[شهروند] کووید- 19 همچنان موضوع و معضل شماره یک بشریت است و این میان برخی که عادت دارند در هر شرایطی نیمه پر لیوان را ببینند، شاید محض دلخوشی هم که شده اذعان میدارند در کنار همه آسیبهای این میهمان ناخوانده، ثمرات آن برای محیط زیست نباید نادیده گرفته شود. دستاوردی که جمع مثالهای آن در بازگشت دلفینها به کانالهای شهر ونیز و گردش آزادانه حیوانات وحشی در شهرها خلاصه شده است. اما به نظر میرسد این فقط بخش کوچکی از ماجراست و حقیقت امر چیز دیگری است.
لاکپشتهای دریایی: هر بهار، لاکپشتها از دریا بیرون میآیند تا در ساحل تخمگذاری کنند. اما چند سالی است که شکارچیها با دزدیدن تخم این لاکپشتها و فروششان در بازار سیاه برای مصارف مختلف، 6 گونه از 7 گونه لاکپشت موجود را در معرض انقراض قرار دادهاند. در چنین وانفسایی، انجمنهای مردمی با حضور و مراقبت از ساحلها (بهصورت داوطلبانه)، از در امان ماندن تخم لاکپشتها، تا رسیدن نوزادانشان به اقیانوس اطمینان حاصل میکنند. اما با شیوع ویروس کرونا و کاهش حضور این حامیان حیات وحش، شکارچیها فرصت یافتهاند تا مجدداً تخم لاکپشتها را برای فروش و تغذیه خانوادهشان شکار کنند. پیشبینی شده است بیش از 9هزار نوزاد لاکپشت به همین دلیل در فصل جاری از دست بروند.
خرسهای خورشیدی: خرسهای خورشیدی کوچکترین گونه خرس در جهان هستند. زیستگاه آنها از جنوب چین تا اندونزی است. این خرسها مدتهاست بهعنوان گونهای در خطر انقراض شناسایی شدهاند. علت اصلی از بین رفتن زیستگاه این موجود زیبا استفاده از امعا و احشای آن در طب سنتی چینی است. حالا و در هنگامه شیوع کرونا، انتشار یک تحقیق نه چندان معتبر مبنی بر قابلیت صفرای خرسهای خورشیدی برای نابود کردن ویروس کرونا، جان این موجودات را در معرض خطر قرار داده است. مدیرعامل و بنیانگذار مرکز حفاظت از خرسهای خورشیدی معتقد است اگر نتیجه این پژوهش غیرمعتبر به گوش جوامع روستایی برسد، چیزی جز افزایش تقاضا برای صفرای خرس و کاهش شدید تعداد آنها را به دنبال نخواهد داشت.
فیل آسیایی: فیل آسیایی با افزایش شکار و از بین رفتن زیستگاهش، در خطر انقراض است. در تایلند تعداد فیلهای اهلی از گونههای وحشی بیشتر است و بسیاری از آنها در پناهگاهها، اردوگاهها و پارکها نگهداری میشوند. اما با توقف صنعت گردشگری، فیلها نه کاری برای انجام دادن دارند، نه غذایی برای خوردن. بسیاری از اردوگاههایی که فیلهای اسیر را به کار گرفتهاند، با وجود فشارها برای توقف فعالیتشان هنوز تعطیل نشدهاند، چراکه برای تغذیه و مراقبتهای پزشکی از حیوانات، به درآمد حاصل از بلیتفروشی نیاز دارند. این غولهای مهربان دیگر نمیتوانند در جنگل زندگی کنند، چون به تغذیه شدن عادت کردهاند. رئیس انجمن نگهداری از فیلهای تایلندی میگوید: «اگر دولت مساعدت نکند، فیلها ناچار میشوند برای التماس غذا به خیابانها بیایند.»
شامپانزه آفریقایی: شکار، بیماری و تخریب زیستگاه خطراتی است که زندگی یکی از باهوشترین موجودات روی کره زمین را تهدید میکند. شامپانزهها بهطور متوسط در پناهگاههای مرکزی و غربی قاره آفریقا زندگی میکنند. جمعیت این موجودات طی دهههای گذشته 80درصد کاهش پیدا کرده است. این روزها و در پی شیوع کرونا، تیمهایی که تیمار شامپانزهها و معاینات پزشکی آنها را انجام میدهند بهشدت دچار ریزش شدهاند و همین باعث شده است احتمال ابتلای این حیوانات به بیماریهای همهگیر و کشنده افزایش یابد. تیمهای مراقبت از شامپانزهها رفتوآمد خود را به زیستگاه این موجودات شدیداً محدود کردهاند، خصوصا که بسیاریشان نیز به کرونا مبتلا شدهاند و عملا دیگر نمیتوانند برای حفاظت از این گونه جانوری مفید باشند.
کرگدن بوتسوانا: شیوع کرونا و تعطیلی صنعت گردشگری، افزایش تعداد شکارچیان کرگدن در آفریقای جنوبی و بوتسوانا را در پی داشته است. جنگلبانان به تنهایی و بدون حضور توریستها، راهنماها و محققان نمیتوانند خطر فعالیت غیرقانونی شکارچیها را دفع کنند. تقاضا برای شاخ کرگدن، که در طب سنتی چین دارای ارزش است، به کاهش جمعیت این گونه در حال انقراض منجر شده است. طبق آمار، جمعیت فعلی کرگدنهایی که در پارکهای ملی و پناهگاهها باقی ماندهاند، از 30هزار رأس کمتر است. دخل و خرج کشورهای آفریقایی بدون گردشگری سافاری دچار مشکل شده است تا جایی که مسئول امور حفاظت از طبیعت وحش بوتسوانا میگوید: «بحران کرونا ما را وادار میکند درباره کم کردن وابستگیمان به گردشگری در آفریقا جدیتر فکر کنیم.»
برگردان از ریدرز دایجست