75 سال پیش، برابر 28 سپتامبر 1947 میلادی، در پی تصویب قانون امنیت ملی از سوی مجلس سنای ایالات متحده، «سازمان اطلاعات مرکزی» آمریکا، اختصارا CIA متولد شد. جنگ بین‌الملل دوم جدای مانور قدرت نیروهای نظامی، در لایه‌های زیرین خود عرصه تاخت و تاز سرویس‌های جاسوسی کشورهای درگیر نیز بود. در برهه‌ای که گشتاپو (پلیس مخفی آلمان نازی) شکار مخالفان سیاسی و جاسوس‌های وابسته به متفقین را با دقتی کم‌نظیر دنبال می‌کرد، در بریتانیا نیز سازمان اطلاعات مخفی انگلستان که اختصارا MI6 نامیده می‌شد جبهه‌ای در مقابل آلمان و متحدان آن گشوده و ضمن هدایت عملیات‌های جاسوسی و خرابکارانه در عمق راهبردی نازی‌ها، شکار نفوذی‌های وابسته به برلین را نیز در راس وظایف خود قرار داده بود. توفیق سرویس مخفی بریتانیا در عقیم گذاشتن بخش عمده‌ای از توطئه‌های جاسوسان آلمانی، فرانکلین روزولت رئیس‌جمهوری وقت ایالات متحده را که کشورش تازه وارد باتلاق جنگ بین‌الملل دوم شده بود برای سازماندهی واحدی مشابه MI6 اما از نوع آمریکایی آن ترغیب کرد. این سازمان که نهایتا با عنوان «اداره خدمات راهبردی» کار خود را آغاز کرد پس از پایان جنگ جهانی دوم به دستور هری ترومن منحل شد تا بعدها به شکل سازمانی جدید از نو متولد شود. وظیفه سازمان سیا روی کاغذ بر دو اصل جمع‌آوری مخفیانه اطلاعات و انجام عملیات‌های مخفیانه متمرکز بود. در دهه 50 میلادی اتحاد جماهیر شوروی به عنوان رقیب اصلی ایالات متحده و بلوک غرب، به هدف اصلی همه فعالیت‌های سازمان سیا تبدیل شد اما با توجه به تازه‌کار بودن اکثر ماموران این سازمان هم در حوزه تحلیل و هم در آوردگاه‌های عملیاتی، راندمان آن از سوی نهادهای نظارتی ایالات متحده پایین‌تر از حد معمول ارزیابی شد. اطلاع دیرهنگام آمریکایی‌ها از تجهیز روس‌ها به سلاح هسته‌ای به پای ضعف سازمان سیا نوشته شد و حتی برخی ضروت وجود چنین تشکیلات بی‌خاصیتی را زیر سوال بردند. اما رفته رفته این سازمان یاد گرفت با صرف هزینه و به کارگیری روش‌هایی چون حذف فیزیکی و ارائه کمک‌های اطلاعاتی و لجستیکی به عناصر وابسته و مزدور، کار خود را بدون آن که هزینه سیاسی خاصی را به ایالات متحده تحمیل کند پیش ببرد. سازماندهی کودتای 28 مرداد در ایران-1953، سازماندهی کودتا در گواتمالا-1954، شرکت در توطئه قتل پاتریس لومومبا-1960، حمایت از دالایی لاما و شورشیان تبت- دهه 50 تا 60 میلادی، ساماندهی مخالفان دولت کوبا و اقدام نظامی مستقیم در عملیات خلیج خوک‌ها- دهه 60 میلادی، پشتیبانی از کودتا در ویتنام جنوبی-1963، دخالت در سرکوب سیستماتیک کمونیست‌های اندونزی-1965، همچنین دخالت مستقیم در کودتای شیلی و سرنگونی دولت سالوادور آلنده-1973 تنها بخشی از فهرست طویل عملیات‌هایی است که سازمان سیا، طی 75 سال حیات خود در آنها به شکل مستقیم نقش‌ داشته است.