نیروهای امنیتی مسلح با لباسهای استتار به خیابانهای پورتلند در اورگون میروند، معترضان ضدنژادپرستی را بازداشت میکنند و آنها را بدون هیچ توجیهی داخل خودروها میاندازند. اینها صحنههایی است که انتظار دارید در کشورهای توتالیتر ببینید و نه در آمریکا.
افسران و نیروهایی که از دپارتمان نیروهای امنیت سرزمینی به اینجا آمدهاند؛ روی لباس آنها هیچ برچسبی از نامشان وجود ندارد. این دپارتمان بعد از حوادث یازده سپتامبر ایجاد شد تا نیروهایش با تروریسم مقابله کنند. به طور دقیقتر این افسران، نیروهای حفاظت مرزی هستند که باید از مرزهای آمریکا در مقابل افراد خطرناک محافظت کنند.به گزارش سی.ان.ان، دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا بارها از معترضان ضدنژادپرستی در کشور بهعنوان «تروریست» نام برده است و وعدههای او برای افزایش واحدهای شبهنظامی در پورتلند و سایر شهرهای تحت کنترل دموکراتها نشان میدهد که او میخواهد تاکتیکهای سرکوبگرانه را که توسط خودکامگان به کار گرفته میشود، برای سرکوب مخالفان خود به کار ببرد.برخی از اعضای کنگره در نامهای به دپارتمان دادگستری و امنیت میهنی با اشاره به سرکوبها در پورتلند و بازداشت معترضان در خودروهای ون بدون علامت که تاکتیک کشورهای استبدادی است، به شدت به ترامپ حمله کردند.
در بخشی از این نامه آمده است: «این تاکتیکها مثل استقرار نیروهای فدرال بدون هویت مشخص، تلاشی آشکار برای پاسخگونبودن است و ضربوشتم مردم در خیابانها بدون هیچ دلیل واضحی به منظور ایجاد ترس و دلهره و استفاده از مهمات بالقوه کشنده، به منظور آسیب رساندن به معترضان صلحجو است. این اقدامات از کنترل خارج شده است. این رفتارها بیشتر منعکسکننده تاکتیکهای رهبران خودکامه و دیکتاتور است تا برآمده از جمهوری دموکراتیک مشروطه ما.»آنها همچنین نوشتهاند که این رفتارها یادآور دولتهای استبدادی است که منتقدان و مخالفان در آن کشورها «ناپدید» میشوند. در مصر جایی که اعتراضهای ضددولتی ممنوع است و ناپدیدشدن مخالفان امری غیرعادی نیست، سال گذشته هزاران نفر در تظاهراتی که برای برکناری السیسی برگزار شده بود، بازداشت شدند. نهادهای حقوق بشری بینالمللی گفتهاند که 100نفر از این افراد زیر 17سال دارند و دهها نفر از آنها با اتهامات عضویت در سازمانهای تروریستی روبهرو شدهاند.
در ترکیه رجب طیب اردوغان صراحتا معترضان ضددولتی را تروریست خوانده و بسیاری از آنها را تحت قوانین ضدتروریسم به زندان انداخته است. در میان بازداشتشدهها، روزنامهنگارها، استادان دانشگاهی، دانشجویان و فعالان حقوق بشری هم حضور دارند. در یکی از اتفاقهای اخیر، ماه گذشته یک معترض بیستوسه ساله هنگکنگی نخستین نفری است که قربانی قانون جدید امنیت ملی چین شده است. او نیز از سوی دادگاههای تحت کنترل پکن به تحریک برای جداییطلبی و فعالیتهای تروریستی متهم شده است.چین نیز برای مقابله با معترضان از قوانین ضدتروریسم استفادهمیکند. براساس تخمین گروههای حقوق بشری آنها با استفاده از همین قوانین بیش از یکمیلیون نفر از اقلیتهای مسلمان را به اردوگاهها فرستادهاند.حالا ترامپ نیز جنبش آنتیفا (مخفف آنتیفاشیسم) را که یک جنبش بدون رهبر است، به خاطر رفتارهای خشونتآمیز در میان اعتراضهای مسالمتآمیز مقصر میداند. هیچ ابزار قانونی در آمریکا وجود ندارد که بتوان از آن طریق گروههای داخلی را بهعنوان سازمانهای تروریستی معرفی کرد، اما ترامپ همچنان اصرار دارد تا این گروه را غیرقانونی اعلام کند.
چه کسی تروریست است؟
قوانین ضدتروریسم در بسیاری از کشورهای جهان دردسرساز شده است و این مشکلات معمولا از این حقیقت سربرمیآورند که هیچ توافق بینالمللی در مورد اینکه تروریست چه کسی است، وجود ندارد. در ترکیه فعالان حقوق بشر، استادان دانشگاه و روزنامهنگاران تحت قوانین ضدتروریسم زندانی شدهاند. در روسیه یک روزنامهنگار منتقد فقدان آزادیهای اجتماعی، اخیرا با اتهام تروریسم مواجه شده است.
پس از حوادث یازده سپتامبر، شورای امنیت سازمان ملل قطعنامهای را تصویب کرد که کشورهای عضو را مجبور میکرد قوانین خود را برای تعریف تروریسم بهروز کنند. اما شورای امنیت وظیفه تعریف تروریسم را به خود این کشورها واگذار کرد. آنچه به دنبال این اتفاق روی داد، سفتوسخت شدن قوانین ضدتروریستی بود که بسیاری از کشورها به خاطر تعریف گسترده یا به عمد از این قوانین برای مقابله با مخالفانشان سوءاستفاده کردند و شکل قانونی به آن دادند.به عنوان مثال اخیرا فیلیپین، قانونی ضدتروریستی را تصویبکرده که مدیر بخش حقوق بشر سازمان ملل از رودریگو دوترته، رئیسجمهوری فیلیپین درخواست کرد آن را امضا نکند، چراکه این قانون «تفاوت مهم میان انتقاد، جرم و تروریسم» را نادیده میگیرد و باید تضمینی برای مقابله و جلوگیری از سوءاستفاده علیه افرادی که منتقد هستند، بهوجود بیاید.کونور گرتی، استاد قوانین حقوق بشر در مدرسه اقتصاد لندن به سی.ان.ان میگوید که این تعاریف از سال 2001 به مشکل بزرگی بدل شده است: «آنچه سازمان ملل گفت این بود که بروید و با قوانین ضدتروریسم و با تروریستها مقابله کنید و ما به شما اجازه میدهیم که خودتان تصمیم بگیرید تعریف تروریسم چیست و این هدیه بزرگی به حکومتها و رژیمهای توتالیتر و دیکتاتور بود.»
کونور گرتی، ترامپ را «مشتاق خودکامگی» مینامد و میگوید که شاید تصوری که از آمریکا وجود دارد، تصویری نباشد که ما از کشورهایی مثل چین، مصر یا ترکیه داریم، اما اتفاقاتی که در پورتلند در جریان است، مانند آنچه بر سر معترضان در بیرون از کاخ سفید آمد، نشانههایی است از اینکه ترامپ به دنبال الهامگرفتن از این کشورهاست و همین موضوع مردم آمریکا را نگران کرده است: «آنچه بیش از هر چیز مردم آمریکا را نگران کرده، شرایطی است که در آن صداهای مخالف بسیار بلندی وجود نداشته باشد.»حالا در این میان نهتنها فقدان صدای بلند مخالفان سرکوب در پورتلند شنیده نمیشود، بلکه برخی از افراد بلندپایه نیز به ادامه این وضع کمک میکنند، گرچه به نظر آنها از نهادهای سیاسی داخلی مستقل میآیند. مثلا روز دوشنبه کن کوچینلی، معاون وزارت امنیت میهنی با بازنشر ویدیوها و تصاویر پورتلند شرایط آنجا را «تروریستی» توصیف کرد.
قمار پیش از انتخابات
ترامپ گفته که میخواهد رویکردی را که در پورتلند پیاده کرده است، تشدید کند. او روز پنجشنبه در مصاحبهای با فاکس نیوز گفته که ممکن است حدود 75هزار نیروی فدرال را به سایر شهرهای آمریکا بفرستد. او این اقدام را «عملیات افسانهای» خوانده است.ترامپ استدلال میکند که این شهرها –که همه شهردارانشان دموکرات هستند- توسط مجرمان احاطه شدهاند، خصوصا در شرایطی که اعتراضها ادامهدار شده است. او همچنین از رهبران محلی و نیروهای پلیس انتقاد کرده است که نتوانستهاند رویکرد سختی را در قبال جرم اتخاذ کنند.اما منتقدان او میگویند که عملیات افسانهای تلاش ترامپ برای ایجاد زمینهای برای انتخاب مجدد در انتخابات است و میخواهد خود را مرد قانون و مقررات نشان دهد و جو بایدن دموکرات را که رقیب انتخاباتیاش است، بهعنوان فردی منتقد و ضدپلیس معرفیکند. لوئیس شیومرینی، استاد علوم سیاسی در دانشگاه نوتردام در ایندیانا میگوید که این اتفاق میتواند باعث شود این اعتراضها از حالت جنبش ضدنژادپرستی به جنبش گستردهتر ضددولتی تبدیل شود.
این استاد دانشگاه که روی اعتراضهای ترکیه، برزیل و اوکراین مطالعه کرده است، میگوید که سرکوب مردم از سوی نیروهای امنیتی میتواند باعث خشونتبارشدن اعتراضها شود: «یک الگوی واضح در بسیاری از کشورها وجود دارد. اعتراضها میتواند کوچک آغاز شود که هدف مشخصی دارد، اما وقتی با سلاحهای آسیبزننده مثل گلولههای لاستیکی و گاز اشکآور برخورد میکنید تا آنها را سرکوب کنید، اعتراضها گستردهتر و به جنبشهای بزرگ ملی تبدیل میشوند.»مثالهای مختلفی دراینباره وجود دارد ازجمله اعتراضهای آرام و صلحآمیز علیه لایحه استرداد مجرمان که سال 2019 در هنگکنگ آغاز شد و پس از سرکوب معترضان توسط پلیس با استفاده از گاز اشکآور و گلولههای پلاستیکی به سرعت به یک جنبش دموکراسیخواهی گسترده بدل شد.کارشناسان سیاسی میگویند که احتمالا ترامپ میخواهد با تشدید این شرایط امیدوار باشد که این اقدام تفرقهافکنانه منجر به تحریک پایگاه او برای واکنشی قوی شود.
شیومرینی میگوید اینکه این اتفاقها درنهایت به نفع ترامپ خواهد بود یا نه، تا حدودی بستگی به این دارد که کدام طرف خشونتآمیزتر ظاهر شود و کدام طرف منطقیتر به نظر برسد. از سوی دیگر رأیدهندگان نگاه میکنند که اقدامات رئیسجمهوری باعث کاهش خشونتها میشود یا تشدید آن.لوئیس شیومرینی میگوید: «تلاش برای معرفیکردن معترضان به عنوان تروریست چیزی است که ما در مطالعاتمان خصوصا در ترکیه شاهد آن بودیم. برای آنکه دولت بتواند از این موضوع سود ببرد، بسیار مهم است که نظر مردم را نسبت به معترضان منفیکند و موفقیت در این زمینه تا حد زیادی به این بستگی دارد که معترضان چگونه رفتار میکنند. برچسب تروریستبودن برای مردم بسیار قانعکننده میشود اگر این معترضان نیز با خشونت رفتار کنند.»