در سینمای ایران در 44 سالی که از پیروزی انقلاب ایران میگذرد، شمار فیلمهایی که درباره عاشورا تولید شده حتی به انگشتان یک دست هم نمیرسد که قطعا نشاندهنده یکسری کمبودهای عمده است.
اولین فیلم سینمای بعد از انقلاب ایران درباره عاشورا «سفیر» است. فیلمی از فریبرز صالح با داستانی درباره شکنجهها و اعدام قیسابنمسهر، نماینده و پیامآور امام حسین(ع) به دست ابنزیاد که موفقیت شگفتانگیزی در گیشه سینمای نوپای بعد از انقلاب به دست آورد، اما با این حال باعث استمرار تولید این قبیل فیلمها نشد و تا سالهای سال تنها تلاش سینمای ایران در این زمینه قلمداد میشد، تا اینکه شهرام اسدی اولین فیلمش «روز واقعه» را ساخت که با هر متر و معیاری بهترین فیلم عاشورایی سینمای ایران است.
«روز واقعه» البته ارزش و اهمیتش بیشتر مرهون و مدیون فیلمنامهای است که بهرام بیضایی با هوشمندی و درک حساسیتهای موجود در این سرزمین با تکیه بر حواشی رخداد کربلا، و نه اصل ماجرا، نوشته و چه حیف که به خودش اجازه ساخت آن داده نشد. «روز واقعه» داستان جوان مسیحی تازه مسلمانی را روایت میکند که به دنبال ندایی ذهنی که او را به یاری میخواهد، مسیری طولانی را طی میکند و در نهایت در عصر عاشورا به کربلا میرسد. رویکردی هوشمندانه و البته شاید هم به نحوی بیسابقه محافظهکارانه از بهرام بیضایی-در دوری از اصل ماجرای کربلا- که البته تاثیر مثبتی هم در ماندگاری این فیلم داشته و باعث پخش همهساله این فیلم در شبکههای تلویزیون شده است.
دیگر فیلم عاشورایی سینمای ایران «رستاخیز» است. فیلم بدفرجام احمدرضا درویش که شاید نبود همان چیزی که فیلمی مثل «روز واقعه» را به سوگلی مدیران فرهنگی تبدیل کرد، کمبود اصلی آن است. در واقع «رستاخیز» آن هوشمندی و محافظهکاری «روز واقعه» را کم دارد. این ساخته ارزشمند احمدرضا درویش که فعلا آخرین تلاش سینمای ایران در روایت عاشوراست، نه تنها روایت دقیق روز عاشوراست که حتی در رویکردی بدیع برای نخستینبار سیمای حضرت عباس (ع) را هم به تصویر کشیده و گفته میشود همین هم هست که حساسیت شماری از فقها را برانگیخته و تاکنون جلوی نمایش آن را گرفته است.
تلویزیون هم مانند سینمای ما در این 44 سال چندان در پرداخت به عاشورا موفق عمل نکرده و در واقع جز «مختارنامه» و «معصومیت از دسترفته» هر دو از داود میرباقری، دستی کاملا خالی در مواجهه با این موضوع دارد. در تلویزیون البته در سریالهایی مانند «شب دهم» حسن فتحی و «سفر سبز» محمدحسین لطیفی به تأثیرات عاشورا بر زندگی مردم در برهههای معاصرتر پرداخته شده است، اما حتی با در نظر گرفتن این تلاشها هم آمار سه، چهار فیلم و چهار سریال در 44 سال بیش از حد ناچیز جلوه میکند!