اگر کسی در دامنه کوه، جنگل یا در حاشیه درهای پردرخت یا در میان درختان جنگلی زندگی می‌کند، محل سکونت او همواره به علت فراوانی چوب و مواد سوختنی در معرض خطر آتش‌سوزی قرار دارد. منشأ این نوع آتش‌سوزی معمولا رعد و برق یا بروز اتفاقات غیرمنتظره است. آتش‌سوزی در طبیعت سریعا گسترش پیدا کرده و گیاهان، درختان و منازل مسکونی را طعمه خود خواهد کرد. در هر نقطه‌ای از ایران احتمال وقوع این نوع آتش‌سوزی می‌رود، اما منطقه شمال، دامنه‌های البرز و زاگرس بیشتر در معرض خطر هستند. همچنین رهاکردن آتشی که کاملا خاموش نشده در طبیعت از دیگر دلایلی است که باعث بروز آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع می‌شود. با اقدامات لازم برای جلوگیری از وقوع آتش‌سوزی و همچنین حین آتش‌سوزی در طبیعت بیشتر آشنا شوید.
اقدامات لازم برای پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی
در طبیعت:
-به کمک علایم مسیر دسترسی به محل سکونت مشخص شود؛ طوری که از کنار جاده به خوبی قابل تشخیص باشند.
-مواد شیشه‌ای (نظیر انواع بطری شیشه‌ای و پلاستیکی)، خرده‌شیشه و اشیای مشابه در داخل جنگل‌ها و مراتع رها نشود. این اشیا همانند عدسی ذره‌بین عمل کرده و موجب اشتعال علوفه خشک و مواد قابل اشتعال کف جنگل‌ها و مراتع شده و باعث ایجاد آتش‌سوزی می‌شود.
-از پرت‌کردن ته سیگار یا چوب‌کبریت استفاده‌شده در جنگل‌ها و مراتع خودداری شود.
-گیاهان و علوفه سطح جنگل و مرتع را باید در حد امکان با چرای دام و برداشت دستی کاهش داد و تنه‌های پوسیده و خشک درختان را پاکسازی کرد.
-مرزهای خاکی مثل کانال، خاک‌ریز و سنگ‌چین بین مزارع و حاشیه جنگل و مرتع ایجاد شود.
-از سوزاندن بقایای محصولات کشاورزی در مزارع مجاور جنگل‌ها و مراتع خودداری شود.
-از روشن‌کردن آتش در نواحی جنگلی و مراتع خودداری شود؛ برای روشن‌کردن آتش در مواقع ضروری، از جایگاه‌های ویژه یا سطوح بدون پوشش گیاهی استفاده و اطراف آتش با سنگ محصور شود.
-هنگام خاموش‌کردن آتش، خاکسترهای اجاق بدون اطمینان از خاموش‌شدن کامل (به وسیله آب یا مدفون‌کردن با خاک) رها نشود.
-چمن‌های اطراف محل سکونت را باید کوتاه کرد. برگ‌ها را جمع‌آوری و سقف خانه را از شاخ و برگ‌های زاید درختان پاکسازی کرد.
-هیزم‌ها را باید حداقل در فاصله ۱۰ متری محل سکونت انبار کرد.
-اشیا، مایعات و محلول‌های قابل اشتعال را باید در ظروف فلزی خارج از محل سکونت (حداقل ۱۰ متر دورتر از ساختمان و نرده‌های چوبی) نگهداری کرد.
-تا فاصله ۱۰ متری اطراف خانه نباید درختان چندانی کاشت. این اقدام فضایی برای دفاع در برابر آتش‌سوزی ایجاد می‌کند. بعد از این فضا نیز شاخ و برگ‌ها و چوب‌های خشک را باید جمع‌آوری کرد.
-بهتر است درختان و گیاهان مقاوم به آتش در اطراف محل سکونت کاشته شوند تا مانع از گسترش سریع آتش‌سوزی شوند (مثلا درختان دارای چوب مقاوم، کاج مقاوم به آتش، درخت همیشه بهار و…).
-باید منابع آب مانند استخر معمولی شنا و چاه آب در دسترس مأموران آتش‌نشانی باشد.
-از مصالح مقاوم به حریق مانند سنگ، آجر و فلز در ساخت محل سکونت استفاده شود. در حد امکان مصالح چوبی به کار گرفته نشود؛ زیرا کمترین مقاومت را در برابر آتش‌سوزی دارند.
-تمام دریچه‌های خارجی و سوراخ‌های موجود در ساختمان محل سکونت باید با صفحات فلزی توردار
شش میلیمتری پوشانده شوند تا مانع از پراکنده‌شدن جرقه آتش شوند.
-از پنجره‌های چندلایه، شیشه‌های ایمنی یا پشت پنجره‌ای ضد حریق استفاده شود. این اقدام مانع از انتقال گرما به وسیله پنجره‌های بزرگ خواهد شد.
-از پرده‌های مقاوم به حریق به منظور افزایش ضریب حفاظت پنجره‌ها استفاده شود.
-دودکش‌ها، بخاری هیزمی و تمام سیستم‌های گرمایی خانه سالیانه به وسیله فردی کارشناس تمیز و بررسی شوند.
-دودکش‌ها عایق‌کاری شده و باید حداقل یک متر از سقف بالاتر باشند.
-زواید اطراف یا بر فراز دودکش‌ها برداشته شوند.
-هنگام حضور در طبیعت باید از خاموش‌شدن آتش ایجادشده اطمینان حاصل کنید.
هنگام وقوع آتش‌سوزی:
-در صورت مشاهده آتش‌سوزی با شماره ١٢۵ تماس گرفته، موقعیت دقیق و واضح برای آنها شرح داده شود.
-افراد دارای مشکل جسمی و معلولیت، کودکان و سالخوردگان باید خیلی سریع از محل خارج شوند.
-اگر کسی در محل سکونت خود جریان گاز شهری دارد، باید آن را فورا قطع کند. فقط افراد صلاحیت‌دار حق دارند جریان گاز را مجددا برقرار کنند.
-دریچه‌های زیرزمینی را می‌توان با تخته‌های چندلایه آماده یا سایر درزگیرهای تجاری بست.
-کپسول‌های حاوی گاز را باید خاموش کرد.
-در صورت امکان بهتر است وسایل و اثاثیه قابل اشتعال موجود در حیاط بیرونی به داخل خانه منتقل شود.
-سر شیلنگ آب به شیرهای بیرون از خانه وصل شده و آبپاش‌ها روی سقف و در مجاورت مخازن سوخت قرار داده شوند تا بتوان فورا آبپاشی کرد.
-بوته‌های اطراف محل سکونت را بهتر است تا فاصله
۵ متری آبپاشی کرد یا آنها را چید.
-امکانات اطفای حریق مانند شن‌کش، تبرزین، اره دستی یا برقی، سطل آب و بیل در دسترس باشند.
-ماشین شخصی در گاراژ یا در فضایی باز رو به جهت فرار پارک شود. درهای خودرو بسته ولی قفل نباشند. شیشه‌ها بالا کشیده شده و سوییچ در حالت استارت باشد در و پنجره‌های گاراژ بسته اما قفل نباشند. بهتر است سیستم دربازکن اتوماتیک گاراژ قطع شود.
-پنجره‌ها، دریچه‌ها و درها را باید بست؛ اما پرده‌های پشت پنجره‌های قابل اشتعال را باید برداشت.
-اشیای قابل اشتعال را بهتر است به وسط منزل مسکونی و دور از پنجره و درهای شیشه‌ای منتقل کرد.
-همه درها و پنجره‌های داخلی را باید بست تا مانع از هجوم شعله‌های آتش به داخل شد.
-اشیای باارزش را که در آب خراب نمی‌شوند، می‌توان به داخل حوض یا استخر انداخت.
-اگر تأکید به تخلیه محل شد، بی‌درنگ این کار انجام شود. باید راهی دور از شعله آتش انتخاب شود. همواره باید مواظب تغییر سرعت و جهت شعله‌های آتش و دود بود.