هیچ راهی برای تضمین زنده ماندن تا صدسالگی نیست، اما می‌توان از مطالعه عادات غذایی صدساله‌های جهان فراوان آموخت. محققان پنج مکان را در جهان شناسایی کرده‌اند که ساکنان‌شان امید به زندگی فوق‌العاده‌ای دارند؛ اغلب تا 100 سال یا بیشتر از آن! این نواحی که «مناطق آبی» (Blue Zones) نامیده می‌شوند، شامل شبه‌جزیره نیکویا در کاستاریکا، شهر کوچک لوما لیندا در کالیفرنیا و جزایر اوکیناوا در ژاپن، ساردینیا در ایتالیا و ایکاریا در یونان هستند.
در نگاه نخست، رژیم غذایی، سبک زندگی و عادات مردم در این مناطق آبی ممکن است کاملا متفاوت از یکدیگر به نظر برسند. بسیاری از کهنسالان ساردینیا در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنند، جایی که شکار می‌کنند، ماهی می‌گیرند و غذای خود را فراهم می‌آورند، مانند شیر بز، پنیر پکورینو، جو و سبزیجات.
طویل‌العمرهای لوما لیندا از کافئین و الکل اجتناب می‌کنند و رژیم غذایی عمدتاً گیاهخواری دارند. در حالی که در ایکاریا، رژیم معمولی مدیترانه‌ای با مقدار فراوانی میوه و سبزی و مقادیر متوسطی گوشت و غذاهای دریایی حاکم است. مردم اوکیناوا در طول تاریخ رژیم غذایی غالبا گیاهی داشته‌اند. آنها بخش عمده کالری خود را از سیب‌زمینی شیرین، توفو و سبزی‌های تازه دریافت می‌کنند. صدساله‌های نیکویا هم رژیم غذایی سنتی آمریکای مرکزی غنی از غذاهای گیاهی نشاسته‌ای مانند ذرت، لوبیا و کدو دارند.
برخی تحقیقات نشان داده نقش ژنتیک در طول عمر، حدود 25 درصد است و بقیه عوامل شامل رژیم غذایی، محیط، ورزش و سایر موارد و به طور کلی سبک زندگی است. البته رژیم غذایی تنها عامل امید به زندگی بالا نیست و مثلاً بررسی‌ها نشان داده ساکنان جوامعی که زندگی طولانی در آنها رایج است، معمولا دارای ارتباطات قوی با دوستان و خانواده، هدفمندی و دیدگاه مثبت به زندگی‌اند.
مطالعات نشان می‌دهد حتی اگر برای بهبود رژیم غذایی خود تا میانسالی یا بعد از آن اقدام نکرده‌اید، هنوز هم ممکن است بتوانید یک دهه یا بیشتر به امید به زندگی خود بیفزایید. دن بوتنر، نویسنده کتاب جدید «آشپزخانه آمریکایی مناطق آبی» می‌گوید: «فعالیت بدنی آنها زیاد است و زمان بسیاری را بیرون از خانه به باغبانی، کشاورزی یا معاشرت با افراد دیگر در جوامع خود می‌گذرانند.» بوتنر مطالعات علمی دقیقی درباره رژیم غذایی «مناطق آبی» انجام داده و دریافته است در حالی‌که عادات غذایی آنها از بسیاری جهات متفاوت است، حداقل چهار وجه مشترک دارد:
هر روز یک پیاله لوبیا، نخود یا عدس بخورید
حبوبات به‌ویژه در میان آنان که در «مناطق آبی» زندگی می‌کنند، محبوب است. دانه‌های سویا بخش مهمی از رژیم غذایی سنتی در اوکیناواست، همچنان که لوبیای فاوا (باقالی) در ساردینیا و لوبیای سیاه در نیکویا. مردم در سراسر «مناطق آبی» تمایل به خوردن انواع لوبیا و سایر غذاهای گیاهی غنی از فیبر دارند. مطالعات نشان داده خوردن غذاهای غنی از فیبر باعث سیری می‌شود و سطح کلسترول و قند خون را بهبود می‌بخشد. همچنین محافظی است در برابر سرطان و دیابت و خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی یا سکته را که دو عامل اصلی مرگ در سراسر جهان هستند، کاهش می‌دهد.
توجه کردن به وعده‌های صبحانه، ناهار، شام
از قدیم گفته‌اند صبحانه را مانند پادشاه، ناهار را مانند شاهزاده و شام را مانند فقرا بخور. مردم «مناطق آبی» مایلند بیشتر کالری خود را اوایل روز مصرف کنند. به‌طور سنتی صبحانه اهالی اوکیناوا بزرگ و ناهارشان متوسط است. بوتنر می‌گوید: «آنها حتی شام نمی‌خورند. یا اهالی لوما لیندا ساعت 10 صبح صبحانه‌ای بزرگ و 4 بعدازظهر ناهاری متوسط می‌خوردند. سپس کار آنها برای آن روز تمام می‌شود.» تحقیق بوتنر در تمام «مناطق آبی» نشان داد مردم معمولاً اواخر بعدازظهر یا اوایل شب شام می‌خورند. آنها نه دیرهنگام شام می‌خورند، نه زیاد.
این الگوی غذا خوردن با ریتم شبانه‌روزی ما مطابقت دارد. مطالعات نشان می‌دهد وقتی افراد، بیشتر کالری خود را اوایل روز بخورند، وزن بیشتری از دست می‌دهند و در مقایسه با افرادی که بیشتر کالری‌‌شان را اواخر روز مصرف می‌کنند، وضعیت بهتری در میزان قند خون و کلسترول دارند. آنان همچنین با پیروی از برنامه غذایی زودهنگام، چربی بیشتری می‌سوزانند و کمتر گرسنه می‌شوند.
به خاطر قلب‌‌تان روزانه مشتی آجیل بخورید
آجیل‌ها سرشار از ویتامین‌ها، فیبر و مواد معدنی‌اند و جزء اصلی رژیم غذای بسیاری از ساکنان «مناطق آبی» هستند. بوتنر می‌گوید برای مثال، بادام در ایکاریا و ساردینیا محبوب است، اما اهالی نیکویا عاشق پسته‌اند. تحقیقی در مجله انجمن پزشکی آمریکا (جاما) که 31 هزار لوما لیندایی را بررسی کرد، نشان داد افرادی که بیش از چهاربار در هفته آجیل می‌خوردند، نسبت به همتایان‌شان که بیش از یک‌بار در هفته آجیل نمی‌خوردند، 51 درصد کمتر احتمال داشت دچار حمله قلبی شوند و 48 درصد کمتر ممکن بود بر اثر بیماری قلبی بمیرند.
در کنار خانواده غذا بخورید تا سالم‌تر بمانید
در مناطق آبی، معمولاً خانواده‌ها حداقل یک وعده غذایی را با هم می‌خورند، اغلب وعده غذایی ظهر یا آخرین وعده در روز. بوتنر می‌گوید: «خانواده‌هایی که با هم غذا می‌خورند، معمولاً غذایشان مغذی‌تر است، آهسته‌تر غذا می‌خورند و تحقیقات نشان می‌دهد بچه‌ها اگر با جمع غذا بخورند، کمتر با مشکل اختلال در غذا خوردن مواجه می‌شوند.» همچنین محققان دریافته‌اند زوج‌هایی که وعده‌های غذایی خانوادگی را در اولویت قرار می‌دهند، رضایت زناشویی بالاتری دارند.
نهایتاً، در حالی که نمی‌توانید ژن‌های خود را تغییر دهید، ایجاد برخی تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی، شانس جشن تولد صدسالگی را افزایش می‌دهد. راز طول عمر، همان‌طور که کامادا ناکازاتو، صدساله اهل اوکیناوا، به بوتنر می‌گوید، واضح است: «سبزیجات بخورید، نگرش مثبتی داشته باشید، با مردم مهربان باشید و لبخند بزنید.» منبع: واشینگتن‌پست/ مترجم: فرشته کیانی