شهروند| بی‌مزد و منت می‌نویسند. آرزویشان تحقق صلح است و زندگی در جهانی عاری از خشونت. خودشان دوربین و قلم در دست می‌گیرند و نشردهندگان بشردوستی می‌شوند. از کار و زندگی می‌زنند، اما از رسالت‌شان نه. اسم‌شان «خبرنگاران داوطلب» است و امیدشان افزودن بر غنای فرهنگ مودت و همدلی. در بسیاری از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی قلم و نوشتن به عنصر فراگیری تبدیل شده و پاسداشت حرمت آن توسط جوانان و کاربران شبکه‌ها بسیار مهم است. در این راستا مطالبی که خبرنگاران داوطلب و جوانان هلال برای روزنامه شهروند می‌نویسند، بسیار ارزشمند است. طی سال‌های فعالیت «شهروند»، خبرنگاران داوطلب جوان بسیاری با ارسال خبر، گزارش و گفت‌وگو، یار و یاور همکاران خود در روزنامه بوده‌اند. آنها با حضور در عملیات‌های مختلف امدادونجات، کاروان‌های سلامت در مناطق محروم، برگزاری طرح‌های مختلف جمعیت و... تصویرگر تلاش‌های خالصانه خانواده هلال‌احمر شده‌اند. برگزاری دوره آموزشی خبرنویسی و عکاسی ویژه رابطین خبری شعب هلال نیز موضوعی است که دنبال می‌شود؛ این دوره‌ها می‌تواند عاملی شود تا حوزه رسانه از ظرفیت داوطلبی استفاده کرده و تأثیرگذاری بیشتری داشته باشد.
پیشینه «روز قلم»
روز چهاردهم تيرماه به پيشنهاد انجمن قلم ايران و تصويب شورای فرهنگ عمومی به‌عنوان «روز قلم» در تقويم رسمی ايران به ثبت رسيده است. البته توجه به قلم در سرزمین ما پیشینه‌ای دیرینه دارد. سده‌ها پیش در ایران باستان، تیرگان (سیزدهم تیرماه) یکی از مهمترین جشن‌های ایران باستان بوده که آیین‌های مخصوصی داشته و یکی از آنها پاسداشت قلم بوده است. یکی از دلایلی که برای این جشن ذکر شده، این است که در این روز، هوشنگ، پادشاه پیشدادی ایران، نویسندگان و کاتبان را به رسمیت شناخت و آنان را گرامی داشت، مردم جشن گرفتند و آن جشن به یاد ارجمندی قلم بر جای ماند. دلیل دیگری هم که برای این جشن ثبت شده، این است که به نوشته ابوریحان بیرونی، سیزدهم تیرماه، روز ستاره تیر یا عطارد است و چون عطارد، کاتب ستارگان است، می‌توان سیزدهم تیرماه را روز نویسنده نامید. پس از انقلاب نیز نویسندگان و شاعران سرشناسی چون محمدعلی سپانلو سیزدهم تیرماه را به‌عنوان روز قلم و نویسنده پیشنهاد دادند تا این‌که چهاردهم تیرماه از جانب انجمن قلم به‌عنوان روز قلم نامگذاری شد. با این حال، این مناسبت هنوز چندان در میان مردم و حتی اصحاب قلم و اندیشه شناخته‌شده نیست.
تاریخ «نوشتن»
تاریخ نوشتار، حداکثر به 20هزار سال پیش بازمی‌گردد و با محدودساختن به نظام‌های نوشتاری مدوّن، رقمی حدود 6هزار‌سال پیش را نشان می‌دهد. این ارقام و آمارها فقط تخمینی است از سوی کاوشگران علمی، در صورتی که بدون شک پیشرفتی از سوی جوامع گوناگون، بدون کمک خط و زبان امکان‌پذیر نبوده است. ازجمله موادی که برای نوشتن به کار می‌رفته، سنگ، چوب، پوست حیوانات، برگ درختان، استخوان، موم، ابریشم، پنبه و کاغذ را می‌توان نام برد. در طول تاریخ، نوشتن به دوصورت بوده است: یک دسته خطوطی را در برمی‌گرفت که با استفاده از ابزارهای تیز چون سوزن، چاقو و... نوشتاری، کنده‌کاری می‌شد. دسته دیگر شامل خطوطی است که به وسیله قلم پر، قلم نی، قلم مو و... و با استفاده از جوهر بر سطح ماده نوشتاری ترسیم می‌شود. گفتنی است؛ نسخه‌برداری از نوشته‌ای بر سنگ یا فلز به‌طور منطقی، درنهایت به اختراع چاپ انجامید.
«قلم»؛ معجزه جاودان
قلم، زبان عقل و معرفت و احساس انسان‌ها و بیان‌کننده اندیشه و شخصیت صاحب آن است. قلم، زبان دوم انسان‌هاست. هویت، چیستی و قلمرو قلم بسیار گسترده‌تر از آن است که در بیان بگنجد. هرگونه رشد و پیشرفت، پیروزی و آرامش و معرفت و شناخت، ریشه در قلم دارد. تمدن‌ها، تجربه‌های تلخ و شیرین و علوم با نوشتن ماندگار می‌شوند. هرکس می‌تواند قلمی را بین انگشتانش بفشرد و فرمانش دهد که بنگارد و هر آنچه را از مخیله صاحب انگشت تراوش می‌کند، بنویسد. قلم، تخریب می‌کند. می‌سازد. واقعیت‌ها را آشکار می‌کند. آشکارها را نهان می‌کند. به واقع قلم، معجزه‌ای جاودان است.
قلم مدرن
در آغاز قرن بیستم، کسی این تردید را به خود راه نمی‌داد که قلم و کاغذ را مهمترین و مؤثرترین ابزار ذخیره‌سازی اطلاعات بداند؛ زیرا در آن زمان جوامع از نظر اقتصادی و فکری به جامعه‌های کاغذمدار تبدیل شده بود، اما پایه‌های این باور پس از چندی به لرزه درآمد و با ظهور رایانه، رشد سریع فناوری اطلاعات، تلویزیون، استفاده‌های گوناگون از میکروفیلم، میکروفیش و ابزارهای الکتریکی، برتری بی‌رقیب کاغذ و قلم سنتی، به‌طور جدی به مبارزه طلبیده شد.
جایگاه قلم در اسلام
سوگند خداوند در قرآن به نام قلم، گویاترین شاهد بر شرافت و قداست آن است: «ن وَ الْقَلَمِ وَ ما یَسْطُرُونَ؛ سوگند به قلم و آنچه نویسند.» درجایی که خداوند، صاحب هستی به آفریده‌ای از آفریده‌های خود قسم یاد می‌کند، بشر در چه جایگاهی می‌تواند از ارج و منزلت آن سخن براند. در نخستین ارتباط وحیانی رسول خدا صلی‌الله علیه و آله با مبدأ هستی در غار حرا، سخن از قلم به میان می‌آید تا جایی که خداوند خود را این‌گونه معرفی می‌کند: «الَّذی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ؛ آن‌که با قلم آموخت.» با سیری در زندگی پیامبر و امامان علیهم‌السلام می‌توان توجه و اهتمام عملی به نوشتن را از متن سیره آنان دریافت. این قدرشناسی به حدی بود که گاه موجب آزادی اسیران کفار می‌گشت. در صدر اسلام، پس از پایان برخی جنگ‌ها، پیامبر دستور می‌فرمود اسیرانی که به 10نفر از مسلمانان خواندن و نوشتن بیاموزند، آزاد شوند. این عمل در جامعه محروم از تمدن آن دوره، زیباترین و مؤثرترین پیام برای ارج‌نهادن به جایگاه قلم و علم بوده و هست.
خبررسانی به دست «جوانان»
سازمان جوانان و روزنامه شهروند با تأسی از استراتژی ۲۰۲۰ هسته اطلاع‌رسانی تشکیل داده‌اند
آرین خدابنده‌لو - خبرنگار داوطلب هلال‌احمر استان تهران | هر زحمت و شروع فعالیتی که بتواند قابل رویت و لمس باشد، برای مردم قابل حس است. می‌توان گفت، اگر دستگاه‌های کنونی ما و فعالیت ان‌جی‌او‌ها بخواهد بازتاب مثبت در جامعه داشته باشد و وفاق ملی را در بربگیرد، باید بازتاب رسانه‌ای درستی در بین مردم داشته باشد. بازتاب رسانه‌ای درست، موجب اعتماد مردم و جلب مشارکت آنها می‌شود.
گویی مردم خود را در آن کار می‌بینند و مشکلات و سختی‌های به ثمررساندن آن را به وضوح دیده‌اند. با دید درست به رسانه ساختار سازمانی با هویت‌تر می‌شود و هرچه این هویت بیشتر شود، اعضای درون سازمانی حس تعامل بیشتری را برای پیشبرد اهداف سازمانی پیش می‌گیرند و طبیعتا ثمره این بازتاب دید اعضا و کارکنان را به دیده‌شدن بیشتر می‌کند و همه حاضر می‌شوند تا بهترین‌ها برای مجموعه رقم بخورد.
جایگاه رسانه تأثیرگذارترین بخش سازمانی است؛ به‌گونه‌ای که موجب تبلور و ارزش افزوده آن سازمان می‌شود. هر سازمانی اگر توجه ویژه‌ای به امر رسانه داشته باشد، در رنکینگ اول خدمت در بین مردم قرار گرفته است. حال با دانستن چنین جایگاه استوار و فزاینده‌ای به مراتب باید کسانی در این جایگاه قدم بردارند که با این دیپلماسی آشنا و صاحب علم و سبک باشند تا بتوانند اثرگذاری صحیح خود را در جامعه به منصه ظهور رسانند.
از سوی دیگر، این رسانه قوی و متبلور اجتماعی باید با قدرت به جوان‌تر‌ها سپرده شود؛ به‌طوری که این جوانان با پرداختن آزمون و خطای خود در کنار خبرنگاران و روزنامه‌نگاران توانا و باتجربه بتوانند به تجربه و علم صحیح و درست از رسانه برسند که این چرخه صحیح اطلاع‌رسانی مداوم در‌حال چرخش باشد. اکنون سازمان جوانان هلال‌احمر و روزنامه شهروند این سبک و این جایگاه را به اجرا و عمل درآورده است. راه پرتلاطم خبر و اطلاع‌رسانی و روزنامه‌نگاری را به جوانان سپرده و به آنها در این پیچ و تاب بزرگ، میدان داده‌اند.
سازمان جوانان هلال‌احمر و روزنامه شهروند با تأسی از استراتژی ۲۰۲۰ فدراسیون جهانی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر این دید درست را نسبت به جوانان داشته و کارهای متعددی را در سطح کشور صورت داده‌اند. آنها با تشکیل رابطین خبری جوانان و استفاده از داوطلبین عضو جوانان هلال‌احمر در کنار معاونین جوانان در سطح استان‌ها، هسته اطلاع‌رسانی در استان‌ها را تشکیل داده‌اند و این هسته به جایگاه تشکیلاتی تبدیل شده است. در سطح شعب و شهرستان‌ها، این تیم‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند و ضمن تشکیل رابطین خبری جوانان این کارها را در سطح شعب هم انتشار می‌دهند؛ به‌گونه‌ای که در بعضی از استان‌ها این رابطین خبری شهرستانی به نفرات جزء‌تر تبدیل شده و تشکیلات منطقه‌ای به وجود می‌آوردند. این جوانان در سطح شعب اخبار‌ها و اطلاعات را جمع‌آوری کرده به سطح استان می‌رسانند و در این سطح تیم آموزش‌دیده و تجربه‌دار به تحلیل و تصحیح اخبار می‌پردازد و این اخبار را به سطح کشور می‌رساند و اعضای داوطلب متخصص به روزرسانی‌ها را انجام داده و در تمامی سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی ارسال می‌کنند.
اگر به صورت دیگر این رویه را در روزنامه شهروند ببینیم، رابطین خبری جوان با ارسال اخبار و گزارش‌های خود ضمن بهره‌مندی از نقدهای سردبیر و خبرنگاران روزنامه شهروند به تصحیح گزارش‌های خود می‌پردازد و پس از کمک و جمع‌بندی، گزارش به اسم خود خبرنگاران داوطلب منتشر می‌شود. فرصت گرانبهایی که روزنامه شهروند و سازمان جوانان هلال‌احمر در اختیار جوانان و دانشجویان قرار داده که اعضای مستعد بتوانند از استعداد‌های خود به خوبی در جهت ترویج و تبلیغ انسان‌دوستی استفاده کنند و همین‌طور بتوانند به توانمندی صحیحی دست پیدا کنند تا در آینده بتوانند به صورت حرفه‌ای این کار را دنبال کنند. به این ترتیب، سازمان جوانان و روزنامه شهروند به صورت غیرمستقیم توانسته‌اند از خلأهای زمانی جوانان به درستی استفاده کنند تا اوقات فراغت آنان به سمت فرهنگ تمایل پیدا کند و از این طریق بتوانند در جهت مبارزه با آسیب‌های اجتماعی قدم مثبتی را برای رسیدن جامعه آباد بردارند.