زندانیان جرایم غیرعمد بخش عمدهای از آمار کل محبوسان کشور را تشکیل میدهند. افرادی که بیشتر آنها به دلایل مالی سالهاست که پشت میلههای زندان و به دور از خانه و خانواده روز و شب میگذرانند. حضور این افراد در زندان جدا از هزینههایی که به سازمان زندانها تحمیل میکند، آسیبهای ریز و درشت فراوانی را هم به دنبال دارد که به صورت غیرمستقیم بار مالی مضاعفی را به جامعه تحمیل میکند. در خلال این سالها انجمنها و سازمانهای مردمنهاد و خیریههایی با کمک به زندانیان غیرعمد در کنار سازمانهای توانمندی چون بنیاد مستضعفان موجبات آزادی تعداد زیادی از این زندانیان را فراهم کرده است. با این همه اما هنوز هستند افرادی که تنها به دلیل چندمیلیون تومان بدهی در بند هستند.
اواخر تیر بود که پرویز فتاح، رئیس بنیاد مستضعفان، از آزادی۲هزارو۵۷۴ زندانی جرایم غیرعمد از سوی سازمان متبوعش خبر داد. به گفته او همه این افراد کمتر از ۵۰میلیون تومان بدهی داشتند. فتاح آن روز در حاشیه بازدید از زندان تهران بزرگ صحبتهای جالبی را در این زمینه مطرح کرد.
او درباره مبلغ اختصاص داده شده برای رهایی این زندانیان گفت: «بنیاد مستضعفان ۵۰میلیارد تومان کمک کرده که متوسط هر نفر کمتر از ۲۰میلیون تومان بدهی داشته است.» این در حالی است که متوسط هزینه نگهداری هر زندانی ماهانه یکمیلیون تومان است. به گفته فتاح بیش از 90درصد از زندانیان که مشمول این طرح شدند، متأهل هستند: « بالاترین سن زندانی که در این دوره آزاد شده هشتادوهشت سال و پایینترین آنها نوزده ساله است. از این میان ۴۳ نفر زن و مابقی مرد هستند.»
اما شرایط کرونایی و سال جاری جدا از همه مشکلات فراوانی که برای جامعه در پی داشته، باعث ایجاد حرکتها و اقدامات درخور تحسینی در زمینه کمک به زندانیان جرایم شده است. درست مثل طرح «هر هیأت، آزادی یک زندانی» که در قالب کمکهای مومنانه به یاری این افراد شتافته است، تا هر چه زودتر از بند رها شوند، آنطور که مسئولان ستاد دیه استان آذربایجان شرقی میگویند هیأتهای مذهبی در این استان تاکنون 107 زندانی را آزاد کردهاند.
رسول تقیپور، مدیر ستاد دیه آذربایجان شرقی، هم میگوید با فرا رسیدن ایام محرم و با توجه به تغییراتی که امسال به واسطه شیوع بیماری کرونا در برپایی عزاداری ایجاد شده، هیأتهای زیادی در سطح استان برای کمک به آزادی زندانیان اعلام آمادگی کردهاند. به گفته او در حال حاضر ۳۸۵ زندانی جرایم غیرعمد در زندانهای استان دوران محکومیت خود را سپری میکنند که مجموع مبلغ بدهی این زندانیان ۱۵۰میلیارد تومان است.
این طرح در سایر استانهای کشور هم با هماهنگی ستادهای دیه و همکاری هیأت مذهبی در حال اجراست و پیشبینی میشود در ایام محرم امسال تعداد زیادی از زندانیان جرایم غیرعمد به کمک خیرین و بانیان هیأتهای شناختهشده نزد خانوادههایشان بازگردند.