[فروغ فکری] «اگر بازرس در مورد چک پزشکی پرسید، مهمانداران هر دو هفته تست PCR می‌شوند و مدارک آن در مرکز پزشکی موجود است.» این بخشی از اطلاعیه‌ای است که چند روز پیش به دست کارکنان یکی از شرکت‌های هواپیمایی رسیده. کسانی که حالا متعجب از تست‌هایی‌اند که هرگز از آنها گرفته نشده و در این اطلاعیه به آنها گفته شده اگر از آنها درباره تست کرونا پرسیدند بگویند انجام شده و مدارکش هم موجود است. مریم از کسانی است که بعد از دیدن این اطلاعیه از دوستان دیگرش وضعیت را جویا شده و همه آنها هم اعلام کرده‌اند که تاکنون از هیچکدام‌شان تست گرفته نشده است: «عجیب‌ترین بند این است که گفته شده مدارک موجود است. چطور وقتی تستی انجام نشده مدارکش را دارند؟» در بخش دیگری از این اطلاعیه آمده است: «دستورالعمل دوبی برای انجام پرواز در این ایام با نام SD2020 و همچنین دستورالعمل هواپیمایی کشور به نام CAD1900 ارایه شده که ترکیب اینها در OM موجود است. درضمن اگر سوال شد برای مسافران چه اقداماتی انجام شده، قبل از ورود با SMS یک لینک برایشان فرستاده شده که راهنمایی می‌کند. دمای بدن‌شان قبل از ورود چک می‌شود و فیلم توجیهی ۴۰۱ برایشان پخش می‌شود.» مریم می‌گوید در پروازهای داخلی پیش از سوار شدن به هواپیما چک دمای بدن انجام نمی‌گیرد و نمی‌داند دمای بدن در لحظه ورود به فرودگاه چک می‌شود یا نه. او حدس می‌زند این سختگیری‌ها و اطلاعیه‌ها که هیچکدام‌شان عملیاتی نمی‌شود به این دلیل است که پروازها به دوبی با سختگیری‌هایی همراه است، هواپیمایی امارات پرسش‌هایی دراین‌باره دارد و اعلام شده بازرس می‌فرستند: «ما همه حرف‌مان این است که چرا برای پرواز خارجی باید این صحبت‌ها مطرح شود اما برای پروازهای داخلی نه چنین پروتکلی باشد و نه عملیاتی شود. من هم در پروازهای خارجی حاضر می‌شوم و هم داخلی و آنچه در پروازهای خارجی دیده‌ام این است که مسافر یک صندلی در میان می‌نشیند اما پروازهای داخلی ما این‌طور نیست و تمام صندلی‌ها پر می‌شوند. این تست‌ها از خدمه پرواز خارجی هم گرفته نشده است. در این مدت بسیاری از مسافران پروازهای داخلی معترض بودند که چرا فاصله نشستن در ایرباس‌ها هم رعایت نمی‌شود و همه بلیت‌ها به فروش می‌رسد.» به گفته او در پروازها، بسته‌های بهداشتی به مسافران می‌دهند و این درحالی است که بسیاری از شرکت‌های دیگر حتی همین بسته بهداشتی را هم ندارند. مشکل مریم و دیگر همکارانش این است که چرا از کادر درمان و رانندگان حمل و نقل‌کننده این تست گرفته نشده اما از آنها خواسته شده در صورت نیاز بگویند تست داده‌اند. زهره دیگر مهمانداری است که می‌گوید حتی نمی‌دانسته این تست چیست و این درحالی است که خودش و پدر و مادرش هر سه به کرونا به صورت خفیف مبتلا شدند و پس از مراجعه به بیمارستان تست داده است.
اصول بهداشتی و پروتکل‌ها چندان رعایت نمی‌شود
بهزاد از کارمندان شرکت هواپیمایی دیگری است که نمی‌خواهد نام آن در این گزارش بیاید. او مدت‌ها در کترینگ پروازها هم حضور داشته و حالا معتقد است اصول بهداشتی و پروتکل‌ها آنچنان که باید و شاید در پروازها رعایت نمی‌شود: «این اصول بسیار مهم و اساسی است و حالا اینکه یک شرکت از کارکنانش خواسته در صورت پرسش از آنها بگویند تست داده‌اند هم ازجمله موارد نادر است.»به گفته او، بیشتر ایرلاین‌ها ماسک‌هایی که به مسافران می‌دهند به صورت فله‌ای خریداری و خودشان آنها را بسته‌بندی می‌کنند که اگر خود این ماسک‌های فله‌ای هم استاندارد و بهداشتی باشد، هنگام بسته‌بندی موارد بهداشتی به درستی رعایت نمی‌شود: «در دستورالعمل کترینگ‌ها چیزی درباره بسته‌بندی ماسک نیامده، پس طوری انجامش می‌دهند که فکر می‌کنند درست است. ماسک فله را نمی‌توان با دستکش جدا و بسته‌بندی کرد پس طبعا از پوشیدن دستکش هنگام بسته‌بندی خبری نیست. اما خداروشکر پدهای الکلی که بعضی ایرلاین‌ها می‌دهند حداقل با دستگاه بسته‌بندی شده است.» او از استاندارد و بهداشتی نبودن خدمات کترینگ هم گلایه دارد و می‌گوید بیشتر آنها ایرادهای بسیاری در این باره دارند. «سازمان هواپیمایی کشوری متولی این امر است اما در حالت کلی، کترینگ‌های شرکتی مثل ماهان (آرمان) و قشم (صنایع غذایی فراز نمونه قشم) وضع بهتری دارند چون برای کترینگ شرکتی شدن حتما باید مجوزها و پروانه‌های وزارت بهداشت و گواهینامه‌های کنترل کیفیت ایزو ۲۲۰۰۰ و HACCP را دریافت کنند و این گواهی‌ها باید هر‌سال بازرسی و تمدید شود. اما واحدهای کترینگ که زیر مجموعه خود هواپیمایی‌اند هیچ الزامی ندارند، خود سازمان به آنها مجوز کترینگ می‌دهد و این مجوز سالی یک بار و درصورت بازدید مجدد تمدید می‌شود.» او ایراد این وضع را در این می‌بیند که وزارت بهداشت اگر هم بخواهد نمی‌تواند کنترلی بر ایرلاین‌هایی داشته باشد که کترینگ‌شان زیرمجموعه خودشان است، نه شرکتی و محلش هم در ایرساید فرودگاه است: «تست‌های وزارت بهداشت هم به دقت انجام نمی‌گیرد. برای نمونه تست آلودگی محیط‌های تمیز که اصلی‌ترین تست است انجام نمی‌شود و نهایتا تاریخ گواهی سلامت پرسنل چک می‌شود و ظرف‌های مواد ضدعفونی دست، همین.» بهزاد می‌گوید اصل قضیه این است که تمیز بودن با استریل بودن متفاوت است و در زمان شیوع بیماری‌های واگیردار، پروتکل‌های بهداشتی حداقل باید یک پله بالاتر از قبل باشد، یعنی جایی که قبلا تمیز بودنش کافی بوده الان باید استریل و ضدعفونی شود: «شما میوه را با آب بشویید تمیز است اما ضدعفونی شده نیست. در شرایط عادی در برخی نقاط آشپزخانه‌های صنعتی همین که دست‌ها هر دو ساعت شسته شود کافی است و عموما ماسک زدن الزامی نیست، اما در شرایط اپیدمی باید رعایت شود که دوستان می‌گویند لزومی ندارد و به دستورالعمل‌های شرایط عادی استناد می‌کنند.»
اطلاعی نداریم
رضا جعفرزاده، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری این اطلاعیه را ندیده و به «شهروند» می‌گوید بهتر است این‌طور قاطع قضاوت نکنید که همه تست نشده‌اند و در پاسخ به بسیاری از اعضای کادر پرواز که می‌گویند آزمایشی از آنها گرفته نشده، می‌گوید: «اگر مشکلی وجود دارد از طریق سایت سازمان اطلاع دهند تا رسیدگی شود.» به گفته او شیوه‌نامه‌ها و پروتکل‌هایی هم به فرودگاه‌ها هم به ناوبری هوایی و هم شرکت‌های هلدینگ ارسال شده که باید آن را رعایت کنند. از حضور مسافر بدون ماسک خودداری کنند و ضدعفونی انجام گیرد و البته در پروتکل‌های ارایه شده گویا صحبتی از تست هم نیست.
جعفرزاده در پاسخ به این پرسش که چرا تمام صندلی‌های پرواز به فروش می‌رسد و این در کنار هم قرار گرفتن مسافران می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند هم می‌گوید: «بر اساس پروتکل ابلاغی از سوی سازمان دو ردیف آخر هر هواپیما غیرقابل فروش است چرا که اگر مسافر مشکوکی شناسایی یا حین پرواز حالش بد شد به آن بخش منتقل شود اما باقی صندلی‌ها مشکلی ندارند چون تهویه در هواپیماها انجام می‌گیرد و مشکلی نیست. فقط افراد نباید ماسک‌هایشان را بردارند.» هرچند این صحبت‌ها ناقض فاصله‌گذاری اجتماعی آن هم در محیط بسته است اما به گفته سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری این فاصله‌گذاری در فرودگاه‌ها و... باید رعایت شود. جعفرزاده می‌گوید مسافران خارجی برای ورود به کشور باید تعهدنامه‌ای پر کنند و وقتی به کشور رسیدند مأموران وزارت بهداشت هم از آنها تست‌های کرونا می‌گیرند. این تعهدنامه درواقع به این دلیل است که افراد از همکاری سر باز نزنند و همراهی کنند: «درباره کترینگ و غذادهی در پرواز هم باید بگویم بسیاری از ایرلاین‌ها به علت سلامت مسافران و اینکه این کار می‌تواند درصد ابتلا را بالا ببرد؛ در مسافت‌های کوتاه این خدمات را ارایه نمی‌دهند و البته تعجبی هم نیست که بسیاری از مسافران از این بابت ناراحت و ناراضی باشند اما در شرایط فعلی باید این موارد رعایت شود.»