شماره ۱۲۰۵ | ۱۳۹۶ چهارشنبه ۱ شهريور
صفحه را ببند
فرستاده دربار ناپلئون و دنیای اسرارآمیز زنان ایران
آرایش آنان بسیار پرخرج است

شیوه زیست‌اجتماعی ایرانیان، از مسائل جذاب در سفرنامه‌های جهانگردانی به‌شمار می‌آید که در دوره‌های گذشته به این سرزمین سفر کرده‌اند. زنان در این میانه جایگاهی ویژه داشته، همواره کنجکاوی آنان را برمی‌انگیخته‌اند. اگوست بن‌تان، افسر فرانسوی و فرستاده دربار ناپلئون به دربار فتحعلی شاه قاجار به ‌سال 1807 در کتاب سفرنامه‌اش درباره شیوه زندگی خصوصی و اجتماعی زنان ایرانی می‌نویسد: «در این مدت نتوانستم حتی یک‌بار داخل منازلی را که دعوت می‌شدم ببینم. زنان از پس پرده مرا تماشا می‌کردند ولی من هیچ‌کدام را نتوانستم ببینم. ایرانیان حتی حاضر نیستند سؤالی درباره زنانشان بشنوند». او البته در موقعیتی ویژه فرصت می‌یابد یک زن احتمالا از خانواده‌ای اشرافی را ببیند؛ موقعیتی که در ایران با حساسیت بسیار می‌توانسته روبه‌رو شود: «گاهی که در پشت‌بام منزلم قدم می‌زدم زنی را در حیاط منزلش می‌دیدم ولی این در صورتی بود که نگهبانش حضور نداشت وگرنه فورا او را مجبور می‌کرد داخل منزل شود و گاه او را با ترکه می‌زد». این افسر فرانسوی البته از پس محدودیت‌های یادشده به‌ویژه برای غیرایرانیان و غیرمسلمانان، شمایل یک زن ایرانی را چنین به تصویر می‌کشد: «زنان ایرانی اکثرا زیبا هستند و به‌خصوص درخشش و درشتی چشمانشان جلب توجه می‌کند. جامه‌های ظریفی نمی‌پوشند، یک شلوار بسیار گشاد و پنبه‌دوزی شده اندام رعنای آنان را می‌پوشاند. در منزل پیراهن بلندی که تا بالای ران است می‌پوشند و سربند بلند و نوک‌تیزی که به فراخور حال با جواهر و مروارید و طلا و نقره تزیین شده است بسر می‌کنند». به باور وی، بخشی مهم از هزینه اندرونی خانواده برای آرایش اختصاص می‌یافته است: «آرایش آنان بسیار پرخرج است و درواقع مردان ایرانی برای تجمل حرم خود مبالغ هنگفتی خرج می‌کنند. این توجه نسبت بزنان و خرج‌گزافی که برای تجمل آنان متحمل می‌شوند و مواظبتی که در پیری و ناتوانی از آنان بعمل می‌آورند با ظاهر بی‌محبتشان مغایرت دارد». اگوست بن‌تان سپس به اندک‌بودن پدیده طلاق در ایران اوایل دوره قاجار اشاره می‌کند: «با وجود این‌که طلاق قانونا مجاز است ولی کمتر زنی را طلاق می‌دهند». فرستاده ناپلئون به دربار فتحعلی شاه توصیف خود را سرانجام با وضع زنان در مکان‌های همگانی پایان می‌بخشد: «وقتی زنی از منزل خارج میشود سه چادر ضخیم سرتاپای او را می‌پوشاند و فقط یک روزنه بسیار کوچک در چادر سومی باو اجازه می‌دهد که راه خود را تشخیص دهد، حتی رنگ چشمان آنان دیده نمی‌شود، ارامنه نیز از این رسم پیروی می‌کنند در صورتی که طبق رسوم مذهبی مجبور نیستند زنان خود را مخفی نمایند. من با وجود همه کوشش خود نتوانستم صورت یک زن مسلمان یا ارمنی را ببینم». این نکته واپسین در پایبندی زنان ارمنی به پوشش رایج، نکته‌هایی جالب درباره پذیرش همگانی پدیده حجاب، فرای سفارش‌های دینی و مذهبی می‌تواند نمایانگر باشد.


تعداد بازدید :  698