[شهروند] شیوع کرونا احتمال تعطیلی مدارس و دانشگاه‌های ایران را تا فروردین‌سال 99 مطرح کرده است و حالا محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرده است که در صورت تعطیلی مدارس امکان آموزش از راه دور برای دانش‌آموزان فراهم است. این ادعای وزیر ارتباطات ایران در شرایطی است که نه‌تنها به نظر نمی‌رسد سرعت و کیفیت اینترنت در ایران جوابگوی تقاضای همزمان18میلیون دانش‌آموز و دانشجو برای آموزش از راه دور باشد بلکه پلتفرم‌های آماده و باکیفیت برای آموزش اینترنتی در ایران فیلتر است یا تعرفه‌های سنگینی برای استفاده از پلتفرم‌های خارجی وضع شده است و امکان ایجاد و تجهیز سریع پلتفرم‌های داخلی برای آموزش گسترده دانش‌آموزان و دانشجویان وجود ندارد. از آن سمت میزان توسعه‌یافتگی دانشگاه‌ها و مدارس ایران از نظر ایجاد زیرساخت‌های آموزش مجازی متفاوت است و عموما این زیرساخت‌ها به ایجاد پایگاه‌های اطلاع‌رسانی منحصر شده است که دیر به دیر
به روزرسانی می‌شود.
آموزش از راه دور
18میلیون دانشجو و دانش‌آموز؟
در ایران حدود 14میلیون دانش‌آموز و حدود 4میلیون دانشجو تحصیل می‌کنند و این روزها با شیوع کرونا و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها بحث آموزش از راه دور آنها داغ شده است. در همین زمینه محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در توییتر خود نوشته است: «با توجه به احتمال تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها تا پایان سال، برای همکاری با وزارت علوم و آموزش و پرورش، امکانات ویژه‌ای برای آموزش مجازی و از راه دور فراهم کردیم تا میلیون‌ها دانش‌آموز و دانشجو ضمن حفظ سلامت خود از تحصیل علم هم جا نمانند.» او دیروز هم خبر داد که استفاده رایگان از تلویزیون‌های اینترنتی تا پایان اسفندماه مهیا شده است و کلاس‌های آموزش مجازی که مجوز وزارت آموزش‌وپرورش و وزارت علوم را داشته باشند، می‌توانند میزبان آموزش مجازی دانش‌آموزان باشند و تعرفه اینترنتی استفاده از این کلاس‌ها برای دانش‌آموزان و دانشجویان نصف است. با وجوداین، مهم‌ترین سوالی که مطرح است، این است که آیا زیرساخت‌های اینترنتی در ایران جوابگوی تقاضای 18میلیون نفر دانش‌آموز و دانشجو برای آموزش از راه دور است؟
سرعت اینترنت ایران کمتر از عراق و اوگاندا
وب‌سایت Speedtest.net یکی از مشهورترین سرویس‌هایی است که شاخص‌های کیفی اتصال اینترنت مانند سرعت دانلود، آپلود و میزان تأخیر دسترسی اینترنت را در کشورهای مختلف جهان بررسی می‌کند.
بر اساس آخرین گزارش منتشر شده این سایت، ایران با داشتن متوسط سرعت ۱۲.۶۲ مگابیت‌برثانیه در رتبه ۱۳۱ جهان و پایین‌تر از کشورهایی چون سومالی و اوگاندا قرار دارد.بنابر اعلام این سایت، در آوریل۲۰۱۹، متوسط سرعت دانلود ازطریق اینترنت پهن‌باند ثابت در جهان برابر با ۵۸.۶۶ مگابیت‌برثانیه است و این سرعت برای آپلود به ۲۸.۹۹ مگابیت‌برثانیه می‌رسد. این درحالی است که ایران در همین بازه زمانی با داشتن سرعت ۱۲.۶۲ مگابیت‌برثانیه در رتبه ۱۳۱ و پایین‌تر از کشورهایی چون عراق، سومالی، اتیوپی، رواندا و اوگاندا قرار دارد و سرعت اینترنت همراه در ایران با وضعیتی بهتر جایگاه 53جهان را دارد. به جز رتبه جهانی ایران از نظر سرعت و کیفیت اینترنت، تجربه ورود حجم بالای تقاضا به درگاه‌های مجازی در ایران نشان می‌دهد که پهنای باند برای پاسخگویی تقاضای بالا در ایران جوابگو نیست.
به‌عنوان مثال پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان سنجش آموزش کشور در زمان ثبت‌نام کنکور یا اعلام نتایج کنکور با حجم بالای تقاضا دچار اختلال شده است و همچنین برای ثبت‌نام خودرو و مسکن ملی نیز سایت‌های مرتبط با چنین پدیده‌ای مواجه شده‌اند.
تلگرام بهترین بستر آموزش از راه دور
از سوی دیگر اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های داخلی برای دسترسی ساده و بدون اختلال کاربران ایرانی به خدمات‌شان بارها مورد نقد قرار گرفته‌اند. نمونه این اتفاق درباره گزارش مشکلات پیام‌رسان سروش برای میزبانی از 10میلیون کاربر بود یا جست‌وجوگرهای داخلی و ایمیل ملی که با این ضعف‌ها نتوانستند اقبال عمومی را به دست آورند. کیوان نقره‌کار، کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات به «شهروند» می‌گوید که در حال حاضر و شرایطی که کرونا ایجاد کرده است، زمان طراحی اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های آموزش از راه دور را نداریم و بهتر است وزارت ارتباطات از بسترهای مهیای آموزش از راه دور مانند تلگرام و واتس‌آپ استفاده کند که البته تلگرام به دلیل داشتن حجم پایین‌تر و دسترسی به امکانات بالاتر و آسان‌تر به واتس‌آپ اولویت دارد. او ادامه می‌دهد: «با این حال تلگرام در ایران فیلتر است و هزینه استفاده از پلتفرم‌های خارجی برای کاربران ایرانی بالاتر است و به نظر می‌رسد وزارت ارتباطات باید این تعرفه را برای کاربران تعدیل کند و تلاش کند که تلگرام رفع فیلتر شود.» نقره‌کار تأکید می‌کند که در بلندمدت هم برای ایجاد بسترهای آموزش از راه دور وزارت ارتباطات باید امکان رقابت را برای تمامی فعالان صنعت آی‌تی مهیا کند نه اینکه مانند پیام‌رسان‌ها رانت و شرایط ویژه برای افراد و نهادهای خاص ایجاد کند.