شاید بسیاری ندانند که در آوردگاه جنگ جهانی اول، ایتالیا و ژاپن در جبهه متفقین قرار داشتند و هر دو علیه آلمان و متحدین این کشور وارد جنگ شدند. حالا چه شد که در کمتر از دو دهه این دشمنان سابق به دوستان نزدیک و متحدین استراتژیک تبدیل شدند، معمایی است که ریشه آن را باید در زیاده‌خواهی برخی قدرت‌های پیروز در جنگ جهانی اول جست‌وجو کرد. فی‌الواقع از میان کشورهایی که هسته اصلی جناح متفقین را در جنگ بین‌الملل اول تشکیل می‌دادند برخی همچون ایالات متحده، انگلستان، فرانسه و حتی روسیه بیشترین نفع را از پیروزی در جنگ کسب کردند و چه به لحاظ دریافت غرامت برای جبران خسارت‌ها و چه از لحاظ دیکته‌کردن سیاست‌ها به طرف‌های شکست‌خورده، از همه نظر دست بالا را در مذاکرات صلح و جلسات مربوط به معاهدات امضا ‌شده داشتند. در این میان کشورهایی چون ایتالیا و ژاپن با وجود پرداخت هزینه‌های گزاف در جریان جنگ جهانی اول، به اندازه بقیه هم‌پیمانان از منافع پیروزی بهره‌مند نشده و به نوعی خود را از همه نظر مغبون دیدند. همین شکاف باعث شد که احزاب تندرو و ملی‌گرا در دو کشور قدرت‌ یافته و رفته رفته هدایت افکار عمومی را در دست بگیرند. بارزترین نمونه برای این مثال در ‌سال پایانی جنگ یعنی 101‌ سال پیش در چنین روزی، برابر 23 ژانویه 1919 میلادی رخ داد و بنیتو موسولینی، روزنامه‌نگار ملی‌گرای ایتالیایی با تأسیس حزب «فاشیست» نخستین قدم را برای رهنمون ایتالیا و ایتالیایی‌ها به سمت هم‌پیمانی فاجعه‌آمیز با آلمان در جنگ جهانی دوم برداشت. آنهایی که برای واکنش نشان‌دادن به تحقیر کشورشان از سوی هم‌پیمانان زیاده‌خواه، دسته دسته به عضویت مخلوق موسولینی درمی‌آمدند، شاید اگر می‌دانستند 20‌سال بعد قرار است ایتالیای تحت زعامت فاشیست‌ها آتش دومین جنگ جهانی را در کنار آلمان شعله‌ور کند، کمی در پر کردن برگه عضویت این حزب تأمل به خرج می‌دادند. اتفاقی دقیقا از همین نوع در آلمان شکست‌خورده در جنگ و تحقیرشده از قرارداد ورسای نیز به وقوع پیوست و حزب ناسیونال سوسیالیست کارگران به رهبری آدولف هیتلر با بهره‌برداری از تبعات سرکوب عزت نفس مردم آلمان به وسیله متفقین، کم‌کم زمینه را برای به دست گرفتن ارکان قدرت آماده کرد. فاشیسم و نازیسم به‌عنوان دو مولود نامبارک جنگ جهانی اول دوره عمری فراتر از لحظه به صدا درآمدن سوت پایان معرکه جنگ جهانی دوم نیافتند، هر چند خسارت‌هایی که هر یک در این مدت کوتاه به تمدن بشری وارد آوردند در شمار نمی‌توان آورد.