[راضیه زرگری] هزار و 390 میز و نیمکت مدرسه در سیستانوبلوچستان بر اثر سیل هفته‌ای که گذشت به کلی خراب شده و دیگر قابل استفاده نیستند. دانش‌آموزان روستاها و شهرستان‌های این استان که پیش از این هم با کمبود امکانات دست‌وپنجه نرم می‌کردند، این روزها اندک دلخوشی‌شان را هم از دست داده‌اند. عمق حادثه زمانی معلوم می‌شود که روزهای بحرانی را پشت سر می‌گذاریم و نگاهی عمیق‌تر به خسارت‌های این سیل ناخوانده می‌اندازیم؛ خسارت‌هایی که در نگاه اول اقتصادی به چشم می‌آید اما تبعات اجتماعی و فرهنگی عمیق‌تری که رفته رفته نمایان می‌شود، به مراتب مهم‌تر است و ضرورت رسیدگی به زیرساخت‌ها را دو چندان می‌کند. تمام این موضوعات وقتی در قالب سیستانوبلوچستان با آن شرایط خاص قرار می‌گیرد، باز هم ضرورت رسیدگی سریع به خرابی‌ها و رفع محرومیت برای‌مان واضح‌تر می‌شود. حکایت زیرساخت‌های آموزشی سیستان هم دقیقا همین است؛ وقتی مدیرکل آموزشوپرورش استان از خسارت سیل به 344 واحد آموزشی خبر می‌دهد و می‌گوید که 32 واحد آموزشی در سیستانوبلوچستان دیگر قابل استفاده نیستند. همین جمله به ما می‌گوید چندصد دانش‌آموز سیستانی تا ماه‌ها از تحصیل و آموزش محروم خواهند بود. به همین بهانه سازمان جوانان هلال احمر بر این موضوع ویژه متمرکز شده و براساس وظیفه ذاتی خود در حمایت‌های اجتماعی و فرهنگی پس از بحران‌ها و کمک به رفع محرومیت‌ها قرار است با همکاری سایر تشکل‌های دانش‌آموزی، دانش‌آموزان سراسر کشور که همکلاسی‌های بچه‌های سیستانوبلوچستان هستند را بسیج کند تا با کمک‌های نقدی و غیرنقدی خود مسیر برگشتن زودتر دانش‌آموزان سیستان به درس و مدرسه و زندگی عادی را هموار‌تر کنند.
رئیس سازمان جوانان هلال احمر با اعلام این خبر به «شهروند» می‌گوید: «یکی از اقدامات سازمان جوانان هلال احمر در بحران‌ها و به‌خصوص در سیستانوبلوچستان که به اندازه کافی محرومیت داشته است، این است که بلافاصله بعد از اتمام فاز اول امدادونجات و کمک‌رسانی‌ها بعد از بحران، تیم‌های حمایت روانی خود را به مناطق آسیب‌دیده اعزام کند تا بحث حمایت‌های روانی و اجتماعی را به‌طور جدی برای مردم متأثر از حادثه انجام دهند؛ در این بین یکی از اصولی که تلاش می‌کنیم مورد تأکید قرار داده و در راستای آن حرکت کنیم، هم‌گرایی و هم‌افزایی با دیگر نهادهای مسئول در رفع سریع بحران‌ها و همین‌طور کم‌کردن محرومیت‌هاست.» سازمان دانش‌آموزی وزارت آموزشوپرورش یکی از این نهادهاست که سازمان جوانان هلال‌احمر برای مشارکت در مسیر بشردوستی دست یاری به سمتش دراز کرده است.
کلاس‌هایی که در چادر برگزار می‌شود
وضعیت برخی مناطق سیستان نسبت به دیگر مناطق سیل‌زده نامساعدتر است؛ برای نمونه خاک کنارک، زرآباد و دشتیاری به شکلی است که حتی آب در خاک نفوذ نمی‌کند. همچنین به علت شرایط هوایی استان، آب‌های جمع‌شده تبخیر نمی‌شود از این رو زمان زیادی می‌برد تا آب‌گرفتگی‌ها جمع‌آوری شوند. این توضیحات حمیدرضا رخشانی، مدیرکل آموزشوپرورش استان سیستانوبلوچستان است. او درباره آخرین وضع مدارس مناطق سیل‌زده عنوان کرده است برخی مدارس آب‌گرفتگی داشتند که هنوز به آنها رسیدگی نشده و دانش‌آموزان آنها در چادر کلاس‌های درس را می‌گذرانند. طبق بازدیدهای میدانی به عمل‌آمده در حال حاضر تعداد ۳۲ واحد آموزشی در استان سیستانوبلوچستان قابل استفاده نیستند. همچنین تعدادی سرویس بهداشتی، سپتیک تأسیسات لوله‌کشی و برق ۳۱۲ واحد آموزشی تخریب شدند. به گفته رخشانی ۹۵ دستگاه کانکس برای کلاس‌های غیرقابل استفاده و تعدادی لوازم‌التحریر برای تمام دانش‌آموزان شهرستان‌های دشتیاری، کنارک، بنت، زرآباد، فنوج، نیکشهر ارسال شده است.» بازدید و بررسی‌های موردی از مدارس نشان می‌دهد که سرویس‌های بهداشتی نیز با مشکل آب‌گرفتگی مواجه شده‌اند. در برخی مناطق مثل نیکشهر زیرساخت‌ها به‌حدی آسیب دیده‌اند که امکان تردد کامل و بررسی همه مناطق وجود ندارد. وضع برخی روستاهای سیستان با اینکه یک هفته از سیل می‌گذرد به دلیل اینکه راه‌ها کاملا باز نشده، هنوز اضطراری محسوب می‌شود. همان‌طور که مدیرکل آموزشوپرورش استان تأکید می‌کند: «در برخی مناطق با ماشین‌های سنگین هم نمی‌توان از جادهها عبور کرد؛ رفتن به برخی مناطق واقعا دشوار است، هیچ یک از همکاران ما به‌ویژه کسانی که غیربومی هستند به خاطر شرایط پیش‌آمده نتوانستند از جادهها عبور کنند.» با این حال تلاش آموزشوپرورش استان این است که تا جایی که شرایط اجازه می‌دهد هیچ کلاس درسی تعطیل نشود؛ مثلا یک معلم بومی به همه بچه‌های مدرسه در یک چادر اسکان موقت درس بدهد.
طرحی که سازمان جوانان هلال احمر با تشکل‌های دانش‌آموزی دارد، تلاش می‌کند مشکلات دانش‌آموزان سیستان و بلوچستان را با کمک همه دانش‌آموزان کشور رفع کند. برای حمایت از دانش‌آموزان و خانواده‌های آسیب‌دیده از سیل و با مشارکت و هم‌افزایی شورای هماهنگی تشکل‌های دانش‌آموزی (پیشتازان سازمان دانش‌آموزی، اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان، سازمان بسیج دانش‌آموزی و سازمان جوانان هلال احمر) همزمان در سراسر کشور، یک پویش سراسری را اجرایی می‌کنند. همان‌طور که بامداداصل به «شهروند» توضیح می‌دهد: یک روز به‌عنوان روز سیل مهربانی 2 تعیین می‌شود که این کار با هماهنگی نهادهای عضو شورای هماهنگی صورت می‌گیرد. این اتفاق برای دومین‌بار است که به زیبایی شکل می‌گیرد؛ فصل دوم سیل مهربانی که فصل نخستش را در سیل ماه‌های ابتدای سال شاهد بودیم. این طرح با استفاده از تمامی ظرفیت‌های موجود تشکل‌های دانش‌آموزی و بسیج همگانی کانون‌های دانش‌آموزی، دانش‌آموزان، فرهنگیان و اولیا در تمامی مدارس سراسر کشور با حمایت و پشتیبانی مدیران واحدهای آموزشی اجرا خواهد شد تا بخشی از آلام و خسارات واردشده به دانش‌آموزان و خانواده‌ها را برطرف کند. همه دانش‌آموزان براساس این طرح قرار است هدایای نقدی و غیرنقدی را در یک روز مشخص جمع کنند و به علاوه با دانش‌آموزان سیستان و خانواده‌هایشان همدل و همراه شوند.
تأکید مسئولان آموزشوپرورش بر تربیت اجتماعی دانش‌آموزان
ترویج فرهنگ نوع‌دوستی، تلاش، ایثار و مشارکت‌جویی از اصلی‌ترین اهداف فرهنگی سازمان جوانان هلال‌احمر در این‌گونه برنامه‌هاست. بامداد اصل می‌گوید: «وظیفه اصلی ما این است که بستری برای افزایش روحیه بشردوستی و فداکاری فراهم کنیم و در این راه باور داریم که اگر بتوانیم گامی موثر در ترویج نوع‌دوستی در میان توده مردم انجام دهیم، می‌توانیم در مسیر توسعه اجتماعی گام برداریم. در همین رابطه معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزشوپرورش از دومین سیل مهربانی همکلاسی‌ها با مشارکت سازمان دانش‌آموزی خبر می‌دهد که در یکی از روزهای همین هفته همه دانش‌آموزان، معلمان، همکاران فرهنگی و اولیا بسیج میشوند تا کمک‌های نقدی و غیرنقدی خود را به مردم سیستانوبلوچستان اهدا کنند. علیرضا کاظمی عنوان می‌کند که مطمئن هستیم این نوع ابراز همدردی تأثیر تربیتی دارد و کمک‌کننده افراد آسیب‌دیده است. امیدواریم در این صورت آلام و دردهای این مردم مناطق محروم تسکین یابد. وزیر آموزش و پرورش هم در این‌باره توصیه‌هایی به ما کرد و ما چون یک بار تجربه انجام این کار را در سیل خوزستان، لرستان، گلستان و ایلام داشتیم با مشورت همکاران و با کمک تشکل‌های دانش‌آموزی و با محوریت سازمان دانش‌آموزی، البته با نگاه تربیتی و فرهنگی، حساس‌کردن جامعه و گفتمان‌سازی فرهنگی دومین سیل مهربانی همکلاسی‌ها را در فضای آموزشوپرورش طراحی کردیم. نگاه ما به این اتفاق نگاهی تربیتی است که می‌تواند موقعیت خوبی برای تربیت اجتماعی و دینی دانش‌آموزان باشد و حس نوع‌دوستی، انسان‌دوستی و وطن‌دوستی آنان را پرورش دهد.
امدادرسانی به بیش از ۶۵هزار آسیب‌دیده از سیل در سیستانوبلوچستان
گفتنی است با گذشت یک هفته از سیل سیستان امدادرسانی‌های داوطلبان و امدادگران جمعیت هلال احمر در فاز‌های دوم و سوم دنبال می‌شود. مدیرعامل جمعیت هلال احمر سیستانوبلوچستان در این‌باره می‌گوید: «۱۴هزار و ۳۶۳ خانوار آسیب‌دیده شامل ۶۵هزار و ۴۲۲ نفر از ۲۱ تا ۲۷ دی ماه و در سیل و آب‌گرفتگی از خدمات امدادی هلال‌احمر بهره‌مند شدند.» رسول راشکی با اعلام این خبر توضیح می‌دهد: «با توجه به استقرار بالگردهای جمعیت هلال احمر، سپاه، نیروی انتظامی و نیروی دریایی در منطقه خوشبختانه روند امدادرسانی با سرعت بیشتر در حال انجام است. یک‌هزار و ۵۲۳ خانوار سیل‌زده در جنوب سیستانوبلوچستان شامل ۶هزار و ۷۸۹ نفر در چادرهای امدادی هلال احمر اسکان اضطراری داده شدند و همچنین یک‌هزار و ۴۸۳ دستگاه چادر امدادی، ۲هزار و ۹۴۰ تخته موکت، ۶هزار و ۸۲۲ تخته پتو، ۶هزار و ۴۰۵ کیلوگرم نایلون و ۵۷۹ شعله والوور نیز تا کنون بین آسیب‌دیدگان توزیع شده است.
۱۳هزار و ۶۳ بسته غذایی، ۷هزار و ۶۵۲ قوطی کنسرو، ۳هزار و ۲۲۷ کیلو گرم برنج، یک‌هزار و ۶۶۴ کیلو گرم قند و شکر، یک‌هزار و ۳۳۲ کیلوگرم حبوبات، ۶هزار و ۹۴۲ قرص نان، ۶۵۳ کیلوگرم روغن، ۱۰۸ ست ظروف و همچنین چای، روغن، فانوس و آب معدنی ازجمله اقلام توزیعی بین آسیب‌دیدگان است.» افزود: «۵۸۲ روستا و ۱۴ شهرستان درگیر سیل و آب‌گرفتگی با تلاش ۲هزار و ۴۳۲ نجاتگر هلال‌احمر در قالب ۶۰۲ تیم عملیاتی و بکارگیری ۴۶۳ خودروی امدادی و عملیاتی خدمات امدادی لازم را دریافت کردند.» به گفته مدیرعامل جمعیت هلال احمر سیستانوبلوچستان با استقرار ۲ فروند بالگرد جمعیت هلال احمر و ۹۰ سورتی پرواز تا کنون در مناطق آسیب‌دیده و صعب‌العبور، عملیات امداد به گرفتاران و توزیع اقلام ضروری همچنان در حال انجام است.
استقرار و شروع به کار تیم‌های حمایت روانی سحر در مناطق سیل‌زده
تیم‌های سحر یا حمایت روانی و اجتماعی جمعیت هلال احمر بعد از گذشت روزهای اولیه بحران و اتمام کارهای اولیه امدادونجات مانند اسکان و تغذیه اضطراری و رفع‌شدن شرایط آب‌وهوایی، وارد منطقه آسیب‌دیده میشوند. سیستانوبلوچستان این روزها بیش از هر زمان دیگر به این تیم‌ها نیاز دارد. بامداداصل در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «بنا به شرایط شهرها و روستاهای سیل‌زده، از 72 ساعت بعد ار وقوع بحران، هریک از مناطقی که شرایط فروکش آب و اثبات وضع را پیدا کرده باشند، تیم‌های حمایت روانی سازمان جوانان در آنجا مستقر شده و فعالیت‌های خود اعم از ایجاد فضای دوستدار کودک و بازی و سرگرمی برای کودکان و نوجوانان تا گفت‌وگو با خانواده‌های آسیب‌دیده برای احیای روانی را انجام می‌دهند.» او با بیان اینکه اول باید مطمئن شویم پیامدهای سیل در شهر و روستا تمام شده است تا تیم‌های ما بتوانند فعالیت‌های همه‌جانبه خود را آغاز کنند، توضیح داد: «تلاش ما التیام و مرهم‌گذاشتن بر درد مردمانی است که در زندگی با شرایط سخت و کمبودها عجین شده‌اند؛ در صورتی که موارد جدی مشکلات روحی-روانی مشاهده شود آنها را به مراکز درمانی ارجاع می‌دهند تا سلامت کامل را به دست بیاورند.»