روابط دو كشور جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان متاثر از دو عامل نزدیكی جغرافیایی، ‌پیوندهای تاریخی،‌ فرهنگی، اقتصادی و نقش منطقه ای عمان در عدم مشاركت درائتلاف ها و تلاش برای قرار گرفتن در نقطه تعادل و اتكا به مشی میانه روی، صلح جویی و پرهیز از تنش بوده است. در میان سایر كشورهای عضو شورای همكاری خلیج فارس روابطی مطلوب، معقول و مبتنی بر اشتراكات منافع و اقتضائات ژئوپلتیك برای هر دو كشور است. بر اساس ظرفیت های موجود، رویكرد روابط جمهوری اسلامی ایران با آن كشور در حوزه اقتصادی نیز از اولویت برخوردار است.

استراتژی حفظ روابط دوستانه

سلطان قابوس پس از حدود پنجاه سال سلطنت بر عمان سرانجام در20 دی 98 درگذشت. طی دوره زعامت سلطان قابوس روابط دوجانبه سیاسی از سطح خوبی برخوردار بود و او همواره سیاست خارجی بی طرفی را نسبت به مواضع کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس اتخاذ می کرد. پس از او به وصیت سلطان قابوس هیثم بن طارق پسر عموی سلطان قابوس به سلطنت برگزیده شد. سلطان هیثم نیز در اولین نطق عمومی خود به عنوان سلطان جدید برحرکت سیاست خارجی سلطنت عمان در مسیر پیشین تاکید و روابط عمان با همه کشورها را بر اساس همزیستی مسالمت آمیز، عدم مداخله در امور داخلی کشورها و حفظ روابط دوستانه عنوان کرد. رئیس جمهوری، رئیس مجلس و برخی از وزرای کابینه جمهوری اسلامی ایران، درگذشت سلطان قابوس را تسلیت و انتصاب سلطان هیثم را تبریک گفتند. وزیر امورخارجه وقت کشورمان نیز در رأس هیاتی به عنوان اولین میهمان خارجی برای عرض تسلیت وارد مسقط شد و با سلطان هیثم دیدار کرد. پس از انتخاب جناب آقای رئیسی به عنوان رئیس جمهوری روابط حسنه دو كشور ادامه یافته و وزیر خارجه سلطنت عمان در مراسم تحلیف ریاست جمهوری شركت کرد. باقری، معاون سیاسی وزارت امور خارجه نیز به عنوان اولین مقام از دولت جدید به عمان سفر کرده است.

میزهای راهبردی

‌ در آبان 1400 در سفر رئیس بانك مركزی جمهوری اسلامی و هیأت همراه به عمان، دو كشور به توافقات ارزشمندی دست یافته اند. همزمان با برگزاری رزمایش امداد و نجات در آب های دریای عمان، كمیته مشترك دوستی نظامی دو كشور در آذرماه 1400 در تهران تشكیل جلسه داد. در اسفند 1400نشست فرماندهان گارد ساحلی دو كشور نیز برگزار شد. هشتمین نشست کمیته مشترک سیاسی راهبردی در تاریخ 4 دیماه 1400 در تهران با موفقیت برگزار شد. هیأت عمانی با وزیر امور خارجه نیز ملاقات داشتند. رایزنی های تلفنی وزیر با همتای عمانی در ماه های گذشته به طور مستمر برقرار بوده است. وزیر امور خارجه نیز در تاریخ 20 دی 1400 و در آستانه دومین سالگرد سلطنت سلطان هیثم، در مسقط با مقامات عمانی دیدار کرد.

رشد 64 درصدی مبادلات تجاری

حجم مبادلات تجاری ایران و عمان در سال 1392، در حدود 221 میلیون دلار بوده است. با طی کردن سیر صعودی قابل قبول در سال 1397 و در اوج تحریم ها، حجم مبادلات به یك میلیارد و سیصد میلیون دلار رسید. در سال 1398 به دلیل برخی سیاست های داخلی در مورد پیمان سپاری ارزی و ممنوعیت های صادراتی مبادلات با افت 40 درصدی مواجه شد. اما در سال 1399 مجددا با افزایش صادرات مبادلات به 850 میلیون دلار رسید. آمارهای سازمان های ایرانی نشان می دهند میزان مبادلات تجاری دو كشور در سال 1400 نسبت به سال گذشته رشد 64 درصدی داشته و به رقم 1 میلیارد و 350 میلیون دلار رسیده است.
19 دور كمیسیون مشترك همكاری های اقتصادی دو كشور كه آخرین آن در بهمن 1400 در مسقط برگزار شد، حاكی از توجه و علاقه دو طرف به گسترش روابط تجاری متقابل است. همچنین بر اساس توافقات انجام شده میان دو طرف قرار است در هفته آخر اردییهشت ماه 1401 در مسقط ، كارگروه ویژه اقتصادی میان دو طرف با هدف بررسی و ارایه راهكار برای حل مشكلات اداری تجاری تشكیل شود.  
 اگر چه تحریم های آمریكا علیه كشورمان تاثیر منفی بر مبادلات سایر كشورها با جمهوری اسلامی ایران را داشته است اما روابط با سلطنت عمان رو به رشد بوده است. با تلاش های صورت گرفته، هم اكنون بندر السویق و شناص عمان برای پهلو گیری شناورهای تجاری ( لنج و هندیکرافت )كشورمان در اختیار قرار گرفته و بنادر صحار و صلاله نیز آماده پذیرایی از كشتی های حامل كالاهای غیر تحریمی ایران است.
 در خصوص مشكلات نقل و انتقال پول به ایران، كمیته مشترك بانكی با معرفی اعضای ایرانی و عمانی آن تشكیل شده و در پی سفر اخیر رئیس کل بانك مركزی به عمان توافقات خوبی برای انتقال دارایی های ایران از سایر كشورها به عمان و همچنین تسهیل استفاده از سپرده های ارزی ایران برای خرید کالاهای غیر تحریمی صورت گرفته است. تاکنون حواله های متعدد خرید کالاهای غیر تحریمی رقمی معادل 1 میلیارد و 200 میلیون دلار توسط بانک مرکزی عمان به شرکتهای خارجی از طرف شرکتهای ایرانی پرداخت شده است. همكاری بانك‌های مركزی ایران و عمان برای استفاده از سپرده های ارزی در دوران تحریم یكی از مهم ترین نمادهای همكاری دوستانه دو كشور است.
کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی:
کمیسیون مشترک اقتصادی خط مشی کلی همکاری های تجاری و اقتصادی دو کشور را تبیین می کند. در آخرین دور برگزار شده از کمیسیون، وزیر صنعت معدن و تجارت کشورمان به همراه یک هیات 20 نفره از تجار بخش خصوصی به مسقط سفر کرده که در نوع خود بی سابقه بود.

اختصاص بندر السویق عمان به كشتی های ایرانی برای تبادل كالا:
این بندر هم اكنون پذیرای شناور های ایرانی با ظرفیت زیر 5 هزار تن است که البته فاقد امكانات مدرن بندری است. مقامات عمانی آمادگی خود را برای سرمایه گذاری در جهت توسعه و تجهیز این بندر توسط طرف ایرانی به منظور استفاده های بازرگانی طرف ایرانی اعلام كرده اند. طرف عمانی راغب است این سرمایه گذاری از جانب ایران انجام شود. 

روابط فرهنگی و جاذبه های گردشگری

با تلاش های به عمل آمده و با توجه به روند رو به رشد روابط دو جانبه، از ابتدای مهرماه سال 97 روادید فرودگاهی سلطنت عمان در اختیار مسافرین و گردشگران ایرانی قرار گرفته است. هم اكنون اتباع جمهوری اسلامی ایران برای مدت 14 روز در عمان نیازی به روادید ندارند كه این مدت در فرودگاه می تواند تا یك ماه تمدید شود. از سوی دیگر برای تشویق هرچه بیشتر گردشگران عمانی برای سفر به كشورمان و معرفی جاذبه‌های گردشگری در حوزه های گردشگری سلامت، مذهبی و سایر حوزه های گردشگری روادید ورود به كشورمان برای اتباع سلطنت عمان لغو شده است كه این نیز خود سهم زیادی در افزایش آمار ورودی اتباع عمان به كشورمان و در نتیجه افزایش درآمد بخش گردشگری كشور داشته است.
وضعیت سرزمینی عمان به گونه ای است که شرکت های گردشگری ایرانی می توانند مقصد گردشگری بسیاری از ایرانیان را در این کشور هدف گذاری کنند. شهر زیبای مسقط، استان خوش آب و هوای ظفار به مرکزیت شهر صلاله که مرقد تعدادی از پیامبران الهی نیز در آن قرار گرفته است. شهر صور در شرقی ترین ساحل عمان که مرکز تجمع لاک پشت های دریایی است. جاذبه های شهر های تاریخی نزوا و رستاق، آب و هوای مطلوب مناطق جبل شمس و جبل اخضر و همچنین شهر بندری صحار از جمله مراکز دیدنی عمان است.
در مقابل در داخل كشور نیز نیازمند ساماندهی فعالیت های شركت های گردشگری و آژانس های مسافرتی ویژه اتباع عمان هستیم. قابل ذکر است هم اکنون پروازهای هفتگی میان ایران و عمان از طریق شركت های قشم ایر، تابان و سلام ایر عمان انجام می شوند. چنانچه موضوع ورود گردشگران خارجی از طریق عمان به کشورمان اجرایی شود،  افزایش خطوط پروازی و همچنین خطوط کشتیرانی مسافربری بین دو کشور ضرورت دارد که باید برای آن برنامه ریزی کرد.  در سال 1400 اقداماتی با حمایت وزارت امور خارجه دو طرف به منظور راه اندازی مجدد پروازهای شركت هواپیمایی ملی ایران به عمان انجام شده است. هم اكنون سازمان هواپیمایی كشوری نیز به همراه ایران ایر در حال پیگیری این موضوع از طرف عمانی هستند. از جانب عمان نیز شركت عمان ایر قصد دارد با توجه به حل برخی مشكلات قبلی، مجدداً پروازها به ایران را در مسیرهای تهران و شیراز راه اندازی نماید.
روابط علمی و دانشگاهی  
در مورد روابط دانشگاهی، یادداشت‌تفاهم همكاری در زمینه آموزش عالی و پژوهش‌های علمی می تواند شروع همكاری های علمی و دانشگاهی دو كشور را تضمین کند. اعطای بورسیه ویژه برای دانشجویان عمانی در رشته های مورد نیاز این كشور، با توجه به هزینه های پایین تحصیل در ایران نسبت به اروپا و آمریكا و ظرفیت بالای رشته های پزشكی و مهندسی در كشورمان از بهترین راه های تبادل فرهنگی با كشور عمان است.

همكاری های امنیتی

با وجود امضای موافقتنامه همكاری و هماهنگی امنیتی بین جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان در سال 1388 تا كنون كمیته مربوط به این موافقت نامه تشكیل نشده است. علیرغم پیگیری های مكرری كه در این زمینه انجام شده، هنوز طرف عمانی برای برگزاری كمیته امنیتی چراغ سبز نشان نداده است. این در حالی است كه كمیته های گارد ساحلی و دوستی نظامی به طور مستمر فعال هستند.

  فرصت ها در رابطه تجاری با عمان

امكان صادرات مجدد
استفاده از ظرفیت حمل و نقل و كشتیرانی هوایی و خدمات اداری عمان
مرز مشترك دریایی با عمان
نزدیك بودن بنادر هرمزگان و سیستان و بلوچستان به عمان
پایین تر بودن نرخ كالا و خدمات در ایران نسبت به هند و پاكستان
نیاز روزافزون عمان به انرژی و كالا و خدمات با افزایش ساخت پروژه ها
توجه همزمان چین و هند و سرمایه گذاری آنها در عمان به عنوان بخشی مهم از زنجیره انتقال كالا
تسهیلات ویژه عمان برای سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی
روابط حسنه دو كشور و امكان رایزنی مستقیم برای حل مشكلات تجاری

موانع و چالش های صادرات به عمان

دورتر بودن بنادر عمان نسبت به امارات و ضعف لجستیكی آن ها و متعاقباً‌ افزایش هزینه ها در عمان
عدم وجود زیرساخت ها و سازو كار مناسب برای صادرات مجدد/ محدودیت استخدام نیروی كار خارجی برای بسیاری از مشاغل در عمان/ مشكلات اقتصادی عمان و استقراض از كشورهای شورای همكاری مانند قطر و عربستان/ موضوع حساب های بانكی و سخت گیری بانك های عمانی برای افتتاح حساب برای اتباع ایران/ عدم وجود سامانه تهاتر یا ارتباط مستقیم و آسان میان شركت ها و بانك های ایرانی / عدم اختصاص اولویت در داخل كشور به عمان به عنوان مقصد ویژه صادراتی / ممنوعیت های مقطعی صادرات به عنوان موانع داخلی / سخت بودن رقابت در بازار عمان به دلیل حضور گسترده و متنوع چین ، هند و پاكستان/ بالا بودن نرخ سوخت و هزینه خدمات بندری در جاسك و چابهار / عدم همكاری بانكی میان ایران و عمان به دلیل تحریم

راهكارهای افزایش روابط تجاری

تشكیل كارگروه ویژه اقتصادی
ترغیب عمان به ایجاد ساز و كار صادرات مجدد
همكاری بانكی بر اساس ریال عمان
سرمایه گذاری مشترك در انرژی و نفت و گاز
ایجاد دفاتر عمان در مبادی صادراتی
بهسازی خطوط كشتیرانی
مشاركت در ساخت و ساز بنادر صحار و السویق
بازارچه مرزی مشترك
برقراری پرواز برای خطوط هوایی اصلی
تاسیس صرافی ایرانی/  نهایی سازی موافقت نامه های اقتصادی میان دو طرف/ همكاری های دانشگاهی و بورسیه دانشجو
تسهیل حضور عمان در چابهار