87 سال پیش، برابر 19 می 1935 میلادی، توماس ادوارد لورنس، دیپلمات شهیر انگلیسی در پی سانحه واژگونی موتورسیکلت در 47 سالگی درگذشت. در تاریخ از او با عناوینی چون باستانشناس، نویسنده، نظامی و... یاد شده اما بیشک مشهورترین لقبی که به آن اشتهار دارد «لورنس عربستان» است. لورنس به عنوان رایزن فرهنگی انگلستان در سرزمین حجاز نقش مهمی در تشکیل کشور عربستان و قدرت گرفتن آل سعود داشت. او به دلیل سالها حضور در منطقه خاورمیانه خصوصاً کشورهای عربی، با فرهنگ این گوشه از زمین تا حد بسیار زیادی آشنا بود. لورنس به خوبی یک عرب صحراگرد میتوانست به زبان عربی تکلم کند و همین اشراف و نزدیکی به فرهنگ مردم منطقه لقب «لورنس عربستان» را برایش به ارمغان آورد. وظیفه اصلی او در سرزمین حجاز شوراندن اعراب منطقه بر علیه عثمانیها بود که در پی شکستهای پیدرپی در جنگ جهانی اول ضعیفترین دوران خود را سپری میکردند. لورنس نقش مهمی در سازماندهی قبایل عرب بر ضد دولت عثمانی داشت و رساندن سلاح به اعراب شورشی و برنامهریزی برای انفجار سیستماتیک خطوط راهآهن، از جمله عملیاتهایی بود که او با موفقیت به سرانجام رساند. لورنس پس ازفروپاشی امپراتوری عثمانی و شکل گرفتن کشورهای جدیدالتاسیس خاورمیانه از جمله عربستان، ضمن حمایت از آل سعود که حکومت منطقه نجد را در دست داشتند، زمینه سقوط امیر مکه و حجاز که از خاندان هاشمی بودند را فراهم آورد. لورنس در اوان حضور در خاورمیانه، ایران را نیز جزو اهداف خود قرار داده و با سران طوایف مختلف در غرب کشور دیدارهایی را انجام داده بود. او در میانه سلطنت پهلوی اول و به دلیل مناسبات خوب دولت ایران با آلمان، برای خرابکاری و ایجاد دو دستگی در میان طوایف از طریق مرزهای شرقی به ایران آمد، اما شناسایی و دستگیر شد. لورنس در سال 1309 خورشیدی مدتی را در زندان قصر تهران حبس بود، اما به دلیل هزینه سیاسی اسارات او در ایران و تاثیر نامطلوب آن بر روابط با انگلستان، طی یک صحنهسازی از زندان فراری داده شد. سال 1962 میلادی، دیوید لین کارگردان شهیر سینمای جهان، فیلم «لورنس عربستان» را با دستاویز قرار دادن برههای از زندگی سیاسی توماس ادوارد لورنس مقابل دوربین برد. ایفای نقش لورنس در این فیلم بر عهده پیتر اتول، هنرپیشه برجسته ایرلندی قرار داشت. در صحنه افتتاحیه این فیلم لورنس را میبینیم که سوار بر یک موتورسیکلت در جادهای روستایی میراند. موتور هر لحظه بیشتر و بیشتر سرعت میگیرد تا این که بعد از یک سربالایی و مواجهه ناگهانی با چند دورچرخهسوار، کنترل موتورسیکلت از دست راکب خارج شده و سانحهای به وقوع میپیوندد که امروز سالگرد وقوع آن است.