شهروند| سرانجام بعد از حدود ۱۰ روز رایزنی و لابی درونپارلمانی، دود سفید از ساختمان هرمی شکل مجلس شورای اسلامی بلند شد. سه فراکسیون مجلس شورای اسلامی روز گذشته یکی از پرکارترین روزهای کاری خود را پشت سر گذاشتند و پس از جلسات متعدد درنهایت آنچنان که تا زمان تنظیم این گزارش اعلام شد، سه فراکسیون مجلس تقریباً درمورد تمامی کرسیهای ۱۲گانه هیات رئیسه با یکدیگر به تفاهم رسیدند و این درحالی بود که شاید تا کمتر از ۱۰ روز پیش کمتر کسی فکر میکرد انتخابات هیات رئیسه اجلاسیه دوم همچون سال نخست تا این حد پرچالش باشد. بر این اساس درحالی که یک سال پیش در چنین روزهایی که روزهای نخستین مجلس دهم نیز بود، نشستن بر کرسی ریاست مجلس و رقابت محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید و سرلیست اصلاحطلبان در انتخابات اسفندماه ۹۴ با علی لاریجانی سرلیست همین جریان سیاسی در حوزه انتخابیه قم که ازقضا در آن انتخابات بهعنوان نفر دوم از سه نماینده قم به مجلس راه یافته بود، تیتر یک همه رسانههای سیاسی کشور بود و باتوجه به آنکه آن زمان هنوز بسیاری از اتفاقات پس از ورود نمایندگان لیست امید به مجلس رخ نداده بود، بعضاً شانس پیروزی عارف را حتی بیشتر از لاریجانی میدیدند. بماند که همان زمان هم عدهای معتقد بودند باتوجه به حمایت لاریجانی از دولت به ویژه در یکی دو سال پایانی کار مجلس نهم، ابقای او بیشتر از هر چیزی به پیشبرد برنامههای دولت در مجلس دهم کمک خواهد کرد. با این حال، رقابت عارف و لاریجانی در آن زمان حداقل یک نتیجه مهم به همراه داشت و آن، این بود که اصلاحطلبان متفقالقول به این نتیجه رسیدند بهتر است بجای رقابت با لاریجانی، بهتر است از ظرفیت اعتدالی او بهنفع اهداف جریان اصلاحات بهره گرفت. مسألهای که ازقضا حالا بیش از هر کسی از سوی شخص محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید پیگیری میشود. آنچنان که رئیس فراکسیون امید همانطور که بارها اعلام کرده، روز گذشته نیز در جلسه مجمع عمومی این فراکسیون بر لزوم حفظ آرامش جامعه و همچنین فضای درون مجلس تاکید کرد و این رویکرد مکرراً ازسوی بهرام پارسایی سخنگوی این فراکسیون نیز تکرار شد.
با این حال، ماجرای دیدار جمعی از نمایندگان «لیست امید» با سیدمحمد خاتمی در سالگرد انتخابات مجلس دهم در اسفند ۹۵ که زمینهساز تلاش گروهی از نمایندگان عضو جبهه پایداری برای سلب صلاحیت از مطهری نسبت به حضورش در هیات رئیسه و جایگاه نایب رئیسی شده بود، بار دیگر همزمان با داغ شدن بحث انتخابات هیات رئیسه اجلاسیه دوم بالا گرفت و کار به آنجا رسید که این گروه از نمایندگان روز سهشنبه هفته گذشته با توافقی ناگهانی با فراکسیون مستقلین که عموماً از اعضای لیست امیدی که حاضر به پیوستن به فراکسیون امید تشکیل شده، شوکی سنگین به فراکسیون امید و متعاقباً فضای سیاسی و رسانهای کشور وارد کرد و بسیاری از توطئهای درونپارلمانی علیه مطهری سخن گفتند و حتی بعضاً با نگاهی بدبینانهتر این تلاش را در راستای انتقامگیری اصولگرایان نزدیک به جبهه پایداری ازجریان اصلاحات بهدلیل شکستشان درانتخابات ریاستجمهوری و شوراهای شهر و روستای اخیر تحلیل کردند. همزمان انتقادها علیه فراکسیون مستقلین ولایی نیز بهدلیل این همراهی نامیمون در راهروهای صحن و فراکسیون امید و بهویژه در شبکههای اجتماعی بالا گرفت و کار به اینجا رسید که کاظم جلالی رئیس اصولگرای این فراکسیون آنچه درباره توافق آنها برای حذف مطهری گفته شده بود را تکذیب کرد و غلامعلی جعفرزاده ایمنآبادی نایب رئیس اصلاحطلب مستقلین نیز پا فراتر گذاشت و حذف مطهری را همچون نبود لاریجانی در جایگاه ریاست مجلس، «خط قرمز» خود و فراکسیونش عنوان کرد. از طرف مقابل نیز بهرام پارسایی سخنگوی فراکسیون امید بار دیگر بر مواضع قبلی خود مبنی بر اینکه کف مطالباتش حفظ وضع موجود در هیات رئیسه است، پافشاری کرد و سیدحسین نقوی حسینی سخنگوی فراکسیون اصولگرایان یا همان نمایندگان ولایی نیز تا آخرین لحظه بر توافق قبلی فراکسیونش با مستقلین تاکید داشت. در این میان اما آنچه تا ۲۴ ساعت پیش بهعنوان آخرین وضعیت عنوان میشد، هیچ نشانی از توافق و تفاهم سه فراکسیون درمورد انتخابات هیات رئیسه نداشت و با این حساب، امیدیها کم کم داشتند خود را برای معرفی لیست ۱۲ نفره و رقابت برای تمامی کرسیها آماده میکردند، مستقلین در بدترین شرایط نزد افکار عمومی قرار گرفته و باوجود تلاش فراوان، مورد شدیدترین انتقادها بودند و اصولگرایان نیز سعی داشتند با هر شیوهای مانع از خروج مستقلین از تفاهم ناگهانی با خود شوند. در یک چنین شرایطی جلسهای با حضور بزرگان سه فراکسیون برگزار شد و از طرف فراکسیون امید، محمدرضا عارف، علی مطهری و محمدعلی وکیلی و ازسوی اصولگرایان حمیدرضا حاجیبابایی و امیرحسین قاضیزاده هاشمی در جلسهای با حضور علی لاریجانی آخرین مواضع خود را تبیین کردند. البته خروجی مشخصی از این جلسه اعلام نشد اما اتفاقاتی که پس از آن افتاد، همگی به سمتی رفت که تفاهم میان سه فراکسیون تقویت شود.
این درحالی بود که روزگذشته حدود ۱۰ جلسه فراکسیونی مختلف در گوشه و کنار مجلس برگزار شد که شاید مهمترین آنها عبارت بود از جلسه صبح هیات رئیسه فراکسیون امید، جلسه بعدازظهر مجمع عمومی این فراکسیون و نشست شامگاه هیات رئیسه امید، جلسه صبح فراکسیون مستقلین، دیدار ظهر برخی از اعضای اصلی این فراکسیون با لاریجانی، نشست مشترک بعدازظهر آنها با اصولگرایان و همچنین جلسه بعدازظهر فراکسیون نمایندگان ولایی و درنهایت نشست مجمع عمومی فراکسیون ولایت متشکل از دو فراکسیون مستقلین و نمایندگان ولایی با حضور رئیس مجلس! در این میان در نشست مجمع عمومی فراکسیون امید که با حضور بیش از ۱۲۰ نفر از نمایندگان برگزار شد، این فراکسیون سه سناریوی خود برای انتخابات هیات رئیسه را مورد بررسی قرار داد و درنهایت با انجام رایگیری این شرایط را به تصویب نیز رساند. امیدیها تصمیم گرفتند با درنظر گرفتن ابقای لاریجانی در کرسی ریاست مجلس، باردیگر از پزشکیان و مطهری برای دو کرسی نواب رئیس حمایت کنند و برای ۹ کرسی باقیمانده نیز رایگیری انجام دهند تا درصورت دستیابی به تفاهم با دو فراکسیون دیگر، ۳ گزینه اول را برای فرمول ۳+۳+۳ پیشنهاد کنند، درصورت عدم موافقت اصولگرایان با این فرمول، با رایزنی با مستقلین، لیست مشترک ارائه کنند و درصورت توافق مستقلین با نمایندگان ولایی و عدم پذیرش نظرات فراکسیون امید، برای تمامی ارکان هیات رئیسه نامزد معرفی کنند. این درحالی بود که مجمع عمومی این فراکسیون در یک رایگیری دیگر اختیار تصمیمگیری نهایی را باتوجه به آنکه در زمان برگزاری جلسه هنوز نظر قطعی اصولگرایان و مستقلین اعلام نشده بود، به هیات رئیسه خود واگذار کنند تا درصورت لزوم نهتنها برای ۹ کرسی دبیران و ناظران و ۲ کرسی نایب رئیس، بلکه برای کرسی رئیس مجلس نیز نامزد معرفی کنند.
با این حال، همزمان جلسه فراکسیون اصولگرایان یا همان نمایندگان ولایی نیز برگزار شد و خروجی جلسه این بود که حمیدرضا حاجیبابایی تنها گزینه آنها برای کرسی نایب رئیسی خواهدبود و امیرحسین قاضیزاده هاشمی، اکبر رنجبرزاده و محمدحسین فرهنگی نیز سه گزینه دیگر برای کرسیهای دبیران و ناظران. تصمیمی که عملاً نشان از عقبنشینی اصولگرایان و پذیرش توافق با امید و مستقلین داشت.
به نظر میرسد در شرایطی که مجلس پرچالشترین روزهای خود را از ابتدای دوره دهم تاکنون پشت سر گذاشته، حال آرامش پس از طوفان دوباره بر ساختمان هرمیشکل پارلمان حاکم شده و با این حساب، انتخابات هیات رئیسه روز چهارشنبه همانطور که از ابتدا نیز تصور میشد، یکی از آرامترین رایگیریهای درونپارلمانی طی سالهای اخیر باشد و آنچنان که پیداست به احتمال قریب به یقین لاریجانی همچنان رئیس خواهدماند و ۹ کرسی دبیران و ناظران نیز به صورت ۳+۳+۳ میان سه فراکسیون تقسیم میشود و در این میان، تنها رقابت بین پزشکیان، مطهری و حاجیبابایی برای دو کرسی نایب رئیسی خواهد بود و باتوجه به اینکه شنیدهها از حمایت مستقلین از گزینههای امید حکایت دارد، احتمالاً پزشکیان و مطهری همچون اجلاسیه نخست، نواب رئیس مجلس در اجلاسیه دوم نیز خواهند بود.