سیدجلال ملکی سخنگوی سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران
شهید مرتضی حیدری نخستین شهید آتشنشانی امسال بود. نخستین مرد فداکار در آتشنشانی که جان خود را کف دستش گذاشت و برای نجات جان داد که در لیست 60 شهید آتشنشان قرار گرفت. از این لیست 17 نفر در جبهه و 43 نفر در عملیاتهای مختلف شهید شدند. بعد از حادثه پلاسکو بود که رهبر معظم انقلاب اعلام کرد این آتشنشانها شهید راه خدمت سخت هستند. بعد از پلاسکو و شهیدشدن 19 آتشنشان درباره موارد رعایت ایمنی و نهادینهشدن ایمنسازی شهرها حرفهای مختلفی زده شد، اما بعد از گذشت دو ماه همه چیز به دست فراموشی سپرده شد. این آتشنشانها مدافعان ایمنی شهرها هستند که ارتباط کاملا معکوس با وضع ایمنی دارند. یعنی هر چقدر مغازهها، خانهها، شهرها، فروشگاهها و سینماها ایمنی داشته باشند، آتشنشانهای کمتری از بین میروند. هر چقدر هم ایمنی کمتر باشد، خسارت وارده بیشتر میشود. در حادثه پلاسکو که دلیل آن موجی از بیاحتیاطیها بود، آتشنشانها تمام تلاش خود را کردند. ولی مردم و مسئولان باید این را بدانند که تنها آتشنشانها نیستند که باید همه جا را ایمن سازند. ایمنسازی تنها برعهده آتشنشانها نیست، بلکه باید ایمنسازی در همه جا نهادینه شود تا خسارت کمتری وارد شود. نهادینهشدن ایمنی در زندگیهای مردم جامعه ما جان آتشنشانها را کمتر در خطر قرار میدهد. آتشنشانها همیشه سر عهد و قول خود هستند و به دفعات خود را ثابت کردهاند. آنها در حوادث گذشته و حال نشان دادهاند که عهدشان نهتنها برای حفظ جان مردم است، بلکه برای مال مردم هم از جان خود گذشتهاند. آتشنشانها با وجود اینکه خودشان هم صاحب زندگی هستند، ولی وقتی زنگ حادثه به صدا درمیآید، با غیرتی مثالزدنی لحظهشماری میکنند تا به دل حادثه بروند و از هیچ تلاشی دریغ نمیکنند. در همین حادثه مغازه شوش خیابان صابونیان و حوادث دیگر ریسک کردند و از جان خود گذشتند. اما دیگران به این مسائل اهمیت نمیدهند و مسائل ایمنی را لحاظ نمیکنند. همینها هستند که با جان آتشنشانها بازی میکنند. بهطور مثال در این حادثه اگر صاحب مغازه شب حادثه کفه را سر جایش میگذاشت و محیط کارش را ایمنسازی میکرد، این حادثه رخ نمیداد. حتی اگر دو خاموشکننده در محل کارش گذاشته بود، این اتفاق نمیافتاد. همین است که میگویند حادثه هیچوقت خبر نمیکند. آتشنشانها همقسم هستند تا جان مردم را نجات دهند، با این حال در حق آتشنشانی کملطفی میشود.
معمولا در هر حادثهای که رخمیدهد، آتشنشانی را مقصر میدانند، در صورتی که ایمنسازی حلقههای مختلفی دارد، شبیه رشتهای از زنجیر؛ اگر یکی از حلقهها نباشد، حادثههای زیادی رخ میدهد و با جان مردم و آتشنشانها بازی میشود، به همین علت به نظر من رسانهها و دستگاههای متولی و حتی آموزشوپرورش باید دستبهدست هم دهند تا ایمنی را در همه جای جامعه نهادینه کنند. هرکس باید به سهم خودش ایمنی را رواج دهد و بعد از اینکه ایمنی نهادینهشد، این آتشنشانها هستند که میآیند و کمک میکنند. ولی نباید همیشه از آتشنشانها توقع داشت و همه مسائل را برعهده آنان گذاشت، باید همگی دستبهدست هم دهند، تا دیگر شاهد اتفاقات خطرناک نباشیم و آتشنشانی هم شهید نشود. بهعنوان مثال در حادثه کلینیک سینا، 34 کپسول گداختهشده بود که اگر منفجر میشد، تلفات زیادی به بار میآمد. اما این آتشنشانها بودند که کپسولهای گداختهشده را بیرون میآوردند. آنها با جان خودشان بازی کردند تا تلفات کمتری داشته باشیم. این حادثه بار دیگر آتشنشانی را داغدار و به مردم ثابت کرد که نیروهای عملیاتی حتی از جان خود نیز میگذرند تا از جان و مال مردم محافظت کنند.