[شهروند] «قیمت یک کیسه 10 کیلوگرمی برنج هندی را که قبل از عید 78‌هزار تومان خریده بودم به 140‌هزار تومان رسیده است.» این محتوای پیام تعدادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی خطاب به رسانه‌هاست. بعضی از آنها می‌گویند که تعاونی‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای برنج‌های وارداتی را با قیمت هر کیلوگرم 9‌هزار تومان عرضه می‌کنند و برای خرید برنج‌های تنظیم بازاری در برخی شهرها مانند ایلام، لرستان و شیراز صف‌هایی ایجاد شده است. جمیل علیزاده شایق، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان برنج، به «شهروند» می‌گوید که هیچ دلیلی برای گرانی برنج وجود ندارد و پای سودجویان در میان است؛ زیرا نه ‌تنها بارش‌های خوب و آفتاب زیاد تولید برنج را در ایران افزایش داده است که دولت در سال‌های 96، 97 و 98 مجوزهای زیادی برای واردات برنج صادر کرده بود و حتی در مقاطعی موجب اعتراض تولیدکنندگان داخلی شد. قاسمعلی حسنی، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، درباره علت افزایش قیمت برنج خارجی به «شهروند» توضیح می‌دهد که حجم زیادی برنج از پارسال در گمرک معطل مانده است و صادرکنندگان هندی با توجه به شیوع کرونا و احتمال کمبود مواد غذایی درخواست پس گرفتن آن را دارند و برای هر ماه معطلی برنج در انبارها جریمه سنگینی از واردکنندگان طلب کرده‌اند. او می‌گوید که بانک مرکزی هنوز تصمیم نگرفته است که نرخ ارز واردات برنج را با چه رقمی به گمرکات ابلاغ کند ارز 4200 تومانی یا ارز نیمایی؟  با این حال فعالان بازار و حتی وزارت کشاورزی از دولت خواسته‌اند که ارز 4200 تومانی واردات برنج را حذف کنند؛ زیرا حاصلی جز فساد و رانت نداشته است. آنها می‌گویند که برنج هرگز با قیمت دلار 4200 تومانی به دست بنکداران مواد غذایی و مصرف‌کنندگان نهایی نمی‌رسد.  حسنی می‌گوید: «قیمت برنج با دلار 16-15‌هزار تومانی به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد و نه دلار 4200 تومانی و ما حتی به دولت اعلام کردیم که قیمت شکر با دلار 16‌هزار تومانی ارزان‌تر از قیمت فعلی آن در بازار است و دلار 4200 تومانی کالاهای اساسی هیچ منفعتی برای مصرف‌کنندگان و اقشار ضعیف نداشته است.»

برنج رکورددار تورم در سبد مواد غذایی
گزارش بانک مرکزی از قیمت مواد غذایی نشان می‌دهد که نه‌تنها برنج در ماه‌های گذشته قیمت رو به صعودی داشته است که نرخ این کالا در اسفند 98 صدرنشین تورم در بازار مواد غذایی شده است. براساس این آمار در اسفند ۹۸ برنج با رشد ۴۴.۵‌درصدی نسبت به مدت مشابه‌ سال قبل بیشترین افزایش قیمت را به خود اختصاص داده است.از این میان در پاییز 98 قیمت هرکیلوگرم برنج هندی در بازار تهران به صورت میانگین 8‌هزار و 500 تومان بوده است اما نرخ برنج در ماه‌های بعدی روند صعودی داشته و تا کیلویی 12‌هزار تومان در فروردین 99 نیز رسیده است. برخی گزارش‌های مردمی حاکی از فروش برنج هندی تا قیمت کیلویی 14‌هزار تومان در خرده‌فروشی‌های سطح شهر است. برنج باسماتی پاکستانی هم که در اسفند پارسال با قیمت کیلویی 11 تا 11‌هزار و 500 تومان عرضه می‌شد، حالا هرکیلوگرم آن به 15‌هزار تومان و حتی بیشتر رسیده است.خرده‌فروش‌ها می‌گویند که عمده‌فروشان بازار برای فرار از دست نهادهای نظارتی قیمت برنج را در فاکتورها به نرخ مصوب می‌فروشند اما در عمل قیمت‌ها را با نرخ‌های بالاتری به خرده‌فروشان می‌دهند. قاسمعلی حسنی، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، به «شهروند» می‌گوید که در حال حاضر شاهد افزایش قیمت 70‌درصدی برنج از ‌سال گذشته تا کنون هستیم و نرخ خرید هرکیلوگرم برنج هندی برای عمده‌فروش‌ها به 11 تا 11‌هزارو800 تومان رسیده است؛ زیرا عرضه برنج به عمده‌فروشان به دلیل دپوی برنج در گمرکات کاهش داشته است.به گفته مسیح کشاورز، دبیر اتحادیه واردکنندگان برنج، چیزی حدود 850‌هزار تن برنج خارجی در گمرک رسوب کرده است. او به ایسنا گفته است که اگر دولت هر چه زودتر تکلیف نرخ ارز وارداتی و این برنج‌ها را مشخص نکند، افزایش قیمت برنج در بازار ادامه‌دار خواهد بود.

فاصله عجیب قیمت برنج از تولید تا مصرف
مصرف سرانه برنج هر ایرانی 35 کیلوگرم در ‌سال است و بازار ایران سالانه به حدود 2‌میلیون و 800‌هزار تن برنج نیاز دارد. جمیل علیزاده شایق، رئیس انجمن تولیدکنندگان برنج، به «شهروند» می‌گوید که بارش‌های خوب‌ سال گذشته موجب شد که 2.5‌میلیون تن برنج داخلی تولید شود و نیاز به برنج خارجی به حداقل برسد.واردکنندگان برنج اما معتقدند که قیمت تمام‌شده برنج داخلی بالاست و همه اقشار نمی‌توانند برنج ایرانی مصرف کنند. بنا به آمار اتحادیه تولیدکنندگان برنج، ‌سال گذشته چیزی حدود یک‌میلیون و 200‌هزار تن برنج خارجی به کشور وارد شده است. شایق مجموع ارقام تولید و واردات را بسیار زیادتر از نیاز بازار می‌داند و معتقد است که اگر مشکلات ترخیص برنج نباشد نرخ برنج نباید صعودی باشد. او البته فاصله قیمت برنج ایرانی در مراکز تولید یعنی شمال کشور را تا بازار مصرف در کلانشهرها بسیار زیاد می‌داند و می‌گوید قیمت هرکیلوگرم برنج طارم دانه استخوانی و اصل که بهترین برنج ایرانی با حداکثر 2درصد برنج نیم‌دانه است، در مراکز تولید تنها 23‌هزار تومان است اما همین برنج در صورت اصل‌بودن تا دو برابر قیمت تمام‌شده به دست مصرف‌کنندگان رسیده و به نظر می‌رسد که نهادهای ناظر در این زمینه کوتاهی می‌کنند.