهای خود را به نمایش بگذارند. شاید برای همین است که این فرد جزو نخستین زنانی که توانست بر مسند ریاست شورای شهر تکیه زند در یکی از شهرستانهای کوچک اصفهان، خمین بود. فرشته پریشانی یکی از اعضای شورای شهر خمین توانست بنا به قابلیتهایی که دارد آرای سایر اعضا را به دست آورد و بهعنوان رئیس شورای شهر خمین انتخاب شود. جزو نخستین زنان که در ایران توانستند بر مسند ریاست شورای شهر در این مرز و بوم تکیه زنند، چراکه فرشته پریشانی نهتنها بهعنوان یکی از شخصیتهای فرهنگی شهرستان خمین شناخته شده بود، بلکه نزدیک به دوسال بهعنوان مشاور امور بانوان فرمانداری فعالیت میکرد. این عضو شورای شهر بهعنوان رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر دوسال فعالیت را در کارنامه فعالیتهای خود در شورای شهر چهارم نیز به ثبت رسانده است.
بجنورد، اعظمالسادات افشینفر از دیگر زنانی است که در چهارمین دوره از شورای شهر توانست صندلی ریاست شورای شهر بجنورد را به خود اختصاص دهد. اعظمالسادات افشینفر که سابقه سه دوره عضویت در شورای شهر بجنورد را دارد، با رأی مثبت سایر اعضای شورا بهعنوان رئیس این نهاد مدنی انتخاب شد. این انتخاب در سومین سال دور چهارم شورای اسلامی شهر بجنورد صورت گرفت.
در انتخابات هیأترئیسه سال دوم شورای چهارم شهر مشکات وجیهه کاظمیان که پیشتر خزانهدار شورا بود بهعنوان رئیس تازه این نهاد برگزیده شد. این دومین بار بود که یک زن به ریاست شورای شهر مشکات از توابع کاشان میرسید. پیش از این شهناز پرکاس 6سال ریاست شورای این شهر را برعهده داشت و توانست در جمع ۳۰ عضو فعال و منتخب شوراهای اسلامی استان قرار گیرد. کاظمیان پس از برگزاری انتخابات هیأترئیسه به کاشاننیوز گفت که در شهر مشکات نگاه جنسیتی وجود ندارد و این نشاندهنده غنای فرهنگی مردم شهر است. زنان و مردان مشکات براساس پتانسیلها و تخصص، برای توسعه شهر در کنار هم فعالیت میکنند.
در شهر اسفراین در خراسان شمالی طلعت رگبار از زنان عضو شورای شهر بهعنوان رئیس این شورا انتخاب شده است. از دیگر شهرهایی که زنان ریاست شورای شهر را برعهده داشتهاند، شهرهای قاضی لیلا شکرانی، نهاوند میترا دستهگلی، گرگان زهرا نورا، مشکات وجیهه کاظمیان، شیروان هما کلالیانمقدمفاروج و مریم فریدی است و این زنان توانستهاند سکانداران راست شورای شهر خود باشند.
مردانه اما مشروط بر توانمندی
| ناصر موسویلارگانی | نایبرئیس کمیسیون اقتصادی|
ناصر موسویلارگانی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی از دیگر صاحبنظران این موضوع است که در گفتوگو با «شهروند» بیان میکند: «اگرچه ریاست شورای شهر در برخی از مواقع نیازمند کارهای فیزیکی است، بهعنوان مثال کلنگزنی برای افتتاح پروژهای اما بیش از آن ریاست شورا کاری فکری و تجربهای است.»
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه تجربه و ارتباطات از ملزوماتی است که رئیس شورای شهر باید آنها را داشته باشد، در این زمینه ادامه میدهد: «رئیس شورای شهر باید با فکر خود و ایدههایی که ارایه میدهد و برنامهریزی که پیشرو دارد با اتحاد و انسجامی که بین اعضای شورا ایجاد میکند و با ارتباط و لابیای که بین شورا و مسئولان شهر ایجاد میکند یا ارتباطی که بین شورا و شهرداری ایجاد میشود، بیشتر جنبه فکری، ذوقی است که لازمه آن برنامهریزی است.»
لارگانی در این زمینه ادامه میدهد: «اگر زنان جامعه ما از نظر علمی و تجربی و از نظر ارتباطات جایگاهی را به خود اختصاص داده باشند که بتوانند به خوبی برنامهریزی کنند، حتی ممکن است موفقتر از بسیاری از مردان عمل کنند. همچنین باید قدرت مدیریت جدی، برنامهریزی قوی و ایجاد همدلی بین اعضا را داشته باشند تا بتوانند در صورت نیاز برخوردی جدی با مسائل پیشرو داشته باشند و اگر چنین باشد میتوانند بهعنوان بانویی موفق در سمت شورا قرار بگیرند، در غیر این صورت نمیتوانند از کارآمدی لازم برخوردار باشند.»
لارگانی در خاتمه ضمن یادآوری اینکه بسیاری از زنان همواره در تلاشاند تا جایگاه زنان را در جامعه ارتقا بخشند، البته مسئولیت مهم مادری را نیز دارند، در این زمینه توضیح داد: «مسئولیتهای دیگری که درحال حاضر برعهده بانوان در سطح کلان گذاشته شده، گواه بر این موضوع است که در بسیاری از مواقع موفقتر از مردان و در جای دیگری همگام با آنها در حرکت بودهاند، حتی در بسیاری از مواقع عدمموفقیت بانوان را در سمتهای مدیریتی شاهد بودهایم. نکته دیگری که در این زمینه از اهمیت ویژهای برخوردار است این است که زنان نیمی از جامعه ما را تشکیل میدهند. اما بانوانی هم بودهاند که برای جایگاه زنان در تلاش بودهاند، چراکه در بسیاری از مواقع در حق زنان اجحاف شده است. البته لازم به ذکر است که در ابتدا باید مادران خوبی باشند و دامنه را برای فرزندانشان گسترده کنند.»
زنان موفق
در جایجای جهان زنان هموراه در تلاش بودهاند تا جایگاهی را در جامعه به خود اختصاص دهند که با نگاهی به کشورهای جهان به این مهم پی میبریم که خالی از لطف نیست. آنچه در ادامه میآید درباره ایفای نقش زنان در مناصب اجتماعی در اقصی نقاط جهان است.
ملاله یوسفزی
ملاله یوسفزی زنی پاکستانی است که در سال 2014 جایزه صلح نوبل را به خاطر تلاشش برای ارتقای سطح تحصیل بانوان در پاکستان به خود اختصاص داد. ملاله یوسفزی جوانترین زنی است که جایزه صلح نوبل را دریافت کرده است.
تولیا مادونسال
تولیا مادونسال از دیگر زنان موفق در عرصه حقوق اجتماعی و حامی حقوق اجتماعی آفریقای جنوبی است. این زن فعال حقوق اجتماعی توانست رئیسجمهوری را زیر سوال برده و درخصوص مالیاتهای پرداختشده توسط مردم سوال کند، به همین جهت تولیا مادونسال بهعنوان یکی از موفقترین و تاثیرگذارترین زنان آفریقای جنوبی در عرصه حقوق اجتماعی شناخته شده است.
جما مورتنسن
جما مورتنسن دیگر زن موفقی است که مدیرعامل Crisis Action است. او ازجمله کسانی است که توجه ویژهای به افراد آسیبدیده و بحرانزده دارد و توانسته در این راستا موفق عمل کند.
سوسی پودجیاستوتی
سوسی پودجیاستوتی، وزیر زن شیلات و دریانوردی اندونزی است. این زن بهعنوان یکی از فعالان محیطزیست شناختهشده است که نباید کمکهای او را هنگام وقوع سونامی از یاد برد.
الیزابت وارن
الیزابت وارن، سناتور ایالت ماساچوست است که بهعنوان پروفسور در دانشگاه هاروارد در زمینه حقوق نیز فعالیت میکند.
روزنامه «شهروند» برای دستیابی راحتتر و سریعتر مخاطبان و علاقهمندان به مطالعه در رابطه با آیا زنانی که ریاست شورای شهر را به دست گرفتهاند، عملکرد مثبتی را پیشرو دارند؟ اقدام به تهیه منابع دیگر در رابطه با این موضوع کرده است. به همین جهت اگر به این موضوع علاقهمند و مایل هستید مطالب بیشتری در این زمینه بخوانید، میتوانید به آدرسهایی که در زیر آمده است، مراجعه کنید.
پایگاه خبری تحلیلی خانواده و زنان
mehrkhane.com/fa/news/6815
خبر آنلاین
www.khabaronline.ir/detail/313334/society/urban