زلزله 5.1 ریشتری بامداد جمعه در گسل معروف مشا که علاوه بر تهران، شهرهای قزوین، کرج، قم، مازندران و زنجان را نیز لرزاند، بار دیگر داستان قدیمی «زلزله تهران» را از بایگانی راکد خارج و در پیش دیدگان وحشتزده ساکنان پایتخت قرار داد. این میان مجاورت مرکز زمینلرزه به شهرستان دماوند کافی بود تا شایعه فوران «دیو سپید پای دربند» هم مزید بر علت شده و شبی مملو از بیخوابی و هیجان را برای تهرانیها رقم بزند. آخرینباری که تهران لرزشی چنین واضح را تجربه کرده بود، برمیگردد به زلزله 2/5 ریشتری ملارد در 29 آذر 1396 خورشیدی که شب دراز دیگری را برای تهرانیها به ارمغان آورد. اگر به فهرست زلزلههایی که 234سال اخیر پایتخت ایران را تحتتأثیر خود قرار داده است، گذر و نظری بیندازیم، به نتایج جالبی میرسیم. طی یکصدسال اخیر ایران بهعنوان یکی از لرزهخیزترین نقاط روی کرهزمین، زلزلههای کوچک و بزرگ بعضا مرگبار بسیاری را پشتسر گذاشته است؛ ازجمله در کاشمر (1302 خورشیدی- حدود 2هزار کشته)، بوئینزهرا (1341 خورشیدی- حدود 20هزار کشته)، طبس (1357 خورشیدی-حدود 15هزار کشته)، رودبار و منجیل (1369 خورشیدی-حدود 40هزار کشته)، بم (1382 خورشیدی-حدود 50هزار کشته)، کرمانشاه (1396 خورشیدی-حدود 500 کشته)، و... اما تهران با وجود اینکه کارشناسان سالهاست گسلهای بیشمار آن را به رخ کشیده و مدت مدیدی است ما را از حادثشدن زمینلرزهای مرگبار و قریبالوقوع بیم داده و میدهند، گویی هنوز پیمانهاش پر نشده و گهگاه با لرزشهایی حداکثر 5 ریشتری فقط به آبکردن بخش اندکی از گوشت ساکنان خود بسنده میکند! در اینکه پایتخت ایران شهری است زلزلهخیز، شکی نیست؛ کما اینکه فهرست زمینلرزههای به وقوع پیوسته در آن طی تاریخ، خود موید ادعای فوق است؛ از جمله، زمینلرزه ری (300 پیش از میلاد مسیح- 7/6 ریشتر)، زمینلرزه طالقان (958 میلادی- 7/7 ریشتر)، زمینلرزه کرج (1117 میلادی- 7/2 ریشتر)، زمینلرزه دماوند (1830 میلاد- 7/2 ریشتر)، و... نخستین نکتهای که از مطالعه این تاریخچه برداشت میشود، حد 7 ریشتری (کمی بالاتر یا پایینتر) برای نهایت لرزش گسلهای اطراف تهران است که هرچند قابل اثبات و استناد علمی نیست، اما در همین حد هم میتواند مورد توجه قرار گیرد و یک آمادگی نسبی برای مواجهه با چیزی که زمان و مکان و مقدار وقوع آن معلوم نیست، ایجاد کند. اما درخصوص دماوند، بلندترین کوه آتشفشان ایران و قاره آسیا که شایعه فعالشدن آن مزید بر ترس ساکنان پایتخت از زلزله موعود تهران شده، باید گفت آخرین فوران تخمینی این کوه کهن مربوط است به 5هزار و300 سال پیش از میلاد مسیح که خبر از خوابی خوش و چندهزارساله میدهد. در واقع عقلانیتر است که تا اطلاع ثانوی اخبار فعالنبودن دماوند را باور کرده و حواس خود را روی زلزله تهران که هر از چندی آلارمهایی جدی میدهد، متمرکز کنیم.