224 سال پیش، برابر با هفدهم نوامبر 1796 میلادی، کاترین دوم معروف به کاترین کبیر، امپراتریس روسیه که به مدت 34 سال این مقام را بر عهده داشت در 67 سالگی درگذشت. بر تخت نشستن کاترین داستانی جالب دارد. پطر سوم امپراتور روسیه که مقام خود را از خاله‌اش الیزابت به ارث برده بود به قدری در اداره این مملکت وسیع‌ از خود بی‌کفایتی نشان داد که پس از گذشت 180 روز از تکیه زدن بر تخت و تاج پادشاهی، توسط درباریان از قدرت عزل و همسرش کاترین به جای او بر تخت نشست. دوران پادشاهی پطر سوم از این لحاظ کوتاه‌ترین دوره سلطنت در تمام ادوار تاریخ امپراتوری روسیه به شمار می‌رود. این میان هرچقدر که پطر سوم در بین افواه مردم به بی‌لیاقتی و بی‌تدبیری مشهور بود، از آن سو همه همسر تازه بر تخت نشسته‌اش یعنی کاترین را به سیاست و کیاست می‌شناختند. کاترین با نام سوفیا اوگوستا آنهالت زربست، در پروس متولد شده بود و پس از آن که به مذهب ارتودکس درآمد نام کاترین را برای خویش انتخاب کرد. نام روسی او یکاترینا الکسیوونا بود. تاریخ‌نگاران قدیم ایرانی از او با نام «خورشید کلاه» یاد کرده‌اند. کاترین روسیه را به یکی از ممالک قدرتمند جهان تبدیل کرد. این زن بیش از هر تزار دیگری بر کشورش حکم راند و روسیه طی ٣٤‌سال سلطنت او دوران طلایی خود را در عرصه‌های سیاسی، نظامی و اقتصادی تجربه کرد. در عصر زمامداری کاترین، آلاسکا، نیم بیشتر لهستان، تمامی اوکراین و شبه‌جزیره کریمه، بخش‌هایی از بالکان، نروژ و سوئد، همچنین مولداوی و تقریبا کل قفقاز ضمیمه خاک روسیه شدند. کاترین که در تاریخ سیاسی روسیه با پطر کبیر مقایسه می‌شود در امور سلطنت جدی، سخت‌کوش و صاحب حس جاه‌طلبی و قدرت اراده فراوان بود.