[شهروند] از سال 92 آموزش آشنایی و پیشگیری از مخاطرات توسط جمعیت هلال‌احمر انجام و در کتب درسی گنجانده شد. با این آموزش‌ها بیش از ۱۴میلیون دانش‌آموز از طریق کتب درسی خود با مباحث زلزله، ایمنی و کمک‌های اولیه آشنا شده‌اند. به اعتقاد کارشناسان جمعیت هلال‌احمر، یکی از مهم‌ترین روش‌های آموزش همگانی، انتقال مفاهیم از طریق کتب درسی است و این موضوع، سال‌ها دغدغه بسیاری از سیاست‌گذاران در هلال‌احمر و نهادهای مدیریت بحران بوده که مفاهیم مرتبط با آمادگی در برابر مخاطرات، مفاهیم بشردوستی و کمک‌های اولیه در کتاب‌های درسی وجود داشته باشد. حالا قرار است با تفاهم‌نامه‌ای که بین وزارت آموزش و پرورش و جمعیت هلال‌احمر منعقد می‌شود، آموزش‌های همگانی در مدارس پررنگ‌تر و منسجم‌تر شود.
بر اساس بند «الف» ماده ۱۴ قانون جدید مدیریت بحران، وزارت بهداشت، آموزش و پرورش و وزارت علوم با همکاری جمعیت هلال‌احمر به طراحی و ارایه واحدهای درسی درحوزه‌های آمادگی در برابر مخاطرات و آمادگی در برابر سوانح می‌پردازند که لازمه آن، بررسی وضع موجود کتب درسی است. این امر سبب شده که جمعیت هلال‌احمر به‌عنوان طلایه‌دار آموزش مخاطرات و حوادث برای بررسی محتوای آموزشی در کتب درسی پیشقدم شود و قرار است محتوای کتب درسی دانش‌آموزان در سال‌جاری براساس بند «الف» ماده ۱۴ قانون مدیریت بحران و تفاهم‌نامه جمعیت هلال‌احمر با وزارت آموزش و پرورش به‌روزرسانی شود و براساس تفاهم‌نامه‌ای که قرار است بین وزارت آموزش و پرورش و جمعیت هلال‌احمر بسته شود، زمینه‌های همکاری میان دو مجموعه در طرح دادرس جمعیت هلال‌احمر، قوت بیشتری بگیرد.
چندی پیش خسرو رحمانی، معاون آموزش، پژوهش و فناوری جمعیت هلال‌احمر اعلام کرد که علاوه بر به‌روزرسانی محتوای کتب درسی، تولید محتوای کمک درسی برای شبکه آموزش سیما و همچنین نرم‌افزار شاد که ویژه دانش‌آموزان است، در دستور کار جمعیت هلال‌احمر قرار گرفته و تولید جزوات آموزشی برای مربیان و معلمان نیز در ادامه این روند، انجام می‌شود.
او با اشاره به اینکه کانال سازمان جوانان هلال‌احمر نیز در نرم‌افزار شاد راه‌اندازی شده، بر این موضوع تأکید کرده بود که در این کانال، معاونت آموزش، پژوهش و فناوری جمعیت هلال‌احمر مطالب و محتوای آموزشی درخصوص ویروس کرونا، زمین‌لرزه، حوادث و سوانح و سازمان جوانان جمعیت هلال‌احمر محتوای مباحث بشردوستی را آماده و تدوین کرده‌اند و با همکاری جمعیت هلال‌احمر، وزارت آموزش و پرورش و پژوهشکده سوانح طبیعی، دستورالعمل استانداردهای آموزشی در مدارس نیز درحال تدوین است.
دانش‌آموزان در کتاب‌ها با روش‌های مقابله با مخاطرات آشنا می‌شوند
آنهایی که دانش‌آموز مدرسه‌ای دارند و سال‌های قبل کودک‌شان در پایه اول درس خوانده است، می‌دانند که در کتاب علوم سال اول دبستان چند بحث آموزش همگانی مانند رعايت ايمنی و معرفی سازمان‌هایی مانند جمعیت هلال‌احمر، آتش‌نشانی و اورژانس که در موقع خطر به کمک ما می‌آيند، در این کتاب مطرح شده و دانش‌آموز پایه اول با اصول ابتدایی این آموزش‌ها آشنا می‌شود. اما کودک که کمی بزرگ‌تر می‌شود، در پایه سوم در کتاب مطالعات اجتماعی با ايمنی در خانه، آتش‌نشانی، چراغ راهنمايی و کاربرگ‌های نکات ايمنی در خانه و مدرسه آشنا می‌شود و در پنجم دبستان همدلی با ديگران (کمک به نيازمندان و کسانی که با مشکلات روبه‌رو شده‌اند) را یاد می‌گیرد. در این مقطع دانش‌آموز جمعيت هلال‌احمر را به‌عنوان موسسه‌ای که به افراد نيازمند کمک می‌کند، می‌شناسد. آلودگی آب و رعايت ايمنی در جاده‌ها نیز در این پایه به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شود.
زمین‌لرزه در کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم آمده و در پایه هفتم دوره دوم متوسطه دانش‌آموزان یاد می‌گیرند در زمان حوادث و سوانح با آسیب‌دیدگان همدلی و همیاری کنند و معلم چند جلسه‌ای در مورد بیمه و مقابله با حوادث با آنها صحبت می‌کند. در پایه نهم و کتاب آمادگی جسمانی این آموزش‌ها به صورت جدی‌تری مطرح و بحث زلزله به‌عنوان اصلی‌ترین مطلب این آموزش‌ها برای دانش‌آموزان بازگو می‌شود. دانش‌آموزان درباره آمادگی و ايمنی در برابر زمين‌لرزه در کتاب می‌خوانند و یاد می‌گیرند در زمان وقوع و بعد از زمين‌لرزه چه اقداماتی انجام دهند. در کلاس دهم ايمنی و پيشگيری از تصادفات جاده‌ای، غرق‌شدگی، سيلاب، آلودگی هوا، آتش‌سوزی، نشت گاز (مرگ خاموش) امداد و نجات و کمک‌های اولیه آموزش داده می‌شود و در کتاب سلامت و بهداشت پایه دوازدهم دانش‌آموزان با پیشگیری از حوادث خانگی آشنا می‌شوند. در شاخه فنی حرفه‌ای و کار و دانش نیز این آموزش‌ها کمی تخصصی‌تر می‌شود و دانش‌آموزانی که در این شاخه‌ها درس می‌خوانند با گذراندن کتاب اصول کمک‌های اوليه و امدادرسانی، ايمنی و کمک‌های نخستين می‌توانند در مواقع خطر امدادگر باشند.
آموزش همگانی، هدف اصلی جمعیت هلال‌احمر
آموزش برای دانش‌آموزان موضوعی است که از گذشته بر آن تأکید شده است، زیرا همه بچه‌ها از سنی خاص وارد مدرسه می‌شوند، همه تحت یک آموزش قرار می‌گیرند و می‌توانند درک مشترکی از مخاطرات پیدا کنند. نواب شمسی‌پور، مدیرکل آموزش همگانی جمعیت هلال‌احمر به «شهروند» می‌گوید: «بحث آموزش در اولویت اقدامات جمعیت هلال‌احمر قرار دارد و از آنجا که کتاب‌های درسی برای همه دانش‌آموزان کشور یکی است، ورود این آموزش‌ها قدم بزرگی برای آمادگی دانش‌آموزان در برابر مخاطرات است. در واقع حداقل 14میلیون دانش‌آموز با اصول اولیه ایمنی و مخاطرات آشنا می‌شوند، اما باید برای تقویت این میراثی که به ما رسیده، کار کرد و محتواهای آموزشی را نظم بخشید.»
او معتقد است که این آموزش‌ها باید طبقه‌بندی شود و معلمان در دوره‌های تربیت معلم خاص، آموزش‌ها را فرابگیرند و به دانش‌آموزان منتقل کنند. در حال حاضر باید محتواهای کمک‌آموزشی مهیا شود تا عمیق‌تر وارد این مباحث شویم. برای رسیدن به هدف که بالا بردن سطح آمادگی دانش‌آموزان در مخاطرات است باید مانورهای دانش‌آموزی افزایش پیدا کند و در گام دوم عملگراتر حرکت کنیم تا مفاهیمی که از سال 93 در کتاب‌ها گنجانده شده، تقویت و عملیاتی شود.
حساس‌سازی دانش‌آموزان در برابر مخاطرات، هدف اصلی آموزش
بحث مدیریت و کاهش خطر بلایا از موضوعات مهم همه کشورهاست و کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. آموزش همگانی برای مقابله با مخاطرات از وظایف ذاتی جمعیت هلال‌احمر است. از زمان تأسیس سازمان جوانان در سال 1326 فعالیت دانش‌آموزی، آموزش شناخت حوادث و بلایا، پیشگیری و کاهش خطرات مطرح بوده است.
به گفته عزت‌الله وقری، رئیس اداره آمادگی در برابر مخاطرات آموزش همگانی جمعیت هلال‌احمر، آموزش شناخت و مقابله با خطرات یکی از ملزوماتی است که در راستای حساس‌سازی دانش‌آموزان صورت می‌گیرد، زیرا تکرار این آموزش‌ها در کلاس درس و درنهایت درج این مطالب در کتب درسی سبب می‌شود دانش‌آموزان لزوم آشنایی با این مباحث را درک کنند و این آموزه‌ها در ذهن‌شان حک شود.
او معتقد است درسی مانند آمادگی دفاعی که مباحثی مانند کمک‌های اولیه در آن مطرح شده است، بسیار کاربردی است و آموزش آن می‌تواند برای دانش‌آموزی که مباحث را به خوبی آموخته در زمان خطر و بلایا برای کاهش سوانح مثمر ثمر باشد. وقری توضیح می‌دهد که در سال‌های قبل برای طراحی این آموزش‌ها گروه تالیف کتب درسی از کارشناسان این جمعیت دعوت کرد تا محتواهای آموزشی را براساس میزان صفحاتی که اعلام کرده بودند، آماده کنند. با کمک این کارشناسان مطالب مورد نیاز برای پایه‌های مختلف دانش‌آموزان تهیه و در اختیار مسئولان تالیف کتب درسی قرار گرفت و در کتاب‌های درسی گنجانده شد.
او تأکید می‌کند که قوانین جدید سازمان مدیریت بحران و برنامه پنجم و ششم توسعه به اهمیت بیشتر آموزش برای دانش‌آموزان اشاره دارد و به همین دلیل قرار است آموزش‌های جمعیت هلال‌احمر برای دانش‌آموزان مدون‌تر و منسجم‌تر پیش رود. به همین منظور قرار است تفاهم‌نامه‌ای بین جمعیت هلال‌احمر و وزارت آموزش و پرورش منعقد و براساس آن آموزش همگانی با کمک کارشناسان این مرکز برای دانش‌آموزان پُررنگ‌تر شود.