[ملیحه محمودخواه] بنا بر آمارها، اهدای خون نسبت به فروردین سال گذشته 20درصد کاهش پیدا کرده است؛ این در حالی است که کرونا همه بیماری‌ها را تحت‌تأثیر خود قرار داده و نیاز به خون در این روزها برای بیمارانی که جزو گروه‌های پرخطر قرار دارند بیشتر شده است. شیوع بیماری سبب شد که 9 استان در کشور دچار کمبود خون شوند. سیستان و بلوچستان، مازندران، گیلان، فارس، خوزستان، کرمان، تهران، هرمزگان و بوشهر درحالی با کمبود خون روبه‌رو هستند که سیستان و بلوچستان چهارمین استان اهدا‌کننده خون به شمار می‌رود. جمعیت هلال‌احمر در سال‌های اخیر نیروهایش را بسیج و با اهدای خون تلاش کرد تا حدی این کمبود را برطرف کند. جمعیت هلال‌احمر چند سالی است طرح قرار مهربانی و حمایت ماندگار را برگزار می‌کند تا داوطلبان با شرکت در این طرح به پایگاه‌های هلال‌احمر و اهدای خون مراجعه و اقدام به اهدای خون کنند. «شهروند» در گفت‌وگو با مسئولان این طرح و داوطلبان، تلاش جمعیت هلال‌احمر را برای اهدای خون در این روزها بررسی کرده است. داوطلبان جمعیت هلال‌احمر طرح حمایت ماندگار را به‌خوبی می‌شناسند؛ طرحی که هر سال در آن شرکت می‌کنند، ساماندهی می‌شوند، به مراکز انتقال خون می‌روند و خون اهدا می‌کنند. فرقی نمی‌کند در کجای کشور زندگی کنند، مهم این است که داوطلب جمعیت هلال‌احمر باشند. داوطلبان جمعیت هلال‌احمر اهدای خون به بیماران نیازمند را از سال ۱۳۸۰ با ۲هزار و ۵۰۰ واحد خون آغاز کردند که در برخی موارد به‌ویژه مواقع ضروری، انواع حوادث و نیاز کشور و جامعه آسیب‌دیده به خون و اجزای آن (پلاسما، پلاکت، سلول‌‌های بنیادی و نظایر آن) به ۱۲۹هزار واحد خون هم رسید، اما در مواقع عادی و معمولی، میانگین سالیانه اهدای خون داوطلبان هلال‌احمر حدود ۷۵هزار واحد است.
هلال‌احمر همراه همیشگی سازمان انتقال خون
معاون جذب و سازماندهی سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر از اقدام خوب داوطلبان در پایگاه صدر تهران خبر داد و گفت: «تفاهمنامه‌ای با سازمان انتقال خون داشتیم و بر اساس آن، داوطلبانی که در رشته‌های پرستاری، علوم آزمایشگاهی و پیراپزشکی بودند برای بحث خونگیری به سازمان اهدای خون معرفی شدند. این داوطلبان دوره‌هایی در سازمان انتقال خون گذراندند، فرآیند خونگیری را آموختند و گواهینامه دریافت کردند. اکنون همین داوطلبان در پایگاه‌های هلال‌احمر حاضر می‌شوند و خونگیری می‌کنند. از چند روز پیش، مکاتباتی با رئیس سازمان انتقال خون انجام شد تا این اتفاق در سطح کشور نیز عملیاتی شود و قرار است در استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان که در حال حاضر با کمبود خون روبه‌رو هستند این طرح اجرا شود.» وحید سلیمی ادامه داد: «در این طرح هم داوطلبان هلال‌احمر و هم جوانان حضور دارند. از آنجا که مراکز بیمارستانی در دوره کرونا عمل‌های جراحی کمتری انجام می‌دهند، مصرف خون‌شان پایین آمده است، اما در کنار این، میزان اهدای خون نسبت به مدت مشابه سال گذشته 20درصد کاهش داشته است و علت آن هم بحث قرنطینه و حضور نداشتن مردم در اجتماع است. با این‌حال، در همین دوره کرونا بیش از 6هزار و 800 نفر از جوانان جمعیت هلال‌احمر و تعداد قابل توجهی از داوطلبان نیز به مراکز انتقال خون مراجعه و خون اهدا کرده‌اند که در این دوره حرکت بسیار ارزشمندی است و درواقع داوطلبان هلال‌احمری مانند گذشته و شاید بیشتر از قبل در بحث اهدای خون حضور داشته و خون اهدا کرده‌اند.» او توضیح داد که به سازمان انتقال خون نیز اعلام آمادگی کرده‌ایم که از همین ظرفیت داوطلبان که خونگیری انجام می‌دهند در مراکز پُرتجمع مثل برج‌ها استفاده کند. ما هم تجهیزات امدادی مانند اتوبوس‌آمبولانس را مستقر کنیم تا بتوانیم سهمی در افزایش آمار اهدای خون داشته باشیم. در حال حاضر منتظر پاسخ سازمان انتقال خون هستیم.
برخی بیماران به خون نیاز مبرم دارند
نزدیک به 20درصد از خون اهدایی به بیماران تالاسمی و بیماران خاص می‌رسد که نیاز روزانه به خون دارند. از آنجا که امکان ندارد خون لازم برای این افراد در کمتر از 48 ساعت فرآوری شود، مشخص می‌شود که نیاز به اهدای خون روزانه برای این بیماران تا چه اندازه حیاتی است. سخنگوی انتقال خون در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: «شاید افرادی که به لطف خدا در صحت و سلامت کامل هستند، ندانند برای برخی از بیماران خون تا چه اندازه اهمیت دارد. در همین سالی که گذشت 2میلیون و 553 هزار بیمار برای دریافت خون به سازمان مراجعه کردند و از این تعداد به 2میلیون و 406هزار نفر خون اهدا شد.» بشیر حاجی‌بیگی با اشاره به اینکه نسبت به سال گذشته همین زمان 20درصد کاهش اهدای خون داشته‌ایم، تأکید کرد که با وجود آنکه کرونا مشکلات زیادی به وجود آورده است، اما هنوز در بیمارستان‌های تهران با مشکل روبه‌رو نشده‌ایم، زیرا بیش از 25درصد از خون اهدایی در کشور در تهران مصرف می‌شود. این درحالی است که بر اساس آمار، 16درصد مردم تهران خون اهدا می‌کنند و در حال حاضر در برخی از استان‌های محروم با مشکل کمبود خون روبه‌رو شده‌ایم.
در حالی که حضور زنان در اهدای خون نسبتا کم‌رنگ‌تر است و تنها 4.3درصد آمار خون اهدایی به زنان اختصاص دارد، داوطلبان زن هلال‌احمر آمار بیشتری نسبت به داوطلبان مرد در اهدای خون به خود اختصاص داده‌‌اند. سخنگوی سازمان انتقال خون اظهار کرد که همه افراد بالای 18سال که وزن‌شان هم بالای 50 کیلوست، می‌توانند در اهدای خون شرکت کنند و این اهدای خون نه‌تنها مضر نیست بلکه برای آنها بسیار مفید است. این نیاز به خون در گروه AB مثبت از همه بیشتر است، زیرا نایاب‌ترین گروه خونی به حساب می‌آید.
برای خون دادن توصیه‌های بهداشتی را رعایت کنید
مردها هر سه ماه یکبار و زن‌ها هر چهار ماه یکبار می‌توانند خون اهدا کنند. این موضوعی است که فاطمه طاهری، پزشک داوطلب جمعیت هلال‌احمر مطرح می‌کند. او توصیه می‌کند که اهدای خون نباید تنها به زمانی خاص و مشخص خلاصه شود، زیرا در برخی از روزها آمار اهدای خون بالاست، اما در برخی از روزها خبری از اهدای خون نیست و این، شرایط را برای بیمارانی که به‌طور مداوم به خون و فرآورده‌های آن نیاز دارند سخت می‌کند. او که از 10سال قبل و از زمان دانشجویی عضو جمعیت هلال‌احمر است، توضیح می‌دهد که برخی از بیماران مانند هموفیلی‌ها به‌صورت مستمر به خون و فرآورده‌های خونی نیاز دارند و در برخی از حوادث مانند رانندگی، سوختگی و عمل‌های جراحی پُرخطر به خون نیاز است. از سوی دیگر، برخی از زنان باردار در زمان وضع حمل به خون نیاز پیدا می‌کنند و بیماران سرطانی که مدام تحت شیمی‌درمانی قرار می‌گیرند نیز از افرادی هستند که به خون نیاز اساسی دارند. طاهری با تأکید بر اینکه این روزها جمعیت هلال‌احمر با راه‌اندازی پویش قرار مهربانی تلاش می‌کند بخشی از خون مورد نیاز کشور را تأمین کند، تشریح کرد: «همه افرادی که در این روزها تصمیم دارند برای اهدای خون مراجعه کنند، باید حتما تمامی توصیه‌های بهداشتی را رعایت کنند و به فاصله‌گذاری اجتماعی توجه داشته باشند. حتما حواس‌تان باشد که هیچ بیماری یا علایمی از بیماری‌های ویروسی نداشته باشید، بعد اقدام به اهدای خون کنید، زیرا مهم‌ترین نکته در انتقال خون اطمینان از سلامت فرد اهدا‌کننده خون است تا از انتقال ناخواسته بیماری از اهدا‌کننده به گیرنده خون جلوگیری شود. با وجود انجام تمامی آزمایش‌های طبی برای اطمینان از صحت و سلامت خون اهدایی، فرد اهدا‌کننده باید از سلامت خود آگاهی و اطمینان کامل داشته باشد.»
او خون دادن را برای سلامتی افراد بسیار مهم دانست و توضیح داد که یکی از مهم‌ترین فواید اهدای خون این است که فرد از ابتلا به بیماری هموکروماتور مصون می‌ماند. این بیماری عارضه‌ای است که به علت جذب آهن در بدن ایجاد می‌شود. اهدای منظم خون می‌تواند در مقدار اضافی جذب آهن موثر باشد. از سوی دیگر، اهدای خون از بسیاری از انواع سرطان جلوگیری می‌کند، خون پاکسازی می‌شود و مواد سمی و ایجاد‌کننده سرطان در بدن تا حد زیادی تولید نمی‌شود. در کنار این، از بیماری‌های کبد و قلب نیز جلوگیری می‌کند. این پزشک داوطلب تأکید کرد که افرادی که قصد کاهش وزن دارند نیز می‌توانند خون اهدا کنند، زیرا اهدای منظم خون در کاهش اضافه‌وزن کمک می‌کند و از همه مهم‌تر اینکه هر فردی که قصد دارد خون اهدا کند قبل از خون‌دادن چکاپ کامل رایگان می‌شود و به این طریق از وضع سلامتی خود مطمئن می‌شود.
طاهری به نکته دیگری هم اشاره کرد و گفت نوعدوستی در هلال‌احمر یک اصل است و این، با اهدای خون کاملا قرابت دارد. همان‌طور که داوطلبان پس از هر فعالیت انسان‌دوستانه‌ای احساس شادی و رضایت می‌کنند، اهدای خون نیز باعث ایجاد حس خوب در افراد می‌شود.