بنگاه تضارب افکار استراتفور که هر ساله پیشبینی خود را از تحولات سال آینده منتشر میکند، امسال بعد از انتشار ویروس کرونا در پیشبینیاش از تحولات سال 2020 تجدید نظر کرده و هفته گذشته پیشبینی جدیدی را از تحولات سه ماهه دوم سال2020 ارایه کرده است:
شرایط اقتصاد جهانی در سه ماهه دوم سال 2020 میلادی (آوریل، می و ژوئن) كوچك میشود و ویروس كووید19 نیز همچنان توجه جهانیان را به خود معطوف كرده است. در سه ماهه دوم سال سرعت بسیاری از روندها تغییر خواهد كرد؛ سرعت بسیاری از آنها كُند و بسیاری نیز متوقف خواهد شد. این در حالی است كه دولتها تلاش خواهند كرد تا با واقعیت پس از كرونا روبهرو شوند. بهعنوان مثال ما شاهد شرایط شكننده برای دولتها در اروپا خواهیم بود و كشورهای خاورمیانه به علت نزدیكشدن به یكدیگر به دلیل شرایط پیشآمده به واسطه كرونا میتوانند كمی بیشتر دوام بیاورند.
جنگ تجاری آمریكا و چین پس از یك دوره كوتاه تأخیر یا متوقفشدن دوباره به حالت قبلی خود بازمیگردد، اما اینبار اختلافات سیستمی بهویژه در توسعه فناوری ناپدید یا فراموش نمیشود. كووید19 همچنان سرعت سایر روندهایی را كه در پیشبینی سالانه درباره آنها بحث شده است، تسریع میكند. پاندمی ویروس كووید19 به علاوه جنگ بیامان عربستان سعودی با روسیه بر سر قیمت نفت موجب میشود چند كشور تولیدكننده نفت دچار كشمكش شوند. ما همچنین شاهد آن خواهیم بود كه چند كشور از بحران كرونا سر بر بیاورند و سعی كنند از این بحران سوءاستفاده كنند. به عنوان مثال، باوجود شیوع كووید19 كشورهای آسیایی به غیر از چین سعی خواهند كرد تا با سوءاستفاده از شركتها به دنبال متنوعكردن زنجیرههای منابع خود باشند.
فشار برای معاملات تجاری پیش از انتخابات آمریكا
با آغاز سه ماهه دوم سال 2020 فشار ایالات متحده آمریكا برای نهاییكردن معاملات بیشتر با شركای تجاری، بینتیجه باقیمیماند، چراكه به علت شرایط به وجود آمده و پاندمی كرونا همه جلسات دیپلماتیك و مذاكرات به حال تعلیق درآمده است. به محض اینكه شیوع بیماری فروكش كند، آمریكا مذاكرات خود را با بریتانیا، اتحادیه اروپا و سایر كشورهای در تلاش برای بهبود شرایط اقتصادیشان آغاز خواهد كرد.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریكا همچنان میخواهد تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریكا در ماه نوامبر (آبان) قراردادهای تجاری بیشتری را منعقد كند اما اگر مذاكرات قبل از پایان سهماهه دوم سال از سر گرفته نشود، ممكن است این برنامه دیگر عملی نباشد. به نظر میرسد به دلیل آنكه ویروس كووید19 اقتصاد آمریكا و جهان را تحت تأثیر قرار داده، آمریكا در آغاز سه ماهه دوم، تعرفههای كالاهای چینی را دستكم برای مدتی بردارد و برای رسیدن به اهدافش، رفتار ملایمتری نسبت به چین داشته باشد.
اگر چین نتواند برخی از اهداف اولیه افزایش واردات از آمریكا را برآورده كند، ایالات متحده آمریكا به جای آنكه بخواهد با استفاده از تعرفهها به چین ضربه بزند، خواهان كنار گذاشتن اختلافات با چین در نیمه دوم سال 2020 خواهد بود. به علاوه بعید به نظر میرسد ایالات متحده به دنبال افزایش تعرفه خودروهای اروپایی باشد، اما به آن معنا نیست كه آمریكا با اتحادیه اروپا در سه ماهه دوم سال 2020 اختلافات تجاری نخواهد داشت. احتمالا كشورهای دنیا برای حفاظت از مردم خود محدودیتهای بیشتری را برای صادرات لوازم و تجهیزات پزشكی كمیاب قرار خواهند داد. علاوه بر این، محدودیت در تجارت كه مربوط به تعرفهها نمیشود، مثلا ممنوعیتهای مسافرتی و بستن مرزها به مراتب بیشتر از تعرفهها به اقتصاد كشورهای جهان در سه ماهه دوم سال آسیب
خواهد زد.
رقابت برای برتریجویی در فناوری افزایش مییابد
ما در پیشبینی سالیانه خود تصریح كردیم كه با وجود معاملهای تجاری بین ایالات متحده آمریكا و چین، آمریكا همچنان از طریق محدودیتهای جدید، فشار خود را به شركتهای فناوری چینی افزایش خواهد داد. این فرآیند در سه ماهه دوم سال ادامه خواهد یافت، البته با سرعت و شدت كمتری؛ به این دلیل كه آمریكا حالا با وجود كرونا مشكلات و معضلات بیشتری دارد كه رفع آنها را در اولویت قرار دهد. به علاوه ما تصریح كردیم كه اروپا، چین و ایالات متحده آمریكا گامهای بیشتری را برای حمایت از بخش فناوری خود برمیدارند. در طی بحران كرونا هر یك از این سه طرف به دنبال ایجاد شبكهای امن برای بخشهای استراتژیك خود خواهد بود تا مهمترین شركتهای تكنولوژیكی خود را از بحران ایجادشده نجات دهد.
تنش میان آمریكا و ایران تشدید نخواهد شد
تنشها میان ایالات متحده آمریكا و جمهوری اسلامی ایران در سه ماهه دوم سال 2020 همچنان بالا باقی خواهد ماند، اما نزاع میان این دو كشور تشدید نخواهد شد.
در سه ماهه نخست سال 2020 میلادی پتانسیل تشدید درگیریها -خصوصا در مورد موضوع برنامه هستهای ایران و شبهنظامیان در عراق- میان ایران و آمریكا وجود داشت، اما از آنجا که این دو كشور درگیر بحران كرونا هستند، هر دو از انجام اقداماتی كه باعث افزایش تنشها و درگیری مستقیم شود، خودداری خواهند كرد.
ایران همچنان با برنامه هستهای خود پیش خواهد رفت و با انقضای تحریمهای تسلیحاتی ایالات متحده در اكتبر 2020 آمریكا همچنان كارزار فشار حداكثری خود را روی ایران حفظ خواهد كرد و احتمالا با كنار گذاشتن رویههای برجام به دنبال مطرحكردن این مسأله در شورای امنیت خواهد بود.