مایك پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، گفته کشورش قصد دارد برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که سال جاری بر طبق توافق هستهای به پایان میرسد، اقدام کند. این در حالی است که آمریکا از سال 2018 و بعد از خروج از برجام هرگز در جلسات مربوط به این توافق شرکت نکرده است. پمپئو ادعا میکند که آمریکا هنوز به عنوان عضوی از برجام میتواند در تصمیمگیریها شرکت کند. به همین خاطر هم وزیر امور خارجه آمریکا مدعی است که کشورش در صورت خاتمه تحریم تسلیحاتی میتواند از مفاد پیمان برای اعمال تحریمهای فوری علیه ایران استفاده کند.
به گزارش سیانان، موضع آمریکا باعث تعجب بسیاری شده است. پیتر استانو، سخنگوی کمیسیون اروپا در امور خارجه و سیاستهای امنیتی در مورد موضع اخیر پمپئو خاطرنشان میکند كه آمریكا از زمان خروج در ماه مه سال 2018 در هیچ جلسه یا فعالیتی در چارچوب برجام شركت نکرده، اما حالا چنین ادعایی را مطرح میکند.
یک منبع اروپایی اظهار داشت: «پایان تحریم تسلیحاتی با توجه به تنشهای منطقهای یک نگرانی عمده است اما تأکید کرد که انقضای تحریم تسلیحاتی یک بخش رسمی و قانونی از این پیمان است.» این منبع اضافه کرد: «شما همراهی از سوی سه کشور اروپایی با آمریکا نمیبینید؛ زیرا پایان تحریم تسلیحاتی بخشی مشروع از برجام است.»
یکی از دیپلماتهای اروپایی در گفتوگو با سیانان گفت: «آمریکا از برجام خارج شده است. شما یا عضوی از یک توافق هستید یا نیستید اینکه هر زمان بخواهید از آن خارج و بعد وارد شوید، ممکن نیست.»
یک منبع آگاه با مباحث مربوط به ایران گفت: «وکلای وزارت امور خارجه استدلال حقوقی در مورد برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل تهیه کردهاند تا نشان دهند آمریکا همچنان جزئی از برجام است. تفسیر قطعنامه 2231 به آمریکا اجازه میدهد كه بگوید اگر تحریم تسلیحاتی تمدید نشود، واشنگتن میتواند از مفاد توافق هستهای استفاده و آن را تمدید کند.
یک منبع اروپایی نیز به سیانان گفته تهران همچنان تحت تحریم تسلیحاتی دیگری به وسیله اتحادیه اروپا باقی خواهد ماند. تحریم تسلیحاتی اتحادیه اروپا که تا اکتبر 2023 ادامه دارد و سازمان ملل نیز در مورد فناوری موشکی ایران حساس است، پس قرار نیست اکتبر 2020 اتفاق خاصی رخ دهد.
این منبع آگاه گفت با توجه به اینکه بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا، موضع سرسختانهتری در قبال ایران اتخاذ کرده، پمپئو امیدوار است که انگلستان در تصویب قطعنامه به سازمان ملل همراهش باشد. اگر آنها نتوانند انگلستان را با خود همراه کنند، دولت ترامپ خودش گام در مسیری دشوار برای متقاعدکردن شورای امنیت میگذارد. برخی از کشورها در تلاش هستند تا با آمریکا همکاری کنند. با این حال، مقامات آمریکایی انتظار ندارند که طرفین برجام یعنی فرانسه، آلمان، اتحادیه اروپا، روسیه و چین با این پیشنهاد همراه باشند.
این کشورها بارها از کمپین فشار حداکثری آمریکا که تحریمهای سنگینی علیه ایران اعمال کرده، ابراز نارضایتی کردهاند. در زمان آغاز فعالیت دولت ترامپ، ایران از تعهدات خود در توافق کاست و سطح غنیسازی اورانیوم را مجددا بالا برد. تهران گفته که به محض بازگشت آمریکا به پیمان و لغو تحریمهای یکجانبه حاضر به گفتوگوی دوباره با واشنگتن است.
بسیاری از دیپلماتها همچنین میگویند کمپین فشار حداکثری آمریكا باعث افزایش تنشها در خاورمیانه میشود، جایی كه ایران از حملات نامتقارن به تانكرها و تأسیسات نفتی استفاده كرده تا از آن بهعنوان اهرمی در مقابل واشنگتن بهره بگیرد.