به اعتقاد محققان پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی و علوم جوی امکان وقوع آتشفشان در دریای خزر در شرایط کنونی به لحاظ زمین‌شناسی وجود ندارد و وقوع انفجار در ساعات پایانی روز یکشنبه در این حوضه آبریز به گل‌فشان‌های (Mudvolcano) متعددی مرتبط است که در بستر دریای خزر وجود دارند.
طی روزهای گذشته خبرگزاری‌ها خبری را در زمینه وقوع انفجار در میدان گازی «امید» دومین میدان بزرگ گاز طبیعی در جمهوری آذربایجان منتشر کردند و این در حالی است که شرکت نفت و گاز دولتی این کشور وقوع هر گونه حادثه از این دست را تکذیب کرد.
از سوی دیگر برخی منابع این احتمال را مطرح کردند که انفجار ممکن است به دلیل پدیده گل‌فشان در تعدادی چاه آزمایشی که پیش‌تر در زمان شوروی سابق برای اکتشاف نفت و گاز در این بخش از دریای خزر حفر شده بود، روی داده باشد.
این در حالی است که محققان پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی تأکید دارند که به لحاظ زمین‌شناسی امکان وقوع آتشفشان در دریای خزر در شرایط کنونی وجود ندارد و این انفجار می‌تواند به گل‌فشان‌ها مرتبط باشد.
دکتر هادی گریوانی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به رخداد انفجار گِل‌فشان (Mudvolcano) در دریای خزر گفت: «این رخداد در آب‌های دریای خزر در نزدیکی سواحل جمهوری آذربایجان رخ داد که ابتدا این واقعه به انفجار یک میدان گازی و سپس به انفجار یک شناور حامل نفت و گاز و درنهایت به وقوع آتشفشان در این دریا نسبت داده شد.»