[شهروند] پس از آزادسازی کویت و عقب‌راندن ارتش بعث عراق از این کشور با قوه قهریه نیروی‌های ائتلاف به رهبری ایالات متحده آمریکا، یکی از عجیب‌ترین فیلم‌های خبری که در همان ایام از شبکه‌های مختلف تلویزیونی به نمایش درآمد، تصویر شلیک تیربار یک تانک عراقی به عکس نقش‌بسته از صدام حسین روی یک دیوار بزرگ بود. از مختصات فیلم می‌شد فهمید محل وقوع آن شهری در جنوب عراق است و فرد شلیک‌کننده نیز نه آمریکایی یا یکی از نیروهای ائتلاف که قطعا جوانی عرب از اهالی این کشور بود. شاید برخی آن روزها با دیدن این فیلم که هیچ تحلیل و خبر خاصی هم پشت آن نبود به این نتیجه رسیدند که باید آن را در ردیف اخبار فیک و جنگ تبلیغاتی غربی‌ها بر ضد صدام حسین قرار دهند، اما خیلی زود با شعله‌ورشدن اعتراضات مردمی و برگشتن سر اسلحه عراقی‌ها به سمت حکومت بعث، این تحلیل‌ها رنگ باخت و همه به این نتیجه رسیدند در عراق خبرهایی هست که همه از آن با اطلاع نیستند. واقعیت این بود که در پی شکست سنگین ارتش بعث عراق در کویت و مضمحل‌شدن جمع کثیری از نیروها و تضعیف قدرت ماشین جنگی صدام حسین، شیعیان و کردهای عراق که برای سال‌ها تحت ستم و سیطره ظلم بعثی‌ها قرار داشتند فرصت را غنیمت شمرده و ضد این حکومت ضدبشری قیام کردند. قیامی که خیلی زود نواحی عظیمی از جنوب و شمال عراق را در بر گرفت و موجب شد در مدتی کوتاه رژیم صدام حسین فقط در مناطق مرکزی عراق به‌عنوان یک دولت رسمیت و قدرت اجرایی داشته باشد.

شعله‌ورشدن انتفاضه از بصره
قیام مردم عراق ضد صدام حسین و حکومت بعث عراق که از آن با نام‌هایی چون «خیزش شعبانیه» و «انتفاضه شعبانیه» یاد می‌شود 29‌ سال پیش در چنین روزی، برابر 3 مارس 1991 میلادی، آغاز شد و در پی مدت کوتاهی کنترل 14 استان از 18 استان عراق از ید قدرت بعثی‌ها خارج شد و به دست مردم افتاد. قیام شعبانیه از بصره یکی از شهرهای شیعه‌نشین جنوب عراق آغاز شد و مردم این شهر با حمله به مقرهای حزب بعث و همچنین زندان بزرگ شهر که برای سال‌ها شکنجه‌گاه بسیاری از جوانان شیعه عراقی بود در مدتی کوتاه بصره را تصرف کردند. خبر اخراج گارد ریاست‌جمهوری و بعثی‌های وفادار به صدام حسین از بصره خیلی زود در تمامی کشور پیچید و دیگر شهرهای عراق نیز با برداشتن پرچم انتفاضه راه مردم بصره را در پیش گرفتند. نتیجه اینکه در کمتر از 15 روز کنترل استان‌های میسان، مثنی، دهوک، اربیل، دیالی، واسط، بصره، ذی‌قار، قادسیه، بابل، کربلا، نجف، کرکوک و سلیمانیه به دست معترضان افتاد و تنها استان‌های مرکزی عراق شامل بغداد، الانبار، صلاح‌الدین و نینوا در کنترل رژیم صدام باقی ماند. حکومت صدام حسین که همه مشروعیت خود را مدیون بهره‌گیری از رعب جماعت برای حکومت بر آنها بود، حالا با وضعیتی جدید رو‌به‌رو بود که حتی از حمله نیروهای ائتلاف به مراکز مهم نظامی نیز خطرناک‌تر به نظر می‌رسید.  

قلع و قمع شدید و نظامی خیزش
اما 15 روز پس از آغاز انتفاضه شعبانیه، بعد از اینکه رژیم صدام حسین مطمئن شد ارتش آمریکا و نیروهای ائتلاف قصدی برای حمایت از قیام مردمی ضد حکومت بعث عراق ندارند، یکی از شدیدترین سرکوب‌های نظامی تاریخ که یک دولت ضد مردم خودش می‌توانست رقم بزند، به مورد اجرا گذاشته شد. صدام حسین برای سرکوب انتفاضه مردم عراق بر ضد رژیم بعث، تمام امکانات نظامی خود را به کار گرفت و با سپردن فرماندهی سرکوب‌ها به دامادش حسین کامل و همچنین معاون اولش طه‌یاسین رمضان، کوچک‌ترین احتما‌لات را برای مماشات و به خرج‌دادن رحم و شفقت در برابر قیام‌کنندگان که بسیاریشان جزو مردم عادی بودند، از بین برد. ارتش عراق در راه برخورد با خیزش شعبانیه هیچ محدودیتی برای خود قائل نبود و حتی از گلوله‌باران حرم‌های شریف امامان شیعه در شهرهای کربلا و نجف نیز خودداری نکرد. عاقبت انتفاضه مردم عراق با شهادت بیش از 300‌هزار نفر از مردم این کشور، آوارگی نزدیک به 2‌میلیون نفر و به بار آمدن خرابی‌های بسیار به شدیدترین شکل ممکن سرکوب شد. رژیم صدام حسین پس از این واقعه، دوره‌ای جدید از اختناق سیاسی و مذهبی را بر عراق حاکم کرد؛ به‌طوری که بی‌توجه به همه میثاق‌های بین‌المللی حتی کمترین اعتراضات را نیز با گلوله جواب می‌داد.      
منبع: «نهضت اسلامی شیعیان عراق» نشر اطلاعات