[سجاد خداکرمی] اعتبار اعلام رسمی ورود صندوق دارادوم به بازار بورس از سوی رئیس سازمان خصوصی‌سازی حتی یک روز هم دوام نداشت و روز گذشته عرضه ETF پالایشگاه‌ها در بورس منتفی اعلام شد. موضوعی که زیرمجموعه‌های وزارت اقتصاد و وزارت نفت دلایل متفاوتی را برای آن بیان و با این کار تنها وجود اختلاف میان خود را عیان کردند اما جالب‌تر از تمام واکنش‌ها از سوی این وزارتخانه‌ها واکنش بورس به این خبر بود که با قرمز‌شدن شاخص کل آن را بروز داد.
ماجرا چگونه آغاز شد؟
از مدت‌ها پیش و بنا بر وعده‌ها بازار سرمایه در انتظار عرضه دومین صندوق قابل معامله در بورس بود؛ صندوقی متشکل از باقیمانده سهام دولت در 4 پالایشگاه مهم کشور که البته دو پالایشگاه از این میان در میانه راه بنا شد به شکل دیگری در بورس عرضه شوند اما درنهایت این‌گونه نشد. در میانه تیرماه بود که عباس معمارنژاد، معاون امور بیمه و بانک وزارت امور اقتصادی و دارایی، گفت: «واحدهای دومین صندوق دولتی هم اواخر تیر یا اوایل مرداد پذیره‌نویسی می‌شود.» پس از او و در اولین روز مردادماه علیرضا صالح، رئیس سازمان خصوصی‌سازی، گفت: «تا به حال زمان نهایی برای پذیره‌نویسی دومین صندوق ETF دولتی مردادماه اعلام شده و صندوق داراسوم و داراچهارم نیز به این ترتیب با حضور شرکت‌های بزرگ بازار سرمایه در آینده‌ای نزدیک پذیره‌نویسی خواهند شد.» او فردای این گفته‌ها باز هم با تأکید بر تاریخ از پیش‌گفته خود اظهار کرد: «صندوق دوم که متشکل از سهام دولت در شرکت‌های پالایشی است قرار است مرداد ماه تشکیل و در بورس عرضه شود.»
روزها بعد از این گفته‌ها اما تقریبا هیچ خبری از زمان دقیق عرضه دارادوم نبود و تنها مسئولان طولانی‌بودن مراحل اداری عرضه سهام‌های دولتی را یکی از دلایل تأخیر در زمان عرضه آن اعلام کردند. اما بالاخره در یکشنبه شب خبر شبانگاهی شبکه سوم سیما از قول علیرضا صالح، رئیس سازمان خصوصی‌سازی، اعلام کرد که پذیره‌نویسی دومین صندوق ETF دولتی موسوم به دارادوم و شامل 15درصد از سهام پالایشگاه‌های اصفهان، بندرعباس، تبریز و تهران با سقف خرید پنج‌میلیون تومان از اوایل شهریور انجام می‌شود. اعلام این خبر که به نظر پایانی بود بر گمانه‌زنی‌ها در رابطه با زمان عرضه این صندوق دیری نپایید و صبح دوشنبه تکذیب شد.
ماجرا چگونه پایان گرفت؟
فردای اعلام زمان عرضه دارادوم توسط سیما از قول رئیس سازمان خصوصی‌سازی حسن علایی، معاون این سازمان و سپس خود این سازمان اقدام به تکذیب خبر صداوسیما و عدم موافقت وزارت نفت با تشکیل دومین صندوق دولتی و برنامه عرضه بلوکی سهام این 4 پالایشگاه کردند. بعد از آن بود که گمانه‌ها درباره توقف پذیره‌نویسی سهام ۴ پالایشگاه در صندوق دارادوم بالا گرفت اما وزارت اقتصاد ضمن شایعه دانستن این گمانه‌ها آن را تکذیب و اعلام کرد: «دولت ملزم است طبق ابلاغ قانون، صندوق‌های دوم و سوم را پذیره‌نویسی کند.» در همین رابطه وزارت اقتصاد با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «شایعه توقف صندوق دارادوم پالایش نفت قویا تکذیب می‌شود و عرضه بلوکی سهام شرکت‌های پالایشی یا آزادسازی فروش سهام عدالت هیچ ارتباطاتی با عرضه صندوق‌های دارادوم و سوم ندارد و دولت ملزم است طبق ابلاغ قانون، سهام متعلق به دولت را در قالب صندوق‌های دوم و سوم پذیره‌نویسی عمومی کند.»
بعد از این بیانیه بود که وزیر اقتصاد شخصا موضع گرفت و گفت: «سهام پالایشی‌ها که قرار بود در دارادوم عرضه شود به دلیل آماده‌نبودن دستگاه ذیربط (وزارت نفت) به صورت بلوکی یا شناور عرضه خواهد شد. فرهاد دژپسند در حاشیه اختتامیه مسابقه آثار کوتاه رادیویی، کار و تولید در پاسخ به این سوال که چرا سازمان خصوصی‌سازی عرضه دارادوم را منتفی اعلام کرده است؟ گفت: «دستگاه مربوطه در روز‌های اخیر اعلام کرد آمادگی نداریم بر این اساس، دارادوم را به صورت بلوکی عرضه و اگر هم نتوانستیم آن را شناور می‌کنیم.» کمی بعد از این سخنان مهم وزیر اقتصاد، شرکت ملی پالایش حرف وزیر اقتصاد را رد کرد و گفت: «عرضه‌نشدن دارادوم تصمیم خود وزیر اقتصاد بود. اگر تصمیم به تشکیل صندوق ETF داشته باشند، ما و وزارت نفت آماده‌ایم تمامی اختیارات خود را به وزارت اقتصاد تفویض کنیم.
هر چند شرکت پخش و پالایش تمام تقصیر را بر دوش وزیر اقتصاد انداخته است اما باید منتظر ماند تا جزئیات بیشتری از موضوع روشن شود. همچنین این بالا و پایین‌ها در رابطه با عرضه دارادوم در شرایطی روز گذشته رقم خورد که بسیاری آنچه اتفاق افتاده را حاصل اختلاف نظر شدید میان وزارت اقتصاد و وزارت نفت می‌دانند، هر چند هنوز رسما هیچ‌کدام از این دو وزارتخانه نمی‌خواهند مسئولیت آن چه روی داده را بپذیرند.
گفتنی است که دومین صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله با نام دارادوم شامل صنایع پالایش نفت، متشکل از شرکت‌های پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت تهران بود. خبرها از عرضه این صندوق در شرایطی دست به دست می‌شد که در میانه راه قرار بود دو شرکت پالایش نفت تبریز و پالایش نفت بندرعباس که در ابتدا در قالب صندوق‌های دولتی قرار داشتند، از این صندوق‌ها خارج شده و به صورت بلوکی عرضه شوند. اما رئیس سازمان خصوصی‌سازی با اشاره به عدم فروش سهام بلوکی شرکت پالایش نفت تبریز در عرضه مورخ سی‌ام تیر سال جاری و همچنین انقضای اعتبار قیمت عرضه بلوکی سهام شرکت پالایش نفت بندرعباس به دلیل برگزاری مجمع عمومی سالیانه، از عرضه سهام این دو شرکت به همراه سهام باقیمانده دولت در شرکت پالایش نفت تهران و شرکت پالایش نفت اصفهان از طریق این صندوق خبر داد. عرضه‌ای که در این شمایل به نظر بی‌سرانجام مانده است، مگر راه گریزی برای پایان‌دادن اختلاف میان وزارت اقتصاد و وزارت نفت پایان گیرد.