[امین فرجپور] در همهگیری کرونا فارغ از تلفات انسانی و مسائل مربوط به بهداشت و درمان، بیراه نیست اگر بگوییم سینما و فرهنگ و هنر بیشترین و عمیقترین آسیبها را متحمل شدهاند. آسیبهایی هم از نظر اقتصادی و هم فرهنگی محسوس و ملموس که بعید هم نیست دیرپا باشند و حداقل تا چند سال سینما را تحتتأثیر قرار دهند. یکی از مهمترین تبعات کرونا برای سینما تعطیلی فستیوالهای سینمایی بود. از آغاز قرنطینه و خانهنشینی به اینسو فستیوالها یک به یک تعطیل شدند یا برگزاری دوره جدید خود را به زمانی دیگر موکول کردند. این یک آسیب معنوی بزرگ برای سینمای غیرتجاری و هنرمندانه بود که فیلمهای متفاوت و هنری را از مهمترین امکان ارتباطی خود محروم کرد. در شرایطی که سینمای مستقل غیرتجاری همواره به فستیوالهای سینمایی بهعنوان مهمترین روزنه امید نگاه کرده -فضایی که امکانی برای تولید و نمایش و خرید و فروش آثار سینمایی غیرتجاری ایجاد میکند-، حالا در هجوم کرونا توقف و تعطیلی این فستیوالها اصلا اتفاق خوبی برای فرهنگ و هنر دنیا نیست...
در نبود رخدادهایی باشکوه و عظمت فستیوالهایی چون کن، ونیز، برلین، کارلووی واری و حتی فستیوالهای کوچک و محلی، سینما انگار -و حتما- چیزی کم دارد. برای همین هم هست که در همین نخستین ماههای تعطیلی فستیوالهای سینمایی شاهد انواع و اقسام تلاشها برای ادامه حیات این روزنههای امید هستیم. تلاشهایی که بیشتر روی فضای مجازی متمرکز شدهاند. انگار فضای مجازی به نحو تناقضآمیزی کمر بسته تا آسیبهای واقعیت به دنیای رویایی هنر را جبران کند...
رسانههای سینمایی یکی از مهمترین تلاشهای دنیای سینما برای غلبه بر آسیب تعطیلی فستیوالهای هنری را فستیوال سینمایی مجازی جهانی «ما یکی هستیم» معرفی کردهاند. جشنوارهای که به گزارش هالیوود ریپورتر «حاصل همکاری ٢١جشنواره فيلم معتبر دنيا مانند كن، ونيز، برلين، سنسباستين، ساندنس، لوکارنو، ترايبكا، تورنتو، لندن، كارلووى وارى، سيدنى و... با يوتيوب و موسسه ترايبكاست». این فستیوال که چند روزی است آغاز شده، تا يكشنبه هجدهم خرداد/ هفتم ژوئن به صورت آنلاين و رايگان و بدون هیچ تبلیغاتی براى همه مردم جهان ادامه خواهد داشت. در سایت اصلی جشنواره همچنین گفته شده که با اینکه فستیوال در کل به صورت رایگان خواهد بود و تماشای فیلمها نیازی به پرداخت پول ندارد، اما برگزارکنندگان امکانی برای کمکهای مردمی نیز تهیه دیدهاند که این کمکها برای مقابله با شیوع بیماری کرونا در اختیار سازمان بهداشت جهانی، یونیسف و سازمان پزشکان بدون مرز قرار خواهد گرفت.درباره فستیوال سینمایی «ما یکی هستیم» باید گفت که این جشنواره بیش از صد فيلم جديد و كلاسيك را که توسط هیأتهای انتخاب اين ٢١ جشنواره انتخاب شدهاند، در فضای مجازی به مخاطبان عرضه میکند. اين برنامه شامل ٢٣ فيلم بلند سينمايى، ٨ مستند بلند، ٥٧ فيلم كوتاه داستانى و ١٥ مستند كوتاه و نيز ١٥ گفتوگو با سينماگران برجسته دنيا مانند فرانسيس فورد كاپولا، استيون سودربرگ، جان واترز، جين كمپيون، ديويد كروننبرگ، سونگ كانگ- هو، بونگ جون-هو، آنگ لى، هيروكازو كوره-ادا، كلر دنى و اوليويه آساياس است که از این بین 13 فيلم نمايش اول جهانى و ٣١ فيلم نیز نمايش اول آنلاين جهانى خود را میگذرانند.
اگرچه برگزارکننده اصلی فستیوال یعنی ترایبکا اینترپرایز فهرست کلی فیلمهای جشنواره «ما یکی هستیم» را اعلام نکرده، اما به گفته سایت سینمایی ورایتی نمیتوان این موضوع را کتمان کرد که جشنواره «ما یکی هستیم» بیتردید میزبان فیلمهایی خواهد بود که امیدی برای حضور و نمایش در دوره آتی فستیوالهای لغوشدهای مانند جشنواره کن یا جشنوارههای هنوز لغو نشدهای مانند تورنتو و ونیز ندارند. با این حال کیفیت و شهرت فیلمها انگیزه اصلی برگزارکنندگان این جشنواره نبوده و همانطور که «جین روزنتال» مدیرعامل ترایبکا اینترپرایز در بیانیه آغازین جشنواره گفت «قصد بر این بوده که فیلمهای ترکیب نهایی جشنواره مزهای از آنچه هر کدام از جشنوارهها را منحصربهفرد میکند، داشته باشند و مخاطبان نیز بتوانند با تماشای این فیلمها مزه آن جشنوارهها را بچشند و هنر و قدرت فیلم را درک کنند.»سایت رسمی جشنواره «ما یکی هستیم» نوشته که چهلو پنج روز در هاروار به کارگردانی سزار آرشیگا (انتخابشده جشنواره گوادلاخارا)، آدلا هنوز شام نخورده به کارگردانی اولریش لیپسکی (انتخابی فستیوال کارلووی واری)، تهویه هوا ساخته فرادیک (انتخابی جشنواره روتردام)، آمریکا ساخته شرین دابیس محصول کویت (انتخابی فستیوال ما یکی هستیم)، چیزهای زیبا از جيورجيو فررو (انتخابی فستیوال ونیز)، آنسوی کوهستان ساخته دیوید رومی (انتخابشده جشنواره گوادلاخارا)، پلهای سارایوو ساخته مشترک آیدا بگیچ و شماری از سینماگران بوسنیایی (انتخابی فستیوال سارایوو)، شهری به نام ماکائو ساخته لی شائوهونگ (انتخابی فستیوال ماکائو)، دنیای دیوانه ساخته نابوانا ایگ (انتخابی فستیوال تورنتو)، دانتزا ساخته تلمو انسال (انتخابی فستیوال سنسباستین)، قوی الکتریکی ساخته کنستانتینا کاتزمانی (انتخابی فستیوال ونیز) و حماسه اورست ساخته جان نوئل (انتخابی فستیوال لندن) شماری از بهترین و معروفترین فیلمهای سینمایی جشنوارههای مختلف هستند که در قالب فستیوال «ما یکی هستیم» از نهم تا هجدهم خردادماه در یوتیوب پخش خواهند شد.
ورایتی از قول رابرت کینکل، مدیر ارشد کسبوکار یوتیوب نوشته از اینكه این غول ویدیویی میزبان جشنواره مجازی «ما یکی هستیم» شده، هیجانزده است. اما او بارها و بارها به تأکید میگوید که چنین جشنوارههایی تنها میتوانند در یک برهه کوتاه جایگزین جشنوارههای سینمایی شوند و در بلندمدت قطعا نخواهند توانست جای خالی فستیوالها را پر کنند.رابرت کینکل میگوید: «چنین اتفاقی جز در زمان حال در هیچ زمان دیگری قابل اجرا نبود. پیوستن این حجم بیسابقه از آدمها و جشنوارههای موثر و انجام برنامهای چنین گسترده فقط در دوره کنونی ما ممکن بود.» به باور مدیر ارشد کسبوکار یوتیوب «جشنوارههای مجازی را نمیتوان بهعنوان آینده جشنوارههای سینمایی دید. هدف ما تنها این بود كه در روزگاری که تجمع آدمها ممکن نیست، فیلمسازان را در یك بازه زمانی كوتاه جمع کنیم و راهی پیش پایشان بگذاریم تا بتوانند كارهایشان را به نمایش بگذارند.» این مدیر مالی میگوید که «یوتیوب از این امکان برای جمعآوری و اهدای کمکهای مالی به سازمانهایی مانند سازمان بهداشت جهانی، یونیسف و سازمان پزشکان بدون مرز نیز که در صف مقدم مبارزه با کرونا هستند، استفاده خواهد کرد.»کینکل میگوید که «از دیدگاه یوتیوب هیچ انگیزه مالی و تجاری در برگزاری این جشنواره وجود ندارد، برای همین هم سعی کردهایم تبلیغ چندانی نداشته باشیم تا هدف جشنواره در پس و پشت اهداف مالی مدفون نشود. باید به این نکته نیز اشاره کرد که باید اعتبار راهاندازی این پروژه را به مدیر شرکت ترایبکا، جین روزنتال تقدیم کرد که با این ایده درخشان به یوتیوب نزدیک شد و البته از تلاشها و اهداف انسانی مدیران جشنوارههای کن، تورنتو، ساندنس، برلین، ونیز و در کل مدیران تمام 21 جشنواره سهیم در این فستیوال نیز نباید گذشت.»
بیبیسی نیز از قول جین روزنتال، مدیر شرکت ترایبکا مینویسد: «در روزهایی که به نظر میرسید به این زودی خبری از جشنوارههای باشکوه و پرسروصدایی چون کن، تریبکا و برلین همچنین برخی از جشنوارههای کوچکتر که از شهرت و تبلیغات زیادی برخوردار نیستند، نخواهد بود؛ فکر کردیم که کاری برای کمک به آنها انجام دهیم. درواقع میبینیم که همه مشاغل در دنیا با تکیه بر فعالیتهای صنفی دست همدیگر را میگیرند و به هم کمک میکنند. اما در این روزگار انزوا که همه ما به دنبال چیزی برای تماشا هستیم، خبری از کمک جشنوارهها به هم نبود، بنابراین این ایده به ذهنم رسید که فیلمهای جشنوارههای درجه یک را در کنار هم به مردم نشان دهیم، تا شاید این روزگار نیز بگذرد!»
رابرت دنیرو: باید تکانی میخوردیم...
به گزارش سیبیاس فستیوال «ما یکی هستیم» ماه گذشته و پس از اینکه فستیوالهای مهم دنیا یکی یکی اعلام کردند که امسال برگزار نخواهند شد، وارد مرحله اجرا شد. جین روزنتال میگوید که «در آن مرحله برای ما همکاری و ایجاد هماهنگی با دیگر فستیوالها چالش چندان بزرگی نبود. مهم این بود که همهمان در کنار هم قرار بگیریم و در سنگری واحد با یک دشمن مشترک مبارزه کنیم». رابرت دنیرو دیگر بنیانگذار فستیوال ترایبکا میگوید که «باید تکانی به خودمان میدادیم و حرکتی میکردیم. کسی نمیدانست که چه وضع نابسامانی داریم و این وضع تا چه زمانی قرار است ادامه داشته باشد. پس تنها راه چاره این بود که کاری کنیم، و تازه وقتی شروع به انجام کار کردیم، دیدیم که این فستیوال مجازی چه کار بزرگی است و چه بار سنگینی از روی دوش دنیای سینما میتواند بردارد».
دنیرو میگوید که هر کدام از فیلمها به این دلیل انتخاب شدهاند که طعم و مزهای از یکی از فستیوالهای همراه در این برنامه به مخاطب ارایه شود. او میگوید که مدیران این فستیوال که در روزهای عادی شاید برای در اختیار گرفتن فیلمهای بهتر و معروفتر با هم میجنگیدند، حالا در کنار هم قرار گرفتهاند تا برای فیلمسازان و سینمادوستان عطر و بویی از روزهای واقعی سینما و جشنواره ایجاد کنند. و جالب اینکه موفقیت جشنواره در چند روز آغازین چنان بوده که بعید نیست بدل به اتفاقی سالانه شده و همه ساله در تقویم سینمایی دنیا قرار گیرد...