شماره ۲۰۱۹ | ۱۳۹۹ شنبه ۲۸ تير
صفحه را ببند
کارزار قطعنامه‌ها از 479 تا 598 ‏

‏[شهروند] درست یک هفته پس از آغاز تجاوز نظامی رژیم بعث عراق به ایران، شورای امنیت سازمان ملل متحد که گویی ‏تازه متوجه این فعل و انفعال نظامی عظیم در منطقه خاورمیانه شده بود، نخستین قطعنامه خود درباره جنگ ایران و ‏عراق را صادر کرد. در این قطعنامه که با شماره 479 شناخته می‌شود از دوطرف خواسته شده بود نهایت خویشتنداری را ‏لحاظ کرده و از اعمال زور بیشتر نسبت به یکدیگر خودداری کنند! این درحالی بود که کفه تقصیر در واقعه فوق مساوی ‏نبود و ایران انتظار داشت شورای امنیت به‌عنوان مهم‌ترین رکن سازمان ملل متحد عکس‌العمل مبتنی بر واقعیات موجود از ‏خود نشان دهد. وقتی نزدیک به 30‌هزار کیلومتر مربع از خاک یک کشور را قوای متخاصم اشغال می‌کنند، ‏‏«خویشتنداری» آخرین انتظاری است که از دولت و مردم آن کشور باید توقع داشت، پس به همین دلیل موجه ایران از پذیرش ‏قطعنامه 479 سر باز زد، کما اینکه رژیم متجاوز بعث نیز با زدن برچسب «عملیات آزادسازی» به تهاجم ارتش عراق، این ‏قطعنامه را رد کرد. از 479 تا 514 یعنی دومین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد با موضوع جنگ ایران و عراق ‏نزدیک به 22 ماه فاصله است. طی این مدت در جبهه‌های جنگ اتفاقاتی رقم خورد که نتیجه‌اش تبدیل عراق از مخالف ‏قطعنامه‌های «پایان جنگ» شورای امنیت، به یکی از موافقان و طرفداران آن بود. عملیات‌های نظامی موفقیت‌آمیز ایران که ‏گل سرسبدش بازپس‌گیری خرمشهر از متجاوزان بود باعث شد پشتیبانان بین‌المللی صدام حسین دست به کار شده و برای ‏نجات سردار قلابی قادسیه از مهلکه جنگ با ایران چاره‌اندیشی کنند. مبتکر قطعنامه 514 کشور اردن، یعنی یکی از حامیان ‏جدی رژیم بعث عراق بود. «آتش بس»، «عقب‌نشینی به مرزهای بین‌المللی»، «خودداری دیگر کشورها از اقداماتی که ‏منازعه را تشدید کند» و «آغاز نقش سازمان ملل به‌عنوان میانجی» از مهم‌ترین فرازهای قطعنامه 514 بود که به دلیل ‏بی‌توجهی به خواست همیشگی ایران یعنی گنجاندن بند «شناسایی متجاوز و تنبیه آن» از سوی تهران رد شد. بعد از قطعنامه ‏‏514، شورای امنیت سازمان ملل متحد طی پنج سال، 6 قطعنامه مشابه دیگر با شماره‌های 522، 540، 552، 582 و 588 ‏صادر کرد که هیچ‌کدام سرنوشتی بهتر از 479 و 514 نیافتند. بیست‌ونهم تیر 1366 خورشیدی اما یکی از مفصل‌ترین ‏قطعنامه‌هایی که از زمان آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، شورای امنیت اقدام به صدور آن کرده بود متولد شد و نام ‏‏598 را به خود گرفت. نقطه قوت 598 توجه به جزئیات و تضمین‌های اجرایی محکم آن بود، خصوصا که این بار به ‏خواست مداوم ایران برای تعیین متجاوز و مقصر آغاز جنگ در بند 6 قطعنامه توجه شده بود. رژیم بعث عراق بلافاصله پس ‏از صدور 598 آن را پذیرفت و ایران نیز یک‌سال بعد یعنی در تاریخ بیست‌وهفتم تیر 1367 خورشیدی با قبول قطعنامه، بر پایان ‏جنگ و آغاز آتش‌بس صحه گذاشت.   ‏


تعداد بازدید :  412