[شهروند] در حالی که اصولگرایان وارد صحن مجلس می‌شوند تا دوره جدید مجلس را آغاز کنند، باید نیم‌نگاهی هم به سنت کسی داشته باشند که 12سال ریاست مجلس را بر عهده داشت. علی لاریجانی در انتخابات مجلس یازدهم شرکت نکرد و این‌گونه سه دوره ریاستش بر مجلس جمهوری اسلامی ایران به پایان رسید.
سه دوره ریاست لاریجانی در مجلس شورای اسلامی از او شخصیتی منعطف در سیاست رسمی ایران ساخت که هم می‌توانست جبهه پایداری را راضی نگه دارد و هم نظر اصلاح‌طلبان را به خود جلب کند. لاریجانی که در مجلس هشتم با لیست اصولگرایان وارد مجلس شده بود، در مجلس دهم با لیست امید اصلاح‌طلبان کرسی مجلس را به دست آورد؛ سیاستمداری که نقشش آن‌قدر پررنگ بود که هنگام خداحافظی‌اش از مجلس، چهره‌های سیاسی و مذهبی بسیاری از او تقدیر کردند. حسن روحانی در قامت رئیس‌جمهوری در جریان برگزاری نشست شورای عالی هماهنگی اقتصادی ازجمله افرادی بود كه به سال‌ها حضور لاریجانی در پارلمان اشاره و لوح تقدیری همراه با یك جلد قرآن مجید نفیس به او تقدیم كرد. در بخشی از متن نوشته شده روی لوح اهدایی روحانی به لاریجانی آمده است: «بی‌شك خاطرات همكاری و احساس مشترك‌مان طی سالیان متمادی و به‌خصوص در مقاطع حساس و سرنوشت‌ساز ماندگار خواهد ماند. امید دارم حضور موثر و همت والای شما توأم با تجربیات گرانبها در دیگر سنگرهای خدمتگزاری نیز برای كشور و نظام منشأ خیر و بركات باشد.» علاوه بر روحانی، محمود واعظی نیز از دیگر مسئولان دولتی به شمار می‌رود كه از سال‌ها فعالیت لاریجانی تقدیر كرد. جالب آنكه سیدابراهیم رئیسی. مراجع عظام تقلید در كنار استادان حوزه‌های علمیه از دیگر افرادی هستند كه در پیام‌هایی جداگانه به تحلیل سال‌ها حضور لاریجانی در پارلمان پرداخته و به بخشی از اقدامات او اشاره كرده‌اند. آیات عظام صافی گلپایگانی، مكارم شیرازی، نوری همدانی، جعفر سبحانی، جوادی آملی، مظاهری و علوی گرگانی ازجمله مراجعی هستند كه پیام‌های تقدیر و تشكرشان از لاریجانی منتشر شده است.
مجلس هشتم؛ از اصولگرایی تا اعتدال
مجلس ششم اولین برخورد جدی بین اصلاح‌طلبان و علی لاریجانی بود. او از سال 72 ریاست سازمان صداوسیما را بر عهده داشت و موضع‌گیری‌های این سازمان باعث شد اصلاح‌طلبان که اکثریت مجلس را برعهده داشتند به مقابله با او در سازمان متبوعش بپردازند. هرچند پیش از آن هم ساخت برنامه‌هایی چون «هویت» در سال 75 باعث واکنش به لاریجانی شده بود، اما این‌بار نمایندگان خواستار تحقیق و تفحص از سازمان صداوسیمایی شدند که ریاستش بر عهده علی لاریجانی بود؛ تحقیق و تفحصی که ابتدا با مخالفت شورای نگهبان مواجه شد، اما در نهایت بخشی از آن انجام شد. گزارش تحقیق و تفحص نمایندگان مجلس ششم، از برخی تخلفات مالی در این سازمان خبر می‌داد. علی لاریجانی در واکنش به گزارش تحقیق و تفحص نمایندگان مجلس ششم آن را «کشکی» خواند. علی لاریجانی پس از پایان کارش در صداوسیما و دبیری و ریاست کوتاهش بر شورای امنیت ملی راهی بهارستان شد. در مجلس هشتم، علی لاریجانی به‌عنوان تنها نامزد ریاست از سوی اصولگرایان انتخاب شد و اولین دوره ریاستش را آغاز کرد. اختلافات مجلس هشتم با دولت اصولگرا به ریاست محمود احمدی‌نژاد باعث شد علی لاریجانی از جایگاه یک اصولگرای حامی به چهره‌ای مستقل تبدیل شود که می‌خواهد از جایگاه ریاستش در مجلس دفاع کند؛ مجلسی که محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری وقت صراحتا اعلام کرده بود آن را «در رأس امور» نمی‌داند. استیضاح کردان، وزیر کشور دولت نهم و طرح سوال از محمود احمدی‌نژاد از مهم‌ترین نقاط برجسته ریاست لاریجانی در مجلس هشتم بود. هر چند در وقایع انتخابات سال 88، لاریجانی موضع اصولگرایی خود را حفظ کرد و بیست‌وپنجم بهمن‌ماه سال 89 به نمایندگان اجازه داد علیه نامزدان معترض انتخابات شعار دهند. مجلس هشتم در حالی پایان یافت که علی لاریجانی به یکی از مهم‌ترین منتقدان دولت احمدی‌نژاد تبدیل شده بود و با نزدیک شدن به مشی اصولگرایانی چون هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی شخصیتی اعتدالی را جایگزین شخصیتی اصولگرا کرد.
مجلس نهم؛ مقاومت در برابر دلواپسان
شاید مجلس نهم را همواره با اصطلاح «دلواپسان» به یاد آوریم، اما این مجلس شاهد یکی از آخرین و شاید مهم‌ترین برخوردهای محمود احمدی‌نژاد و علی لاریجانی هم بود. مجلس نهم در میان تمام مجالس بعد از انقلاب رکورد سوال و تذکر به دولتمردان را دارد. نمایندگان مجلس در یک سال آخر دولت احمدی‌نژاد بیش از هزار سوال از اعضای کابینه طرح کردند و محمود احمدی‌نژاد به تنهایی مخاطب نزدیک به ۷۰۰ تذکر بود. تنها چند ماه به پایان کار دولت احمدی‌نژاد مانده بود که در یکشنبه پانزدهم بهمن ۱۳۹۱، نمایندگان مجلس عبدالرضا شیخ‌الاسلامی، وزیر رفاه، کار و امور اجتماعی را استیضاح و برکنار کردند. دلیل استیضاح او انتصاب سعید مرتضوی به‌عنوان رئیس سازمان تأمین اجتماعی و خودداری از برکناری او با وجود اعتراضات مکرر نمایندگان مجلس بود. وزیر کار برکنار شد، ولی سعید مرتضوی در جایگاه خود باقی ماند. آن روز یکی از به یادماندنی‌ترین روزهای مجلس شورای اسلامی بود. پس از ذکر دلایل استیضاح از سوی نمایندگان و دفاع شیخ‌الاسلامی از خود، محمود احمدی‌نژاد پشت تریبون قرار گرفت. احمدی‌نژاد در دفاع از وزیر کار با نمایش فیلمی به صورت تهاجمی عمل کرد. این فیلم به صورت مخفیانه از ملاقاتی میان فاضل لاریجانی، برادر علی لاریجانی رئیس مجلس و سعید مرتضوی تهیه شده بود. رئیس‌جمهوری وقت گفت که در آن ملاقات فاضل لاریجانی برای جوش دادن قرارداد‌های کاری و سرمایه‌گذاری بین سازمان تأمین اجتماعی و شخصی که بعد‌ها گفته شد بابک زنجانی است درخواست دریافت کمیسیونی کلان می‌کند. اشاره او این بود که سرمنشأ استیضاح شیخ‌الاسلامی به دلیل فشار بر روی دولت و به دلیل امتناع سعید مرتضوی از پرداخت رشوه بوده است. مجلس متشنج شد و بعد از پایان سخنان محمود احمدی‌نژاد، رئیس مجلس شروع به صحبت کرد و ضبط فیلم را توطئه از پیش طراحی شده احمدی‌نژاد دانست و او را متهم کرد که مرتب درحال تهدید دیگران است. او در پایان گفت: «اتفاقا خوب شد که شما مرتب می‌گویید بگم بگم و در کشور بگویم بگویم راه انداختید، امروز این فیلم را پخش کردید که مردم شخصیت شما را بهتر بشناسند.»
دوسال پایانی ریاست لاریجانی در مجلس نهم با روی کارآمدن دولت تدبیر و امید روحانی هم‌زمان شد. دولتی که با ائتلاف تاریخی بخشی از اصولگرایان با اصلاح‌طلبان پیروز انتخابات شده و مهم‌ترین برنامه‌اش حل مسأله هسته‌ای بود. این درحالی بود که مهم‌ترین مخالفان دولت در مجلس نهم بودند و با دلواپسی تصمیمات دولت را زیر ذره‌بین داشتند. در جریان مذاکرات هسته‌ای هم این گروه بیشترین حملات را به دولت داشتند تا جایی‌که در جریان بررسی یکی از طرح‌های مجلس، علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در پشت تریبون مجلس قرار گرفت و گفت: «یکی از آقایان درهمین جلسه با قسم جلاله می‌گوید سیمان روی تو می‌ریزیم و می‌کُشیمت و در قلب رآکتور اراک دفنت می‌کنیم.» در چنین مجلسی بود که علی لاریجانی به کمک دولت روحانی آمد. نقش آفرینی علی لاریجانی در دوسال مذاکرات هسته‌ای به قدری بود که صدای بسیاری از همراهان پیشین رئیس مجلس را هم درآورد. تصویب برجام در مجلس درحالی صورت گرفت که حواشی آن همچنان خبرساز شد و فضای سیاسی کشور را تحت‌تأثیر خود قرار داد، اما آنچه در این بین بیش از همه مورد توجه قرار گرفت، نقش‌آفرینی گسترده و غیرقابل انکار لاریجانی برای تصویب قانون یک فوریتی مجلس درخصوص برجام بود، موضوعی که البته ابراز تشکر مقامات دولتی را از شخص علی لاریجانی به دنبال داشت. نخستین مقامی که نتوانست از نقش‌آفرینی علی لاریجانی در تصویب این طرح بگذرد، علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی بود. علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در حاشیه نشست خبری با اشاره به تصویب جزئیات طرح برجام در مجلس شورای اسلامی گفت: «تشکر ویژه‌ای از دکتر لاریجانی دارم. ایشان زمانی هم که دبیر شورای‌عالی امنیت ملی بودند گام بزرگی در حل‌وفصل موضوع هسته‌ای برداشتند و آن مربوط می‌شد به برنامه مدالیته که به ابتکار ایشان بود و با این ابتکار بحث فنی ما با آژانس بین‌المللی پایان یافت.»
مجلس دهم؛ حضور در لیست امید
نزدیک شدن علی لاریجانی به دولت ائتلافی حسن روحانی در مجلس نهم باعث شد تا او از سوی اصولگرایان مورد بی‌مهری قرار بگیرد. او که همواره به‌عنوان نامزد قم برای مجلس در نظرگرفته می‌شد، این‌بار در لیست اصولگرایان قرار نگرفت و اصلاح‌طلبان که دوباره به صحنه رقابت در مجلس بازگشته بودند به راحتی نام او را در لیست خود در استان قم قرار دادند و این‌گونه علی لاریجانی وارد مجلس دهم شد. مجلسی که روی کاغذ اکثریت آن به اصلاح‌طلبان و لیست امیدشان رسیده بود؛ اما علی لاریجانی نشان داد که می‌تواند بالاتر از لیست خود بایستد و با ائتلافی دوباره با اصولگرایان مجلس دهم توانست پیروز رقابت ریاست شود. ریاستی که این‌بار در مبارزه با یکی از اصلاح‌طلبان به‌دست آمده بود. روابط علی لاریجانی به‌عنوان رئیس مجلس دهم با دولت روحانی بیش از گذشته نزدیک شد. تا جایی‌که کابینه دور دوم ریاست‌جمهوری حسن روحانی بیشترین رأی اعتماد را از مجلس دهم گرفت و از هجده وزیر معرفی شده، تنها یک وزیر رأی اعتماد نمایندگان را به‌دست نیاورد. مراجعه مأموران دادستانی به در منزل محمود صادقی نماینده تهران، حمله داعش به مجلس، آتش زدن برجام و تعطیلی مجلس در اواخر دوره‌اش به دلیل شیوع کرونا از مهم‌ترین حوادث دوره ریاست لاریجانی در مجلس دهم بود. با آغاز رقابت‌های مجلس یازدهم مشخص شد که علی لاریجانی دیگر قصد حضور در رقابت‌ها را ندارد.
هفتم خردادماه رسما سه دوره ریاست علی لاریجانی بر مجلس به پایان می‌رسد و همین گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای را برای یافتن مقصد بعدی او افزایش داده است. تا آنجا که به خود لاریجانی مربوط است، او می‌خواهد پی تدریس و دانشگاه برود. اما یکی از مهم‌ترین گمانه‌زنی‌ها درباره آینده علی لاریجانی حضور او در انتخابات ریاست‌جمهوری‌سال 1400 است. راهی که همه روسای مجلس پیش از او رفته‌اند. از‌هاشمی رفسنجانی تا مهدی کروبی و حداد عادل همه بعد از ریاست‌شان بر مجلس عزم ریاست‌جمهوری کردند اما تنها هاشمی رفسنجانی توانست خودش را به پاستور برساند.