علیرضا کیهان‌پور تحلیلگر کشاورزی
تکثیر و پرورش ماهیان زینتی آب‌های شور و شیرین در کشور ما قدمت طولانی دارد و درحال حاضر همزمان با گرایش بازار جهان به خرید آکواریوم‌های خانگی، تجارت ماهیان زینتی رشد قابل توجهی داشته است و در ایران نیز با توسعه علم، دانش و فناوری‌های روز در زمینه تکثیر و پرورش ماهیان زینتی، این رشته تبدیل به یکی از مشاغل زود بازده شده که با سرمایه کم قابل ایجاد است و درآمد مناسبی دارد. درعین حال تولیدکنندگان ایرانی توانسته‌اند با صادرات ماهیان زینتی به ارزآوری قابل اعتنایی برسند.
در صنعت پرورش ماهیان زینتی جهان بیش از ۲۵‌هزار نوع ماهی پرورش داده می‌شود. تقاضای جهانی برای گونه‌هایی مثل تترای نئون، زبرا، آنجل، دیسکاس و ماهی طلایی رو به افزایش است.
دو گونه تترا و گوپی به لحاظ مقدار ۲۵‌درصد و از نظر ارزش تجاری ۱۴‌درصد بازار را به خود اختصاص می‌دهند. حجم گردش مالی مربوط به صادرات ماهیان زینتی در ‌سال ۲۰۱۸ به حدود ۵۰۰‌میلیون دلار رسیده است.
کشورهای آسیایی با صادرات ۲۷۰‌میلیون دلار ‌درصد قابل ‌توجهی از این بازار را از آنِ خود کرده‌اند. جالب است بدانید که سنگاپور به پایتخت ماهیان زینتی جهان تبدیل شده است. این کشور حدود ۲۰‌درصد ذخایر ماهیان زینتی را در اختیار دارد و ۳۰‌درصد صادرات این نوع ماهی به این کشور مربوط می‌شود. ژاپن، جمهوری چک، تایلند، مالزی، اندونزی، برزیل، سریلانکا و کلمبیا مهم‌ترین پرورش‌دهندگان و صادرکنندگان ماهیان زینتی هستند.
بر اساس گزارش وزارت جهاد کشاورزی، تولیدکنندگان ایرانی هم تا پایان ‌سال 97 حدود 260‌میلیون بچه ماهی زینتی تولید کرده‌اند.  
در این میان ماهیان زینتی به سفره هفت‌سین ایرانی‌ها هم راه پیدا کرده و اوج فروش این بازار نوروز است. با وجود این، شایعات غیراصولی در بازار موجب شده که بازار ماهی گلی این روزها به حاشیه برود. با شیوع ویروس کرونا، شایعه‌ای در فضای مجازی دست به دست شد که واردات ماهی قرمز از چین موجب انتقال این ویروس می‌شود.
در پاسخ به این موضوع باید گفت که ماهی قرمز سفره هفت‌سین در همه 32 استان ایران تولید می‌شود و درحال حاضر به دلیل شیوع کرونا واردات هرگونه حیوان زنده از چین به ایران ممنوع شده است.
این شایعه احتمالا از آنجا نشأت می‌گیرد که ریشه ماهیان قرمز به چین برمی‌گردد و همین موضوع ایرانی‌ها را به اشتباه انداخته است. به جز این و بنا به اعلام سازمان دامپزشکی و وزارت بهداشت، ماهیان قرمز نمی‌توانند ناقل ویروس کرونا باشند و این موضوع اثبات نشده است.
بنابراین توصیه می‌کنم در شرایطی که کرونا بسیاری از کسب‌و‌کارهای مردم را در آستانه نوروز با رکود مواجه کرده است، از انتشار شایعات بی‌اساس و غیرعلمی علیه مشاغل در فضای مجازی خودداری کنیم، به‌ویژه اینکه برخی مشاغل کوچک مانند پرورش ماهیان زینتی نه‌تنها توانسته در اقصی‌نقاط کشور ازجمله مشاغل خانگی با حداقل سرمایه‌گذاری اشتغال‌زایی ایجاد کند، بلکه در راستای تثبیت مشاغل بانوان سرپرست خانوار در مناطق کمتر توسعه‌یافته و بعضا محروم و نیمه‌محروم درحال رشد و توسعه است.
به همین دلیل من فکر می‌کنم که در این شرایط، باید از تکثیرکنندگان و پرورش‌‌دهندگان و به‌ویژه عرضه‌کنندگان بهداشتی این‌گونه ماهیان زینتی حمایت کنیم، به‌طوری که کمترین آسیب متوجه سرمایه‌گذاران و صاحبان این‌گونه مشاغل شود و البته توصیه می‌کنم که با پایان تعطیلات نوروزی ماهیان زینتی را در آکواریوم‌های شخصی و خانگی نگهداری کنیم یا با توجه به فراخوان سازمان‌های نظارتی مانند محیط‌زیست و شهرداری ماهی‌های قرمز را در زیستگاه‌های مناسب رهاسازی کنیم.