«جناب آقای هاشمی‌ رفسنجانی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، با این تصمیم ما، دیگر همه‌چیز روشن شده و بدین ترتیب همه آن چه را که می‌خواستید و بر آن تکیه می‌کردید تحقق یافته و دیگر اقدامی جز مبادله اسناد باقی نمی‌ماند». این متن نامه‌ای است که سه دهه پیش در 23 مرداد 1369 صدام حسین رئیس جمهوری برای آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس جمهوری وقت ایران ارسال کرد و در آن به شکلی روشن عقب‌نشینی تا مرزهای بین‌المللی، آزادی همه اسرا و اجرای بندهای قطعنامه 598 سازمان ملل متحد را پذیرفت. این اما همه آن چیزی نبود که تهران از پایان جنگ تحمیلی انتظار داشت خصوصاً که مقامات جمهوری اسلامی از ابتدا تا پایان جنگ همواره بر معرفی متجاوز از سوی سازمان ملل متحد تاکید داشتند و این مهم هنوز اتفاق نیفتاده بود. نوشتن این نامه از سوی صدام حسین را شاید بتوان یکی از نقاط عطف جنگ ایران و عراق به شمار آورد. سقوط شاه و برهم خوردن موازنه قوا در منطقه خلیج فارس، صدام حسین را که از سال‌ها پیش نسبت به تقویت بنیه نظامی عراق اقدام کرده بود به فکر انداخت تا قرارداد 1975 الجزایر را که خود امضا کرده بود به شکل یک طرفه زیر پا بگذارد. شکی نیست یکی از بحث‌های حل نشده بین ایران و عراق در طول اعصار تعیین خط مرزی در ناحیه اروندرود بود. عراقی‌ها همواره عقیده داشتند چون دجله و فرات از کشور آن‌ها می‌گذرد، وقتی به مرز می‌رسد نیز رودخانه‌ای داخلی تلقی شده و ایران فقط باید تا ساحل شرقی این رود را مرز خود بداند. موضوعی که هیچ‌گاه مورد قبول ایرانی‌ها واقع نشد و نهایتاً عراق با کوتاه آمدن از این خواسته، در سال 1975 به تقسیم اروندرود رضایت داد. اما صدام حسین 31 شهریور 1359 خورشیدی،  دستور حمله نظامی همه جانبه به همسایه شرقی را صادر کرد تا به زعم خود آن چه که حق عراق بود از ایرانی‌ها پس بگیرد. این ماجراجویی که 96 ماه به طول انجامید و به طولانی‌ترین جنگ کلاسیک قرن بیستم معروف شد، علی‌رغم پشتیبانی همه جانبه کشورهای عرب منطقه و قدرت‌های جهانی از عراق، نهایتا با بازگشت مجدد بغداد به قرارداد 1975 به پایان رسید و صدام حسین در نامه‌ فوق مبنا قرار دادن معاهده الجزایر در روابط دوجانبه را پذیرفت. این میان خواست اصلی ایران 15 ماه بعد از ارسال نامه صدام بالاخره محقق شد و خاویر پرز دکوئیار دبیرکل وقت سازمان ملل متحد، 29 سال پیش در چنین روزی، برابر با هجدهم آذر 1370 خورشیدی، عراق را به عنوان آغازگر تجاوز و مسئول جنگ علیه ایران معرفی کرد.