روز ۱۳ آگوست برابر با ۲۲مرداد به نام روز جهانی چپدستها نامگذاری شده است. نام این روز در سال۱۹۷۶ برابر با ۱۳۵۵خورشیدی پیشنهاد شد و به تصویب رسید. دلیل نامگذاری این روز، انتقاد از این است که تمامی ابزارها و امکانات برای راستدستها طراحی شدهاند (مانند صندلیهای یکدسته، صندلی راننده در خودروها، قانونهای راهنماییورانندگی، میزهای پرکردن فرم در بانکها و ادارهها و...) و چپدستها را مجبور به کاربرد از دست راست میکنند.
همچنین یکی از هدفهای این روز پیکار با باورهای خرافاتی درباره چپدستهاست.
چپدستی به مفهوم تمایل طبیعی افراد در استفاده از دست چپ برای انجام کارهای گوناگون و بهویژه نوشتن است. بهطور طبیعی، بیشتر انسانها راستدست هستند، به این معنا که برای انجام کارهای روزمره، استفاده بیشتری از دست راست به عمل میآورند. یکساندستان گروه خیلی کوچکی از انسانها هستند که توانایی استفاده از دست چپ و راست را بهطور یکسان دارند.
مطالعات گوناگون نشان میدهد که در جوامع مختلف، ۷۰ تا ۹۰درصد جمعیت، راستدست هستند. بقیه این افراد عمدتا چپدست هستند. درصد بسیار کمی نیز توانایی استفاده از دو دست را دارند.
علل چپدستی
علت دقیق چپدستی مشخص نیست. نظریههای مختلف، وراثت، یادگیری و فعالیتهای مغزی در دوران جنینی و رشد را عامل تعیین چپدستی یا راستدستی میدانند. پژوهشگران دانشگاه آکسفورد، اخیرا ژنی را کشف کردند که گمان میرود عامل بروز چپدستی باشد. در افراد حاوی این ژن، بخش راست مغز کار کنترل سرعت و زبان را برعهده دارد و بخش چپ مغز مسئول احساسات است. در افراد راستدست که فاقد این ژن هستند، وظیفه هر نیمکره مغز برعکس این است. اما اندکی بعد، پژوهشگران دانشگاه امایتی آمریکا، نظریه جدیدی در این رابطه ارایه دادند. یافتههای آنان نشان میدهد که در رحم مادر، مغز کودکان چپدست آزادانهتر از مغز کودکان راستدست رشد میکند.
مسائل اجتماعی و فرهنگی
چپدستی در بسیاری از جوامع، نوعی ناهنجاری و عادت ناپسند محسوب میشده است و معمولا سعی بر این بوده که کودکان را به استفاده از دست راست تشویق کنند. sinister در زبان لاتینی به معنای چپ است و در عین حال این واژه به معنی شوم و بدیمنی است. در زبان فرانسوی،gauche برای دو واژه چپ و ناشی به کار میرود و در زبان آلمانی، linkisch به معنی چپدست و آدم ناجور است.
چپدستان سرشناس
نشریه فاینانشیال تایمز گزارشی داده که تعداد مدیران چپدست در شرکتهای اینترنتی تقریبا دو برابر شرکتهای غیراینترنتی یا سنتی است. افلاطون و ارسطو دو چهره نامدار چپدست هستند. همچنین چارلی چاپلین، آلبرت اینشتین، اسحاق نیوتن، بتهوون، باخ، لئوناردو داوینچی، میکلآنژ، پیکاسو، شکسپیر، نیچه، بیل گیتس، جرج مایکل و مهاتما گاندی، پیکاسو، امینم،۵۰ سنت، جورج مایکل، آمیتا باچان، تام کروز، رابرت دنیرو، نیکول کیدمن، استیو مک کوئین، تیم آلن، سارا جسیکا پارکر، آنتومی پرکینز، سیلوستر استالونه، آنجلینا جولی، لیدی گاگا نیز از چپدستهای نامی هستند.
باراک اوباما پنجمین رئیسجمهوری چپدست آمریکا در میان هفت رئیسجمهوری اخیر این کشور (از جرالد فورد در ۱۹۷۴) تاکنون است. از میان چهار رئیسجمهوری اخیر ایالاتمتحده، تنها جرج بوش پسر چپدست نیست. رونالد ریگان چپدست بود و جرج بوش پدر، بیل کلینتون و باراک اوباما همگی چپدست هستند.
چپدستها مهارت بیشتری در یادگیری ریاضیات دارند.
چپدستها درک بهتر و عمیقتری از جنس مخالف خود دارند (به دلیل رابطه بیشتر میان دو نیمکره مغز این افراد) و روابط بهتر و پایدارتری دارند، بهترین ازدواج آن است که دو چپدست با هم ازدواج کنند!
در مغز افراد راست دست نیمکره سمت چپ مسئول احساسات و نیمکره سمت راست مسئول منطق و پردازشکردن دادهها و محاسبه است، در مغز افراد چپدست این مورد وارونه است و پیوند بیشتر و تنگاتنگتری میان این دو نیمکره برقرار است و همین باعث میشود که افراد چپدست:
کمتر گول بخورند.
بیشتر مشکوک باشند.
سختتر قانع بشوند.
بیشتر عصبانی بشوند.
زود وابسته شوند
و سخت دل بکنند.
توانایی مدیریت بهتری داشته باشند.
درک موسیقی و علاقه بیشتری به موسیقی داشته باشند.
روابط دوستانهتر
و گرمتری داشته باشند.
آسانتر و عمیقتر مطالب تازه را یاد بگیرند.
برای یادگیری نیاز کمتری به تکرار داشته باشند.