[ملیحه محمودخواه] از زمانی که خانههای هلال فعالیت خود را آغاز کردهاند، بهعنوان یکی از راهبردهای زیرساختی جمعیت هلالاحمر به شمار میآیند. هدف از تشکیل این خانهها استفاده از ظرفیت مردم ساکن در روستاها در مدیریت بحران بود و هدف غایی این طرح جذب، آموزش و سازماندهی مردم منطقه به منظور افزایش تابآوری و توانمندسازی جوامع محلی تعریف شد. این طرح ابتدا به دلیل وجود روستاهای متراکم در استان مازندران و استفاده از ظرفیت جمعیت روستایی در این استان مطرح شد و از آنجا که موفق عمل کرد و دستاوردهای قابل ملاحظهای به دنبال داشت، به سرعت بهعنوان یکی از طرحهای ملی در دستور کار جمعیت هلالاحمر قرار گرفت و در تمامی استانهای کشور اجرایی شد. خانه هلال برای مردم روستای سمسکنده اهمیت زیادی دارد، حتی نماد روستا و محلی شده است که جوانان مشتاق برای آموزش در آن حاضر میشوند. «شهروند» در گزارشی به فعالیت این خانه هلال پرداخته است.
نخست قرار بود خانههای هلال بر مناطق روستایی تمرکز داشته باشند، اما با توجه به ضرورت و نتایج مطلوب، خانههای هلال شهری نیز به این برنامه افزوده شدند و آنچه امروزه از آن یاد میشود، خانه هلال است که مشتمل بر مناطق شهری و روستایی است.خانههای هلالاحمر در مازندران این روزها مشتریان زیادی دارند، جوانهایی که نام هلالاحمر همیشه برایشان سمبل فداکاری، انساندوستی و صلحخواهی است، مشتریان اصلی این خانهها در روستاهای مازندران هستند. مردم روستای سمسکنده خانه هلال روستا برایشان اهمیت زیادی دارد و نماد روستایشان همین ساختمان چند صد متری است که حالا به محل آموزش و رفتوآمد جوانها و نوجوانانشان تبدیل شده است. خانه هلال روستایی سمسکنده شهرستان ساری یکی از خانههای هلال نمونه و ممتاز در سطح کشور است که فراتر از تمامی شاخصهای تعریفشده فعالیت میکند.
خانه هلال روستایی سمسکنده؛ خانهای نمونه در هلالاحمر
نرگس دامادی، مدیر اجرایی خانههای هلال جمعیت هلالاحمر مازندران در مورد فعالیت این خانه به «شهروند» میگوید: «یکی از فعالیتهای بارز خانههای هلال جذب ساکنان منطقه و آموزش و سازماندهی آنان در گروههای مختلف است. اینکه اهالی یک روستا در خانه هلال روستا جمع شوند، آموزش ببینند و در زمان بحران آمادگی این را داشته باشند که مشکل به وجود آمده را مدیریت کنند، مهمترین هدفی است که خانههای هلال در یک روستا آن را دنبال میکنند. این اتفاق در خانه هلال روستایی سمسکنده رخ داده است و نزدیک به 60درصد از اهالی عضو خانه هلال روستای خود شدهاند. آنها آموزش میبینند و در تیمهای مختلف دستهبندی شدهاند.»
داشتن ساختمان مستقل و مجهز، تشکیل تیمهای امدادونجات و تیم اعضای داوطلب از دیگر ویژگیهای این خانه هلال روستایی است و همه اعضای آن را خود اهالی مشتاقی تشکیل دادهاند که کمک به دیگران دغدغه اصلیشان است. او تأکید میکند: «این تنها اتفاق و فعالیت این خانه هلال نیست، مشارکت موثر در جمعآوری کمکهای مردمی برای هموطنان زلزلهزده کرمانشاه، همچنین حضور کاروان فرهنگی این خانه هلال در مناطق زلزلهزده کرمانشاه و سرپل ذهاب از فعالیتهای عمده اهالی در خانه هلال این روستاست. حضور و مشارکت در کمک به سیلزدگان استانهای مازندران و گلستان و مشارکت در برنامه نذر آب که با هدف کمک به متأثران از خشکسالی استان سیستانوبلوچستان انجام شد نیز از اتفاقات خوبی است که در این روستا رقم زده شد.»
دامادی با اشاره به مشارکت فعال در طرحهای نوروزی میگوید: «از زمانی که کرونا در ایران شیوع پیدا کرد، اهالی روستا در خانه هلال متحد شدند تا تلفات مردم روستا بر اثر ابتلا به این ویروس را کم کنند، به همین دلیل بحث ضدعفونیکردن و پیشگیری از این ویروس در این روستا با حضور مردم دنبال و این آموزشها سبب شد مردم با راههای پیشگیری از ویروس آشنا شوند. درنهایت نتایج خوبی نیز در کاهش آمار روستا رقم زده شد که این از مهمترین اقدامات اعضای خانه هلال روستایی سمسکنده بوده است.»
به گفته مدیر اجرایی خانههای هلال جمعیت هلالاحمر مازندران این خانه هلال به مدد خیرین و داوطلبان به انواع تجهیزات موردنیاز نظیر قایق امدادی، موتور پمپهای لجنکش و تخلیه آب، موتور برق اضطراری، چادر امدادی و سایر ادوات اداری و امدادی مجهز شده است که بیشترین هزینه آن را نیز خیرین روستایی تقبل کردهاند. او استقبال ساکنان منطقه از برنامههای خانه هلال را بسیار ارزشمند توصیف میکند و ادامه میدهد: «درحقیقت مردم محور همه امور اجرایی هستند، به همین دلیل مدیریت این خانه هلال نیز با انتخابات مردم صورت گرفته است و درحال حاضر دهیار روستا بهعنوان امین مردم مسئولیت خانه هلال روستا را برعهده دارد.»دامادی نقش هلالاحمر را حمایتی و مشاورهای توصیف و تصریح میکند: «مهمترین کار جمعیت هلالاحمر در این خانهها آموزشی و سازماندهی است که خوشبختانه این مهم با همراهی مردم در بالاترین سطح ممکن در این روستا در حال انجام است. مردم در این روستا با انواع مخاطرات آشنا شدهاند و به هر کدام از اعضای روستا وظیفهای محول شده است تا اگر خدایی نکرده اتفاقی در روستا رخ داد، اعضای روستا هر کدام با وظایف خود در زمان خطر آشنا باشند و برای رفع مشکل همدیگر را پشتیبانی کنند، این همان هدفی است که دلیل اصلی تشکیل خانه هلال در این روستای چهارهزار نفری بوده است.»او معتقد است که خانه هلال روستای سمسکنده خودش یک پایگاه هلالاحمر است، زیرا همه معاونتهای جمعیت هلالاحمر اعم از جوانان، داوطلبان و امدادونجات، آموزش و بهداشت و درمان در خانه هلال دارای نماینده و وظایف و مأموریت تعریفشده هستند. به عبارت دیگر تمامی خدمات قابل ارایه در یک شعبه جمعیت هلالاحمر در قالب خانه هلال است. جوانان علاقهمند به فعالیت در هلالاحمر در این روستا هر کدام بسته به علاقهشان فعالیت خود در این خانه هلال را دنبال میکنند که این امر نشان میدهد خانه هلال روستای سمسکنده توانسته به اهدافی که به دلیل آن شکل گرفته است، برسد.
131 خانه هلال فعال در استان مازندران
مدیر عامل جمعیت هلالاحمر مازندران نیز از فعالیت 131 خانه هلال در محلات شهری و روستایی این استان خبر میدهد و میگوید: «خانه هلال به عنوان یکی از ابتکارات ماندگار جمعیت هلالاحمر استان مازندران است که با هدف توسعه خدمات بشردوستانه، ترویج آموزشهای همگانی و مداخله موثر ساکنان منطقه در فرآیند مدیریت بحران هدفگذاری شده است.»
مجتبی اکبری تصریح میکند که در حقیقت خانه هلال یک شعبه کوچک است که تمامی فعالیتها و خدمات یک شعبه رسمی جمعیت هلالاحمر در فرآیند فعالیت آن لحاظ شده است.
او با اشاره به اینکه خانههای هلال دقیقا دارای چارت مشابه یک شعبه جمعیت هلالاحمر در مقیاسی کوچکتر هستند، میافزاید: «امروزه خانههای هلال در استان مازندران در تمامی زمینههای مربوط به حوزه امدادونجات، جوانان و داوطلبان دارای وظایف و مأموریتهای تعریفشده هستند.»
مدیرعامل جمعیت هلالاحمر مازندران توسعه خدمات و افزایش ضریب نفوذ و دسترسی بهموقع اعضای جمعیت هلالاحمر در مناطق متأثر از حوادث را یکی از مهمترین اهداف راهاندازی خانههای هلال برشمرد و تصریح میکند: «توانمندسازی ساکنان منطقه بهویژه مردم نواحی روستایی، آموزش مستمر افراد برای آشنایی با اصول امدادونجات، مقابله با مخاطرات طبیعی و انسانساخت و خودامدادی و دگرامدادی مردم در سوانح احتمالی، همچنین پایداری و تابآوری جوامع از دیگر اهداف ایجاد خانههای هلال است.»او با تأکید بر ضرورت همافزایی و مشارکت دستگاههای اجرایی ذیربط در راهاندازی و توسعه خانههای هلال میگوید: «در این راستا تفاهمنامهای بین جمعیت هلالاحمر استان مازندران با اداره کل پدافند غیرعامل، اداره کل مدیریت بحران و اداره کل روستایی و امور شوراهای استانداری مازندران امضا شد که تاکنون موفقیتهای بسیار ارزشمندی در این زمینه حاصل شده است.» اکبری میگوید: «به موجب این تفاهمنامه تهیه و تجهیز ساختمان خانه هلالاحمر در مناطق روستایی بر عهده دفتر امور روستایی و شوراهاست که اعتبارات موردنیاز نیز از سرفصلهای تخصیصی دهیاریها تأمین میشود و جمعیت هلالاحمر مأموریت ارایه آموزشهای عمومی، تخصصی و نرمافزاری با هدف توانمندسازی ساکنان منطقه را برعهده دارد.» او از فعالیت بیش از 131 خانه هلال فعال در استان مازندران خبرمیدهد و میگوید: «یکصد خانه هلال نیز آماده افتتاح است که به ترتیب این مراکز فعالیت خود را آغاز میکنند.»اکبری معتقد است که نقش و مشارکت مردم در کارآمدی خانههای هلال بسیار تعیینکننده است و درواقع مردم و اهالی روستاها محور اصلی پویایی و موفقیت خانههای هلال هستند، تجربه نیز ثابت کرده است که هر جا مردم پای کار بوده و مشارکت موثر داشته باشند، اهداف توسعه با هزینه کمتری محقق خواهد شد.